Του Γιώργου Παυλόπουλου
Ούτε τα δάκρυα της Τερέζα Μέι στο τέλος του διαγγέλματος με το οποίο ανακοίνωσε την παραίτησή της, ούτε ο σεβασμός και η συμπάθεια που εξέφρασαν προς το πρόσωπό της πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες μπορεί να αλλάξει αυτό που θα γράψει η ιστορία: Η Μέι εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από τα στελέχη και τους βουλευτές του ίδιου της του κόμματος, ως μια αποτυχημένη πρωθυπουργός, η οποία δεν κατάφερε να φέρει σε πέρας το δύσκολο καθήκον που κληρονόμησε από τον προκάτοχό της – την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η εξέλιξη αυτή, βεβαίως, δεν προκαλεί έκπληξη σε κανέναν. Από το τέλος του περασμένου έτους μέχρι και χθες, η Μέι έμοιαζε με ένα πυγμάχο στριμωγμένο στο καναβάτσο, να δέχεται διαδοχικά και επώδυνα ντιρέκτ και άπερκατ, να πέφτει και να ξανασηκώνεται, ολοένα πιο ζαλισμένη, ολοένα πιο αδύναμη. Το αδιαμφισβήτητο πείσμα της δεν κατάφερε να αποτρέψει το μοιραίο – την εγκατάλειψη του αγώνα, προκειμένου να μην βρεθεί νοκ άουτ με το επόμενο χτύπημα που ήταν έτοιμο να εξαπολυθεί.
Η ιστορία, βεβαίως, θα ασχοληθεί πολύ λιγότερο με την Μέι και θα ενδιαφερθεί κυρίως για την ουσία: Τι θα συμβεί τελικώς με το Brexit. Εξάλλου, όπως εύστοχα είπε και ο Ολλανδός πρωθυπουργός και κορυφαίο στέλεχος των Φιλελευθέρων, Μαρκ Ρούτε, «το πρόβλημα δεν ήταν η Μέι» στην όλη διαδικασία. Ίσως, μάλιστα, να ήταν και η εύκολη λύση, καθώς όλοι είχαν τη δυνατότητα να της επιρίπτουν την ευθύνη για τις αποτυχίες και τα αδιέξοδα, κάτι που τώρα εκλείπει ως δυνατότητα.
Οι βαθιές ρωγμές του Brexit
Πραγματικά. Το πρόβλημα ήταν και εξακολουθεί να είναι οι βαθιές ρωγμές που έχει προκαλέσει στη συνοχή των δύο μεγάλων κομμάτων – των κυβερνώντων Τόρις και της αντιπολίτευσης των Εργατικών – η επιλογή του 52% των Βρετανών στο δημοψήφισμα του 2016. Μια επιλογή η οποία οδήγησε το πολιτικό σύστημα της χώρας κυριολεκτικά στα όριά του, κυρίως επειδή η πλειοψηφία των εκπροσώπων του – της Μέι και του Κόρμπιν συμπεριλαμβανομένων – βρέθηκαν ενώπιον ενός τεράστιου διλήμματος και προσπάθησαν να… τετραγωνίσουν τον κύκλο: Αν και η μεγάλη πλειοψηφία τους τάσσεται κατά της εξόδου από την ΕΕ, ο φόβος της μη επανεκλογής αναγκάζει τους βουλευτές να ισορροπούν σε τεντωμένο σκοινί και να μην εκδηλώνουν ανοιχτά τις πραγματικές τους προθέσεις.
Έτσι, όμως, το μόνο που κατάφεραν ήταν να εξοργίσουν τους ψηφοφόρους, οι οποίοι άρχισαν να αποστρατεύονται μαζικά και να αναζητούν αλλού καθαρές απαντήσεις – όπως θα φανεί και στα επίσημα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, που θα γίνουν γνωστά το βράδυ της Κυριακής.
Το ερώτημα, όμως, παραμένει: Τι θα γίνει με το Brexit; Τι θα επιδιώξει και τι θα καταφέρει ο διάδοχος της Μέι, ο οποίος αναμένεται να επιλεγεί από τους Συντηρητικούς ως το τέλος Ιουλίου; Και τι θα συμβεί εάν δεν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, σενάριο διόλου απίθανο, ειδικά εάν ο εκλεκτός είναι ο Μπόρις Τζόνσον, που εμφανίζεται ως φαβορί; Θα οδηγηθεί η Βρετανία σε εκλογές, οι οποίες παράλληλα θα είναι και ένα άτυπο δεύτερο δημοψήφισμα για το Brexit; Ή θα επιστρέψει το φάντασμα της «άτακτης» αποχώρησης, δηλαδή χωρίς συμφωνία, που φοβίζει τις αγορές;
Σε κάθε περίπτωση, οι πρώτες αντιδράσεις από τις Βρυξέλλες και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μαρτυρούν ανησυχία, αλλά και στάση αναμονής. Άλλωστε, για την ώρα όλα παραμένουν συγκεχυμένα – εκτός από το γεγονός ότι οι 73 Βρετανοί βουλευτές που θα εκλεγούν θα λάβουν τη θέση τους κανονικά στην Ευρωβουλή, στις 2 Ιουλίου, όπου θα αντιπροσωπεύουν το 10% του συνολικού αριθμού και, κατά συνέπεια, θα παίζουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις και τις αποφάσεις.
Αυτό είναι που φοβίζει περισσότερο τους υπόλοιπους Ευρωπαίους και κυρίως τους ισχυρούς. Διότι με τους Βρετανούς παρόντες και την πλειοψηφία να ανήκει στο κόμμα του Φάρατζ, οι σχεδιασμοί τους για την επόμενη Κομισιόν, για τον προϋπολογισμό και, πολύ περισσότερο, για το μέλλον της Ευρώπης και της ΕΕ μπορεί να πάνε περίπατο – ή, έστω, να καθυστερήσουν σημαντικά.
Νέα σύνοδος κορυφής
Έτσι, στην άτυπη σύνοδο κορυφής που εχει συγκληθεί για την ερχόμενη εβδομάδα, η ατζέντα μεγαλώνει. Οι «27» δεν θα ασχοληθούν πλέον μόνο με την προσπάθεια εξεύρεσης κοινά αποδεκτών λύσεων για την διαδοχή του Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ, του Ντόναλντ Τουσκ και του Μάριο Ντράγκι, ώστε να αποφύγουν τον ανοιχτό πόλεμο μεταξύ τους. Θα κληθούν να διαχειριστούν και τα νέα δεδομένα αναφορικά με το Brexit που δημιουργεί η παραίτηση της Μέι και οι πολιτικές εξελίξεις που προμηνύονται βορείως της Μάγχης.
Η 31η Οκτωβρίου, ημερομηνία που λήγει η νέα παράταση την οποία έχουν δώσει στο Λονδίνο, μπορεί να φαντάζει ακόμη μακρινή. Ο πολιτικός χρόνος, όμως, τρέχει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι φαντάζονται ή ελπίζουν ορισμένοι και οι αποφάσεις πρέπει να ληφθούν σύντομα. Κι αυτό θα είναι δύσκολο, δεδομένου ότι υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες στις τάξεις των «27» για τα επόμενα βήματα.
Το Brexit θα συνεχίσει να μας ταλαιπωρεί, για αρκετό ακόμη καιρό.
Φωτογραφία: APImages
