«Ο κόσμος είναι θυμωμένος και τρομαγμένος. Δεν το κάνουμε από επιλογή. Εκατομμύρια άνθρωποι στη χώρα θα βουλιάξουν στη φτώχεια αυτόν το χειμώνα. Και η διαμαρτυρία μας είναι το μόνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για να αναχαιτίσουμε αυτήν την κατάσταση. Δεν είναι μια επιλογή που ακολουθεί κανείς ελαφρά τη καρδία». Αυτά δηλώνει στον Guardian, η Τζοζίνα, δασκάλα από το Σέφιλντ της Βρετανίας, μητέρα τριών εφήβων, που από τον Οκτώβριο, οπότε και οι τιμές της ενέργειας θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο, θα αναγκαστεί αν θέλει να είναι συνεπής στους λογαριασμούς της, να μειώσει τα τρόφιμα που θα μπαίνουν στο τραπέζι. Η 35χρονη λοιπόν, όπως και χιλιάδες άλλοι Βρετανοί που έχουν ενταχθεί στο κίνημα διαμαρτυρίας Don’t Pay Uk, αποφάσισε ότι θα κάνει το αντίθετο: Δεν θα πληρώνει τους λογαριασμούς ενέργειας.
«Στραγγαλισμένοι» από την έκρηξη των τιμών οι προϋπολογισμοί των βρετανικών νοικοκυριών εξωθούν τους πολίτες, σε κινηματικές μορφές αντίδρασης που δεν είναι πρωτόγνωρες στις κοινωνικές και πολιτικές τους παραδόσεις, με στόχο την πιο ενεργή παρέμβαση της κυβέρνησης στις τιμές της ενέργειας που τους γονατίζουν. Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, πάνω από 100.000 Βρετανοί είχαν δηλώσει ότι θα συμμετέχουν στο κάλεσμα του Don’t Pay Uk και ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς. Είναι αποφασισμένοι να μην ξαναπληρώσουν λογαριασμό από την 1η Οκτωβρίου, αν οι εισηγητές αυτής της ιδέας καταφέρουν να συγκεντρώσουν ένα εκατομμύρια υπογραφές.
«Η ιδέα είναι απλή: Ζητάμε από την κυβέρνηση να καταργήσει τις αυξήσεις στην ενέργεια και να παρέχει προσιτή ενέργεια για όλους. Θα χτίσουμε ένα μέτωπο ενός εκατομμυρίου ανθρώπων και από την 1η Οκτωβρίου, αν η κυβέρνηση και οι εταιρείες ενέργειας δεν δράσουν θα ακυρώσουμε τις πάγιες εντολές πληρωμών μας», αναφέρει το κίνημα σε μια από τις αναρτήσεις του.
It's a simple idea: We demand the govt scrap the energy price rises and deliver affordable energy for all. We will build a million pledges and by Oct 1st if the govt and energy companies fail to act we will cancel our direct debits. Read more here: https://t.co/NPF8VQXcHD pic.twitter.com/E4gPenIXiL
— Don't Pay. (@dontpayuk) June 18, 2022
Δίκαιη αντίδραση σύμφωνα με το 55% των Βρετανών
Το θέμα ωστόσο δεν είναι το ένα εκατομμύριο υπογραφές. Όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση, πάνω από τους μισούς Βρετανούς, το 55%, πιστεύουν ότι η καμπάνια αυτή δικαιολογείται αν οι τιμές εκτοξευτούν ακόμα περισσότερο αυτό το χειμώνα. Και σχεδόν το 44% των ερωτηθέντων φοβούνται ότι θα υπάρξουν διαδηλώσεις αν οι καταναλωτές δεν λάβουν επιπλέον βοήθεια με τους λογαριασμούς που αναμένεται να φτάσουν τις 3.500 λίρες τον Οκτώβριο και τις 4.000 την Άνοιξη. Επίσης, ένα 7% των καταναλωτών λένε ότι ήδη έχουν αρνηθεί να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους πλήρως και επιπλέον 19% ότι σκέφτονται να το κάνουν.
Ακραία αντίδραση απέναντι σε μια αρκετά ακραία κατάσταση. Από τον Απρίλιο, η βρετανική αρχή ενέργειας OFGEM αύξησε κατά 54% το πλαφόν των τιμών της ενέργειας στη χώρα εξαιτίας «μιας αύξησης ρεκόρ των παγκόσμιων τιμών αερίου τους δέκα τελευταίους μήνες με τις τιμές χονδρικής να έχουν τετραπλασιαστεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρονιάς», όπως ανέφερε στη σχετική της ανακοίνωση. Πρακτικά αυτό σήμανε ετήσια αύξηση 693 λιρών, δηλαδή πάνω από 830 ευρώ για τα 22 εκατομμύρια πελάτες της.
Το κίνημα «Don’t Pay» εκτιμά ότι αν σταματούσε να πληρώνει ακόμα και ένα μέρος των νοικοκυριών, αυτό θα έκανε περίπλοκη την κατάσταση για τους προμηθευτές ενέργειας και θα τους ανάγκαζε να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η στάση πληρωμών ως όπλο για να ευαισθητοποιηθεί και να κινητοποιηθεί η κυβέρνηση δεν είναι κάτι καινούριο ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία όπου αυτό τοεργαλείο επιστρατεύτηκε με επιτυχία στα τέλη της δεκαετίας του 80 - αρχές του 90 για να αναγκαστεί η Μάργκαρετ Θάτσερ να πάρει πίσω τον διαβόητο poll tax, έναν κεφαλικό φόρο που κρίθηκε κοινωνικά άδικος.
