Κάποιες από τις πιο αβανταδόρικες προεκλογικές υποσχέσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ το 2016 αφορούσαν την εξωτερική πολιτική. Μεταξύ άλλων, είχε υποσχεθεί να επανεξετάσει τις σχέσεις των ΗΠΑ με το ΝΑΤΟ, να αποχωρήσει από την εμβληματική συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν και να φέρει πίσω στην πατρίδα τα αμερικανικά στρατεύματα που εμπλέκονται σε «πολέμους δίχως τέλος».
Ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος τήρησε πλήρως κάποιες από τις υποσχέσεις του, μερικώς κάποιες άλλες, ενώ σε μερικές απέτυχε ολοσχερώς.
Αν ο Τραμπ χάσει στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, ένα από τα πιο δύσκολα καθήκοντα της νέας κυβέρνησης θα είναι να αποκαταστήσει την διεθνή θέση και αξιοπιστία των Ηνωμένων Πολιτειών, δηλώνουν αναλυτές και πρώην αξιωματούχοι από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Τα παρακάτω ζητήματα υπήρξαν βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης Τραμπ και υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσουν δυσκολίες σε μια μελλοντική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.
Κίνα
Βασικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ το 2016 ήταν να κατηγορήσει την Κίνα ότι «κλέβει» τις ΗΠΑ ενώ ταυτόχρονα δεσμευόταν να συνάψει εμπορική συμφωνία με το Πεκίνο που θα βοηθούσε τις αμερικανικές επιχειρήσεις θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ.
Έπειτα από δύο σχεδόν χρόνια ενός εμπορικού πολέμου με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη που διεξάγεται στη βάση του «οφθαλμός αντί οφθαλμού», ο Τραμπ έχει επιτύχει την στάσιμη πρώτη φάση μιας τέτοιας συμφωνίας.
Εν τω μεταξύ, η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο έχουν επιβάλει δασμούς αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων ο ένας στα προϊόντα του άλλου και η παγκόσμια εξάπλωση του κορονοϊού από την Κίνα έφερε τις διμερείς σχέσεις στο χειρότερο σημείο τους εδώ και δεκαετίες, δημιουργώντας φόβους για έναν νέο ψυχρό πόλεμο.
Η Ουάσινγκτον έχει ενεργήσει εναντίον του Πεκίνου σε πολλαπλά μέτωπα: έδωσε τέλος στο ειδικό καθεστώς του Χονγκ Κονγκ, επέβαλε κυρώσεις σε ανώτατους αξιωματούχους για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιχείρησε να απαγορεύσει σε κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας να δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ.
Μια πιθανή κυβέρνηση Μπάιντεν δεν θα έχει πολλές επιλογές, και θα αναγκαστεί να διατηρήσει την σκληρή στάση, εκτιμούν οι αναλυτές, αλλά θα προσπαθήσει να ρίξει τους τόνους της ρητορικής ώστε να δημιουργηθεί περιθώριο διαλόγου.
Συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν
Το 2018, η κυβέρνηση Τραμπ αποχώρησε από τη συμφωνία για τα πυρηνικά που είχε υπογραφεί το 2015 μεταξύ του Ιράν και διεθνών δυνάμεων, δηλώνοντας ότι θα μπορούσε να επιτύχει καλύτερη συμφωνία. Έθεσε επίσης σε εφαρμογή την εκστρατεία «μέγιστη πίεση» προκειμένου να κόψει τις πηγές εσόδων της Τεχεράνης.
Παρά τα σχεδόν δύο χρόνια κυρώσεων στα πάντα, από πετρελαϊκά έσοδα έως μεταλλεύματα και την κεντρική τράπεζα του Ιράν, η Ουάσινγκτον δεν έχει καταφέρει ακόμα να επιβάλει μια αλλαγή συμπεριφοράς στην Τεχεράνη και να την κάνει να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αντιθέτως, η αυξανόμενη ένταση έχει φέρει τις δύο χώρες στα πρόθυρα του πολέμου.
Ο Μπάιντεν έχει δηλώσει ότι θα αντιμετωπίσει το Ιράν μέσω της διπλωματίας και θα επιστρέψει στη συμφωνία, μόνο όμως αν το Ιράν συμμορφωθεί πρώτα με τους περιορισμούς που επιβάλλει η συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα.
ΝΑΤΟ και διατλαντικοί δεσμοί
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένως διαμαρτυρηθεί για την αποτυχία πολλών συμμάχων του ΝΑΤΟ να ανταποκριθούν στους στόχους εξοπλιστικών δαπανών. Έχει επίσης αμφισβητήσει τον λόγο ύπαρξης του οργανισμού, που δημιουργήθηκε το 1949, με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση.
