Διπλωματική προσπάθεια πίεσης προς την κατεύθυνση της λύσης των δύο κρατών συνιστά η συντονισμένη αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους από τις κυβερνήσεις Νορβηγίας, Ισπανίας και Ιρλανδίας, εν μέσω του πολέμου που μαίνεται στη Λωρίδα της Γάζας. Σφοδρή η καταδίκη του Ισραήλ, το οποίο κάνει λόγο για «ανταμοιβή της τρομοκρατίας» και ανακαλεί για διαβουλεύσεις τους πρεσβευτές του σε Όσλο, Μαδρίτη και Δουβλίνο. Διαφοροποιούνται Γαλλία και Γερμανία.
Επί δεκαετίες, η επίσημη αναγνώριση μίας ανεξάρτητης Παλαιστίνης θεωρούνταν η τελική έκβαση μίας ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Αυτή ήταν και παραμένει η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών και των περισσότερων χωρών της Δυτικής Ευρώπης -αναγνώριση, αλλά όχι πριν επιτευχθεί συμφωνία σε ακανθώδη ζητήματα όπως τα τελικά σύνορα και το καθεστώς της Ιερουσαλήμ.
Η Σουηδία ήταν το πρώτο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναγνώρισε μονομερώς ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος τον Οκτώβριο του 2014. «Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα που επιβεβαιώνει το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην αυτοδιάθεση. Ελπίζουμε ότι αυτό θα δείξει το δρόμο και σε άλλους», δήλωνε η τότε υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας Μάργκοτ Βάλστρομ.
Χώρες της ΕΕ που έχουν επίσης αναγνωρίσει ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος (κάνοντας το βήμα προ της ένταξής τους στο ευρωπαϊκό μπλοκ) είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Ρουμανία.
Το γεγονός ότι η πλειονότητα των χωρών της Δυτικής Ευρώπης δεν έχει κινηθεί ανάλογα, προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στη σημερινή, συντονισμένη αναγνώριση εκ μέρους Νορβηγίας, Ισπανίας και Ιρλανδίας, και δη της πρώτης δεδομένου του ρόλου που διαδραμάτισε στη φιλοξενία των μυστικών συναντήσεων του 1993 που κατέληξαν μετέπειτα στις Συμφωνίες του Όσλο.
Η γαλλική θέση, όπως εκφράστηκε διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Στεφάν Σεζουρνέ, είναι πως η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους «δεν είναι ταμπού», αλλά αυτή δεν είναι η σωστή στιγμή. «Η θέση μας είναι σαφής: Η αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους δεν αποτελεί ταμπού για τη Γαλλία. Η απόφαση αυτή πρέπει να είναι χρήσιμη, δηλαδή να επιτρέπει μία αποφασιστική πρόοδο σε πολιτικό επίπεδο. Η Γαλλία δεν θεωρεί ότι υπάρχουν μέχρι σήμερα οι προϋποθέσεις ώστε η απόφαση αυτή να έχει πραγματικό αντίκτυπο σε αυτή τη διαδικασία», επισήμανε σε ανακοίνωσή του.
H Γερμανία από πλευράς της υπογράμμισε διά της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Κάτριν Ντεσάουερ, ότι ένα ανεξάρτητο κράτος της Παλαιστίνης παραμένει σταθερός στόχος της εξωτερικής πολιτικής της, σημειώνοντας όμως πως πρόκειται για ζήτημα που απαιτεί περαιτέρω διάλογο. Για το Βερολίνο είναι κατεπείγουσας σημασίας μια πολιτική διαδικασία με στόχο τη λύση των δύο κρατών, ωστόσο δεν θεωρεί πως υπάρχουν σύντομοι δρόμοι και υπογραμμίζει την ανάγκη συνοχής της ΕΕ στο ζήτημα.
Ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Μπούντεσταγκ, Μίχαελ Ροθ, επέκρινε τις κινήσεις για την αναγνώριση, λέγοντας ότι στέλνεται «λανθασμένο μήνυμα σε λάθος χρόνο». Δίνει τη «λανθασμένη εντύπωση ότι μόνο η φρικτή τρομοκρατία της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου οδήγησε σε μια νέα θετική δυναμική υπέρ των Παλαιστινίων. [...] Φοβάμαι ότι αυτό δεν θα μας φέρει πιο κοντά στην αναγκαία λύση των δύο κρατών», δήλωσε.
Το δρόμο του Όσλο, της Μαδρίτης και του Δουβλίνου δεν ακολούθησε το Βέλγιο, κάτι που εκ πρώτης όψεως προκάλεσε έκπληξη δεδομένου της στενής συνεργασίας μεταξύ των πρωθυπουργών Ισπανίας και Βελγίου, Πέδρο Σάντσεθ και Αλεξάντερ Ντε Κρο, που είχαν επισκεφθεί τον περασμένο Νοέμβριο από κοινού το πέρασμα της Ραφα και ήταν αμφότεροι ιδιαίτερα επικριτικοί απέναντι στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Οι Βρυξέλλες είχαν αποτελέσει σταθμό του Πέδρο Σάντσεθ τον περασμένο μήνα, όταν επιχειρούσε να συντονίσει τις κινήσεις προς αναγνώριση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους. Η Ισπανία ήταν ανέκαθεν κοντά στον αραβικό κόσμο και ο Πέδρο Σάντσεθ εκ των ισχυρότερων φωνών για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Στην Ιρλανδία, η υποστήριξη προς τους Παλαιστίνιους έχει βαθιές ρίζες σε αυτό που πολλοί εκλαμβάνουν ως κοινή ιστορία της βρετανικής αποικιοκρατίας. Η Σλοβενία και η Μάλτα είχαν επίσης δηλώσει πρόσφατα ότι εξετάζουν επίσημη αναγνώριση.
Η αντιπρόεδρος του Βελγίου Πέτρα Ντε Σούτερ, έχει αναφέρει ότι η χώρα θα πρέπει να ακολουθήσει, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν συγκεκριμένα σχέδια πέραν της συζήτησης στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο. Στον κυβερνητικό συνασπισμό δεν διαφαίνεται συναίνεση· οι εθνικές και τις ευρωπαϊκές εκλογές απέχουν μόλις τρεις εβδομάδες, και δεδομένου ότι το Βέλγιο κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προφανώς επιδιώκει περισσότερο να διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο, και όχι να δυναμιτίσει την κατάσταση.
Διά της επίσημης αναγνώρισης που θα επικυρωθεί στις 29 Μαΐου, οι κυβερνήσεις Νορβηγίας, Ισπανίας και Ιρλανδίας αναφέρουν πως στέλνουν μήνυμα ενθάρρυνσης στις μετριοπαθείς δυνάμεις που έχουν επισκιαστεί μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου και τον πόλεμο στη Γάζα.
«Η Νορβηγία θα αναγνωρίσει ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος με την ελπίδα ότι αυτό θα συμβάλει στην επίτευξη ειρήνης με το Ισραήλ. Πρόκειται για μια επένδυση στη μόνη λύση που μπορεί να φέρει διαρκή ειρήνη στη Μέση Ανατολή», δήλωσε ο Νορβηγός πρωθυπουργός, Γιόνας Γκαρ Στερ, αναφερόμενος στη λύση των δύο κρατών. Οι τρεις χώρες εκφράζουν απερίφραστη στήριξη στο ισότιμο δικαίωμα στην ασφάλεια, την αξιοπρέπεια και την αυτοδιάθεση του παλαιστινιακού και ισραηλινού λαού, με τον Ιρλανδό πρωθυπουργό, Σάιμον Χάρις, να δηλώνει ότι «η Χαμάς δεν είναι ο παλαιστινιακός λαός». Στο ίδιο μήκος, ο Πέδρο Σάντσεθ: Η κίνηση αυτή «δεν είναι κατά του Ισραήλ. Δεν είναι υπέρ της Χαμάς, κάτι που έχει ειπωθεί. Αυτή η αναγνώριση δεν είναι εναντίον κανενός, είναι υπέρ της ειρήνης και της συνύπαρξης».
