Αξίας δισεκατομμυρίων είναι ένα «βελτιωμένο» σχέδιο συμφωνίας για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της Ουκρανίας το οποίο παρουσίασε στο Κίεβο η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Προηγουμένως, ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, είχε απορρίψει την αρχική πρόταση, εξοργίζοντας τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ.
Τα παραπάνω αναφέρει ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios, υπενθυμίζοντας ότι η διαφωνία σχετικά με τα ορυκτά της Ουκρανίας πυροδότησε μια ευρύτερη κρίση στις σχέσεις των δύο χωρών αυτή την εβδομάδα. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Ζελένσκι «δικτάτορα» που επέλεξε τον πόλεμο με τη Ρωσία, και από πλευράς του, ο Ουκρανός πρόεδρος κατηγόρησε τον Αμερικανό ομόλογό του ότι αναπαράγει τη ρωσική «παραπληροφόρηση».
SCOOP: The Trump administration has given Ukraine an "improved" draft for a minerals agreement between the countries, after President Volodmyr Zelensky infuriated President Trump by rejecting his initial offer, sources with knowledge tell Axios. https://t.co/QhIoVJOHE1
— Axios (@axios) February 20, 2025
Πηγές και από αμφότερες τις πλευρές αναφέρουν ότι η επίτευξη συμφωνίας, έπειτα από μια ταραχώδη εβδομάδα στις διπλωματικές σχέσεις ΗΠΑ - Ουκρανίας, είναι πλέον πιο πιθανή. Σύμφωνα με την Wall Street Journal αντίστοιχη πρόταση έχει γίνει και στη Ρωσία για τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη.
Αρκετοί σύμβουλοι του Ζελένσκι, όπως αναφέρει δημοσίευμα του Axios τον έχουν προτρέψει να υπογράψει τη νέα πρόταση, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω σύγκρουση με τον Τραμπ και να δοθεί στον Αμερικανό πρόεδρο η δυνατότητα να δικαιολογήσει τη στήριξη των ΗΠΑ στην Ουκρανία.
«Η πρόσφατη εκδοχή της συμφωνίας έχει βελτιωθεί σημαντικά και συμμορφώνεται με την ουκρανική νομοθεσία», δήλωσε η πηγή που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της.
«Ο Ζελένσκι πρέπει να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων»
Στο μεταξύ, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Μάικ Βαλτς, δήλωσε την Πέμπτη (20/02) στο Fox News, ότι, στο Κίεβο, «πρέπει να ρίξουν τους τόνους, να το ξανασκεφτούν σοβαρά και να υπογράψουν αυτή τη συμφωνία», τονίζοντας ότι ο Ζελένσκι πρέπει να «επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» για το ζήτημα των ορυκτών, που περιλαμβάνουν σπάνιες γαίες.
«Αυτή είναι μια διαπραγμάτευση. Και σε μια διαπραγμάτευση, διαπραγματεύεσαι. Η Ουκρανία θέλει να διαπραγματευτεί για τα ορυκτά, οπότε το συζητάμε», ανέφερε αξιωματούχος του Λευκού Οίκου.
Η Ουκρανία διαθέτει σημαντικά αποθέματα σπάνιων γαιών, τα οποία είναι κρίσιμα για την παγκόσμια τεχνολογία αιχμής. Συνολικά, η αξία των ορυκτών μπορεί να ανέρχεται σε τρισεκατομμύρια δολάρια.
Η συμφωνία για τα ορυκτά δεν συνδέεται ρητά με μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία για τον πόλεμο Ρωσίας- Ουκρανίας, ωστόσο τα δύο ζητήματα έχουν εμπλακεί σε μια δραματική αντιπαράθεση αυτή την εβδομάδα.
Υπενθυμίζεται ότι η ιδέα μιας οικονομικής συνεργασίας μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ προτάθηκε αρχικά από τον Ζελένσκι τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους, κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Τραμπ στη Νέα Υόρκη.
Την περασμένη εβδομάδα, τρεις ώρες πριν από την άφιξη του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ για συνάντηση με τον Ζελένσκι στο Κίεβο, ο Αμερικανός πρέσβης παρέδωσε ένα προσχέδιο συμφωνίας για συνεργασία στην εξόρυξη ορυκτών.
Ρεπουμπλικανός βουλευτής, που συναντήθηκε με τον Ζελένσκι στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου αποκάλυψε τον τρόπο με τον οποίο ο Μπέσεντ παρουσίασε τη συμφωνία για τα ορυκτά. Σύμφωνα με την εξιστόρησή του Μπέσεντ έσπρωξε το έγγραφο προς τον Ζελένσκι, απαιτώντας να το υπογράψει.
