Το διάγγελμα που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στην Ουκρανία

Το διάγγελμα που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου στην Ουκρανία

Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας των ουκρανικών επαρχιών Ντόνιετσκ και του Λουχάνσκ αναγγέλλει το ξεδίπλωμα του σχεδίου του Βλαντιμίρ Πούτιν. Οι κινήσεις της Μόσχας θυμίζουν μία παρτίδα σκάκι, όπου τα κομμάτια τοποθετούνται στα κατάλληλα σημεία, δίχως να φανερώνεται ο σκοπός τους, πριν εκκινήσει η επίθεση. Ο ρώσος πρόεδρος κατέστησε σαφές πως αν δεν μπορεί το Κρεμλίνο να ελέγχει την Ουκρανία, δεν θα μπορεί να την ελέγχει ολόκληρη κανένας.

Όσο και αν φαινόταν πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα χρησιμοποιούσε την απειλή της αναγνώρισης των επαρχιών που αποσχίστηκαν από την Ουκρανία ως ένα διαπραγματευτικό χαρτί, η επιλογή της αναγνώρισης δοκιμάζει τα όρια της Δύσης. Μετά τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία στη Γεωργία, η Μόσχα επαναλαμβάνει το μοντέλο της σαλαμοποίησης της απειλής. Αν δεν μπορεί να ελέγξει μία χώρα εν όλω, αποκλείει τον έλεγχο από τους αντιπάλους της.

Όλο αυτό το διάστημα ο Πούτιν βολιδοσκοπούσε τις προθέσεις της Γερμανίας και της Γαλλίας, ώστε να επιβεβαιώσει αν έχουν την πρόθεση να εφαρμόσουν τις συμφωνίες του Μινσκ, όπως τις ερμήνευε η Μόσχα. Η διατύπωση περί «γενοκτονίας» που πραγματοποιείται στην ανατολική Ουκρανία, κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης με τον γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς, ήταν χαρακτηριστική της διερεύνησης του εδάφους.

Γι’ αυτό άλλωστε ήταν οργιλή η αντίδραση του ρώσου υπουργού Εξωτερικών, όταν το Βερολίνο αμφισβήτησε δημόσια πως συμβαίνει κάτι τέτοιο στο Ντονμπάς.

Αντίστοιχα, στις συναντήσεις με τον Μακρόν επιβεβαιώθηκε πως όσο και αν οι ευρωπαϊκές χώρες βρίσκονταν στο προσκήνιο των Συμφωνιών του Μινσκ, δεν ήταν σε θέση να πιέσουν αρκετά το Κιέβο να συμφωνήσει στην εφαρμογή τους. Ο αντιπροέδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Ντμίτρι Μεντβέντεφ το είπε ξεκάθαρα στη συνεδρίαση που ενορχήστρωσε ο Βλάντιμιρ Πούτιν, πως στην Ουκρανία δεν ήταν διατεθειμένοι να πειστούν από τη Γερμανία και τη Γαλλία, όσο και αν αναγνώρισε εμμέσως τον θετικό ρόλο του Βερολίνου και του Παρισιού.

Το Κρεμλίνο στόχευε να χρησιμοποιήσει τις συμφωνίες ειρήνευσης του Μινσκ, ώστε να αυξήσει και να χαλυβδώσει τη ρωσική επιρροή εντός της Ουκρανίας. Ωστόσο, ο Πούτιν, στο μακροσκελές διάγγελμά του, ουσιαστικά ανέλυσε πως η κυβέρνηση του Κιέβου είχε στραφεί ολοσχερώς εναντίον των συμμάχων της Μόσχας στη χώρα, σε όλα τα μέτωπα, από τις επιχειρήσεις και τα ΜΜΕ μέχρι και την ανακήρυξη της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας απέναντι στο Πατριαρχείο της Μόσχας.

Ο ρώσος πρόεδρος έφτασε μέχρι να αναφέρει πως ο δρόμος που έχει πάρει το Κίεβο οδηγεί στην απόκτηση πυρηνικών όπλων, γρηγορότερα και από το Ιράν, δίχως βέβαια να το κατονομάσει. Βασικά, ο Πούτιν παραδεχόταν πως δεν μπορούσε πλέον να ελέγξει την κατάσταση στο σύνολο της Ουκρανίας, λόγω της μεγάλης υποστήριξης που λαμβάνει από τις χώρες της Δύσης.

Η επιλεκτική αναδίφηση του Πούτιν στην ιστορία της δημιουργίας της Ουκρανίας δεν είχε ως σκοπό μόνο την προπαγάνδα προς το εσωτερικό του. Δεν χρησιμοποίησε δηλαδή τυχαία όλο αυτό τον χρόνο να εξηγήσει διεξοδικά πως πιστεύει ότι η Ουκρανία δημιουργήθηκε από τη Ρωσία και αποτελεί ιστορικά κομμάτι της.

Παράλληλα, οι αναφορές στην άθλια οικονομική κατάσταση των Ουκρανών πολιτών, έπειτα από το πραξικόπημα του 2014, όπως είχαν ξεκινήσει από την ομιλία του κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας ήταν εξίσου στοχευμένες. Το υπονοούμενο είναι σαφές. Αν μία χώρα ιστορικά δεν είναι αυθύπαρκτη, κυβερνάται από «μαριονέτες» της Δύσης και δεν προσφέρει τα βασικά αγαθά στους πολίτες της, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης της;

Οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαίωσαν πως ο στενός κύκλος του Βλαντιμίρ Πούτιν κυριαρχείται από τις μνήμες της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και επιθυμεί την ανασύσταση, στον βαθμό που είναι εφικτό, ενός σημαντικού μέρους της επιρροής που απολάμβανε. Η Ουκρανία είναι ένα βασικό συστατικό της απόπειρας της Μόσχας να επικρατήσει στο εγγύς εξωτερικό της, αποκλείοντας τον πάλαι ποτέ νατοϊκό αντίπαλο της από την πίσω αυλή της.

Με την απόφαση αναγνώρισης των ουκρανικών επαρχιών από τη Μόσχα, όλα τα φώτα στρέφονται στη Δύση πλέον. Μέχρι σήμερα, οι ηγέτες στη Δύση απαντούσαν πως δεν επιβάλουν κυρώσεις στη Ρωσία, παρά την τροχιά αυταρχισμού και στρατιωτικοποίησης στην οποία έχει εισέλθει, ώστε να έχουν ένα μοχλό πίεσης για να αποτρέψουν μία ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Να αποτρέψουν δηλαδή έναν πόλεμο.

Το ερώτημα όμως πλέον είναι τι θα κάνουν τώρα, καθώς η Ρωσία «παραβιάζει μονομερώς μία ειρηνευτική συνθήκη» όπως ανέφερε το Βερολίνο ή διέπραξε μία «επίθεση δίχως όπλα», όπως δήλωνε η Γαλλία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βέβαια έχουν τη δική τους ατζέντα και έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο κατά την κλιμάκωση της διαμάχης. Το έμπειρο Λονδίνο είχε πάντως απορρίψει τις μονομερείς κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, εάν δεν συμφωνούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς θα ήταν βούτυρο στο ψωμί της Μόσχας και της τακτικής του διαίρει και βασίλευε, που εφαρμόζει ο Πούτιν απέναντι στη Δύση.