Η βρετανική κυβέρνηση καταδικάζει πάντως όσους παροτρύνουν τους καταναλωτές να μην είναι συνεπείς στους λογαριασμούς του «Είναι ένα άκρως ανεύθυνο μήνυμα που τελικά θα αυξήσει ακόμα περισσότερο τις τιμές για όσους τελικά θα πληρώνουν και θα επηρεάσουν την πιστοληπτική ικανότητα των πολιτών», προειδοποιεί εκπρόσωπος της κυβέρνησης που τονίζει ότι αυτή παρέχει «37 δισεκατομμύρια λίρες βοήθειας σε νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένων 400 λιρών έκπτωση στους λογαριασμούς και 1.200 λίρες απευθείας στήριξη στα πιο τρωτά νοικοκυριά».
Την ίδια στιγμή ενώσεις καταναλωτών και άλλοι σχετικοί φορείς προειδοποιούν τον κόσμο να βεβαιωθεί ότι γνωρίζει πλήρως τους κινδύνους του να μην είναι συνεπείς στους λογαριασμούς τους καθώς σε ακραίες περιπτώσεις αυτό μπορεί να οδηγήσει ακόμα και διακοπή ρεύματος ή αερίου.
Παρ’ όλα αυτά πάνω από 20.000 άνθρωποι «απ’ όλα τα μονοπάτια της ζωής» οργανώνονται σε τοπικό επίπεδο και μέσω της εφαρμογής Telegram για δράσεις όπως η διανομή ενημερωτικού υλικού. Οι διοργανωτές αυτού του κινήματος, μια παρέα φίλων σύμφωνα με κάποια δημοσιεύματα, θέλουν να διατηρούν την ανωνυμία τους γιατί φοβούνται για πιθανές κυρώσεις ή στοχοποίηση.
Ευρώπη: Μπροστά σ’ έναν «χειμώνα οργής»;
Μπορεί αυτό το κίνημα να βρει μιμητές την Ευρώπη ή και στον υπόλοιπο κόσμο; Κάποιοι εκτιμούν ότι αν εκατομμύρια Βρετανοί σταματήσουν τελικά να πληρώνουν και οι εταιρείες αναγκαστούν να μειώσουν τις τιμές, τότε θα ακολουθήσει ένα ντόμινο στις χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Προς το παρόν πάντως δεν έχει καταγραφεί μια, άξια αναφοράς, αντίστοιχη τάση αν βγάλει κανείς από το κάδρο τα share δημοσιευμάτων γι’ αυτό το βρετανικό κίνημα από κάποιες ακραίες φωνές που καλούν σε πρωτοβουλίες copy - paste.
Για την ώρα, οι ευρωπαϊκές χώρες διαχειρίζονται διαφορετικά την κρίση της ενέργειας που απαλύνουν τους καταναλωτές, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο αν με τις εξελίξεις μες στον χειμώνα θα υπάρξει και σε άλλες χώρες κίνημα «δεν πληρώνω» ή πραγματικότητα «δεν μπορώ να πληρώσω».
Μόλις στις αρχές της εβδομάδας έγινε γνωστό ότι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στη χώρα μας, μέσω επιστολής της στον υπουργό Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί για επερχόμενη κατάρρευση των εταιρειών ρεύματος καθώς οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των καταναλωτών προς τους προμηθευτές ενέργειας ξεπερνούν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ.
Οι Γερμανοί που είδαν κατά μέσο όρο αύξηση των λογαριασμών τους την Άνοιξη κατά 1.000 ευρώ περιμένουν επιπλέον αυξήσεις από τον Οκτώβριο οπότε και θα επιβληθεί εισφορά στους καταναλωτές για να βοηθηθούν οι εταιρείες παροχής ρεύματος να κάνουν τη μετάβαση από τις ρωσικές παροχές αερίου χωρίς να καταρρεύσουν. «Περιμένουμε ότι η εισφορά θα είναι μεταξύ 1,5 και 5 σεντ ανά κιλοβατώρα έχει δηλώσει ο Υπουργός Οικονομίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ υπολογίζοντας το ετήσιο επιπλέον κόστος για ένα σπίτι με τέσσερα άτομα στα επιπλέον 500 ευρώ. Ωστόσο, με τα 5 σεντ ανά κιλοβατώρα για τέτοια νοικοκυριά που χρησιμοποιούν 20.000 κιλοβατώρες αερίου το χρόνο, το επιπλέον κόστος μπορεί να διαμορφωθεί στα 1.000 ευρώ.
Μπροστά σε αυτούς τους υπολογισμούς, οι προειδοποιήσεις για κοινωνική αναταραχή πέφτουν βροχή. Ο Γιέργκ Μύλερ, επικεφαλής της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου – υπηρεσία που ανήκει στις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες – έχει προειδοποιήσει στην Die Welt για έξαρση της βίας τον χειμώνα.«Οι εξτρεμιστές ονειρεύονται έναν χειμώνα οργής» ανέφερε χαρακτηριστικά τονίζοντας ότι ακραίοι κύκλοι ενδέχεται να εκμεταλλευθούν την ενεργειακή κρίση και τον υψηλό πληθωρισμό «για τους δικούς τους σκοπούς κατά του κράτους».