Ζελένσκι: Είμαι ευγνώμων για τη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία
Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε ότι το 50% των εσόδων θα πήγαινε στις ΗΠΑ, ότι η συμφωνία θα υπαγόταν στη δικαιοδοσία δικαστηρίου της Νέας Υόρκης και ότι θα υπερίσχυε οποιασδήποτε άλλης εμπορικής συμφωνίας της Ουκρανίας.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι ευγνώμων για τη βοήθεια των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, την οποία υπολόγισε σε περίπου 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη. Όμως, ανέφερε ότι η απαίτηση του Τραμπ για ορυκτά αξίας 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ως αντάλλαγμα ήταν υπερβολική και αρνήθηκε, λέγοντας ότι δεν μπορούσε να υπογράψει μια συμφωνία που μόλις είχε λάβει.
Οι Ουκρανοί ήταν επίσης δυσαρεστημένοι που το σχέδιο συμφωνίας δεν περιελάβανε καμία εγγύηση ασφαλείας για την Ουκρανία, ενώ τους επιβλήθηκε σε μια περίοδο όπου το Κίεβο αποκλειόταν από τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας για το μέλλον της χώρας. Ωστόσο, αιφνιδιάστηκαν από τις δημόσιες επιθέσεις του Τραμπ εναντίον του Ζελένσκι, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης για τα ορυκτά.
«Ο Σκοτ Μπέσεντ πήγε εκεί και αντιμετωπίστηκε με αγένεια. Ουσιαστικά του είπαν ''όχι''. Επέστρεψε με άδεια χέρια. Δεν υπέγραψαν το έγγραφο», είχε δηλώσει την Πέμπτη (20/02) ο Αμερικανός πρόεδρος. Λίγες μέρες αργότερα, ο Ζελένσκι συναντήθηκε με τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Βανς, και τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, στο Μόναχο, όπου του παρουσίασαν ένα λιγότερο δεσμευτικό μνημόνιο συνεργασίας για τα ορυκτά.
Ο Ζελένσκι απάντησε ότι δεν μπορούσε να το υπογράψει χωρίς την έγκριση του ουκρανικού κοινοβουλίου, όπως ορίζει το σύνταγμα της χώρας. «Αυτό ήταν κάτι που δεν μας είχαν πει ποτέ πριν από εκείνη τη συνάντηση», ανέφερε αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ γεγονός που εκτίμησαν ότι «δεν έδειχνε καλή πρόθεση».
Η στάση του Ζελένσκι απέναντι στη συμφωνία ήταν ένα από τα ζητήματα που ενόχλησαν τον Τραμπ και άλλους υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ, επιδεινώνοντας την ήδη τεταμένη σχέση λόγω της συνάντησης ΗΠΑ-Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία.
Μάικ Βαλτς: Η επένδυση στην Ουκρανία είναι η καλύτερη εγγύηση ασφαλείας που θα μπορούσαν να έχουν
Ο Μάικ Βαλτς δήλωσε στο Fox News: «Προτείναμε να επενδύσουμε μαζί με την Ουκρανία στην οικονομία και τους φυσικούς της πόρους, ώστε να γίνουμε εταίροι στο μέλλον της. Αυτή είναι η καλύτερη εγγύηση ασφαλείας που θα μπορούσαν να έχουν». Και πρόσθεσε: «Γιατί λαμβάνουμε αρνητικά σχόλια και δυσφημίσεις στον Τύπο; Είναι απαράδεκτο. Πρέπει να ρίξουν τους τόνους, να το ξανασκεφτούν και να υπογράψουν τη συμφωνία».
Σε μια τελευταία εξέλιξη, ο Τραμπ προανήγγειλε την προσπάθεια για αναβίωση της συμφωνίας για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν τις τελευταίες ημέρες, με τις ΗΠΑ να παρουσιάζουν μια βελτιωμένη πρόταση που λάμβανε υπόψη κάποιες ανησυχίες του Ζελένσκι. Ενδεικτικά, ορισμένα επίμαχα άρθρα, όπως η δικαιοδοσία του δικαστηρίου της Νέας Υόρκης, αφαιρέθηκαν. Την Πέμπτη, ο Ζελένσκι συναντήθηκε στο Κίεβο με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ, Κιθ Κέλογκ, και συζήτησαν τη συμφωνία, την κατάσταση στο πεδίο της μάχης και τις εγγυήσεις ασφαλείας στο πλαίσιο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας.
Η Ουκρανία διαθέτει κοιτάσματα σπάνιων γαιών, απαραίτητα για ορισμένες βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της αμυντικής και της ανανεώσιμης ενέργειας. Η Μόσχα σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες επιδιώκει να εκμεταλλευτεί τη διαμάχη προσφέροντας στις αμερικανικές εταιρείες δικαιώματα εκμετάλλευσης κοιτασμάτων ορυκτών στις κατεχόμενες ουκρανικές περιοχές.