Για το Ισραήλ, ωστόσο, αυτή η κίνηση συνιστά ακριβώς «ανταμοιβή της τρομοκρατίας της Χαμάς και του Ιράν» κατά τη δήλωση του υπουργού Εξωτερικών Ίσραελ Κατς, ο οποίος και έδωσε άμεσα εντολή να ανακληθούν για διαβουλεύσεις οι πρεσβευτές της χώρες σε Νορβηγία, Ισπανία και Ιρλανδία. Ταυτόχρονα, οι πρεσβευτές των τριών χωρών στο Ισραήλ κλήθηκαν στο υπουργείο Εξωτερικών για συνομιλίες και για να παρακολουθήσουν ιδίοις όμμασι σε βίντεο τις ωμότητες που διέπραξε η Χαμάς την 7η Οκτωβρίου.
«Η σημερινή απόφαση στέλνει ένα μήνυμα στους Παλαιστίνιους και στον κόσμο: Η τρομοκρατία ανταμείβεται. Αφότου η τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη σφαγή Εβραίων μετά το Ολοκαύτωμα, αφότου διέπραξε αποτρόπαια σεξουαλικά εγκλήματα, οι χώρες αυτές επέλεξαν να ανταμείψουν τη Χαμάς και το Ιράν αναγνωρίζοντας ένα παλαιστινιακό κράτος. Αυτό το στρεβλό βήμα των χωρών αυτών αποτελεί προσβολή στη μνήμη των θυμάτων της 7ης Οκτωβρίου, πλήγμα στις προσπάθειες επιστροφής των 128 ομήρων και ενίσχυση των τζιχαντιστών της Χαμάς και του Ιράν, που υπονομεύει την ευκαιρία για ειρήνη και αμφισβητεί το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα», αναφέρει ο Ίσραελ Κατς.
Η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) και η Παλαιστινιακή Αρχή χαιρέτισαν ως ιστορική στιγμή τις ανακοινώσεις των τριών ευρωπαϊκών χωρών. Το ίδιο και η αντίπαλη Χαμάς, μιλώντας περί «σημείου καμπής στη διεθνή θέση για το παλαιστινιακό ζήτημα». Την αναγνώριση χαιρέτισαν επίσης η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και η Ιορδανία.
Διεθνώς, 140 χώρες έχουν αναγνωρίσει έως σήμερα ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος, στο οποίο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ήταν ανέκαθεν αντίθετος και έχει πολλάκις διακηρύξει, μετά την 7η Οκτωβρίου, ότι επί των ημερών του δεν θα υπάρξει. Ο ισραηλινός στρατός έδωσε νωρίτερα σήμερα άδεια επιστροφής σε τρεις οικισμούς εποίκων που είχαν εκκενωθεί το 2005 στη Δυτική Όχθη.
Από το 2012 και την υιοθέτηση του ψηφίσματος 67/19 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Παλαιστίνη διατηρεί την ιδιότητα του «κράτους παρατηρητή μη μέλους». Εν μέσω του πολέμου στη Γάζα, η Παλαιστινιακή Αρχή επανέφερε το αίτημα πλήρους ένταξης στα Ηνωμένα Έθνη. Στη σχετική ψηφοφορία της 18ης Απριλίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας, οι Ηνωμένες Πολιτείες άσκησαν βέτο.Υπό την έντονη αντίδραση του Ισραήλ, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ επανήλθε στις 11 Μαΐου υιοθετώντας με μεγάλη πλειοψηφία ψήφισμα υπέρ της παλαιστινιακής κρατικής υπόστασης και καλώντας το Συμβούλιο Ασφαλείας να επανεξετάσει ευνοϊκά το αίτημα -που θα προσκρούσει ξανά σε αμερικανικό βέτο δεδομένου ότι οι ΗΠΑ παγίως αντιτίθενται σε οποιαδήποτε αναγνώριση εκτός πλαισίου διαπραγμάτευσης και συμφωνίας Ισραήλ-Παλαιστινίων.