Οι επιθέσεις του προκάλεσαν φθορές στους δεσμούς με αρκετούς Ευρωπαίους συμμάχους, αλλά αρκετά μέλη της συμμαχίας έχουν πλέον αυξήσει τις δαπάνες τους ώστε να πετύχουν τον στόχο του 2% του ΑΕΠ.
Φέτος, ο Τραμπ δεσμεύτηκε να μειώσει τον αριθμό των αμερικανικών στρατευμάτων στη Γερμανία, κατηγορώντας το Βερολίνο ότι εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ, ενώ δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του απέναντι στο ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τους αναλυτές, η αποκατάσταση των σχέσεων στην διατλαντική συμμαχία θα χρειαστεί χρόνο, αλλά λογικά θα είναι από τα πιο εύκολα προβλήματα που θα κληθεί να επιλύσει η πιθανή κυβέρνηση Μπάιντεν.
Επαναφορά των στρατευμάτων
Ο Τραμπ υποσχέθηκε κατά την προεκλογική του εκστρατεία το 2016 να μην εμπλακεί σε πολέμους στο εξωτερικό και να φέρει πίσω στις ΗΠΑ τα αμερικανικά στρατεύματα που βρίσκονται στο Αφγανιστάν, στον πλέον μακροχρόνιο πόλεμο της Αμερικής, που διαρκεί πλέον δεκαεννιά χρόνια.
Η Ουάσινγκτον έχει αρχίσει να μειώνει τον αριθμό των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν αφού έκλεισε τον Φεβρουάριο συμφωνία με τους ταλιμπάν, που προβλέπει την απόσυρση των Αμερικανών στρατιωτών. Αυτό εξαρτάται, ωστόσο, από τις συνομιλίες μεταξύ των ταλιμπάν και της κυβέρνησης του Αφγανιστάν, οι οποίες έχουν παγώσει.
Ο Τραμπ διέταξε επίσης την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία. Η απόφαση μοιάζει να μην εφαρμόζεται συστηματικά από τις ένοπλες δυνάμεις, ο αριθμός των στρατιωτών έχει μειωθεί ωστόσο πάνω από το μισό.
Συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού
Μία από τις πιο αμφιλεγόμενες αποφάσεις του Ντόναλντ Τραμπ ήταν η αποχώρησή του από τη Συμφωνία για το Κλίμα του Παρισιού, κάτι που είχε επανειλημμένα δεσμευτεί ότι θα κάνει κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2016.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι η συμφωνία επιβάλλει «δρακόντεια» οικονομικά βάρη στις ΗΠΑ και δεσμεύτηκε να διαπραγματευτεί καλύτερους όρους.
Δεν έχει υπάρξει νέα συμφωνία. Η εκστρατεία του Μπάιντεν έχει ανακοινώσει ότι θα επαναπροσδεθεί στο άρμα της αρχικής συμφωνίας του Παρισιού και θα ηγηθεί της προσπάθειας να θέσουν μεγάλες χώρες πιο αυστηρούς στόχους.
Μέση Ανατολή
Ο Τραμπ κράτησε την προεκλογική του υπόσχεση να μεταφέρει την Αμερικανική πρεσβεία στο Ισραήλ στην διχοτομημένη Ιερουσαλήμ. Η κίνηση αυτή εξόργισε το μεγαλύτερο μέρος του αραβικού κόσμου, αλλά επαινέθηκε από την κυβέρνηση του Ισραήλ και τους υποστηρικτές της, καθώς και από τους ευαγγελιστές χριστιανούς.
Το ευρύτερο σχέδιο του Αμερικανού προέδρου για την Ειρήνη στη Μέση Ανατολή απορρίφθηκε από την Παλαιστίνη, καθώς επέτρεπε στο Ισραήλ να διατηρήσει τον έλεγχο στους οικισμούς της Δυτικής Όχθης, έλαβε όμως θετικά σχόλια από αρκετά αραβικά κράτη.
Ένα από αυτά τα κράτη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ομαλοποίησε αυτόν τον μήνα τις σχέσεις του με το Ισραήλ σε μια ιστορική συμφωνία για την οποία μεσολάβησαν οι ΗΠΑ, σε μια κίνηση που πολλοί αναλυτές είδαν ως νίκη του Τραμπ στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής τη στιγμή που ο Μπάιντεν προηγείται στις δημοσκοπήσεις.
Βόρεια Κορέα
Ο Τραμπ ξάφνιασε τον πλανήτη ξεκινώντας πρωτοφανείς συνομιλίες με τον ηγέτη της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν. Δεν σημείωσε πρόοδο στην προσπάθειά του να πείσει τον Κιμ να εγκαταλείψει το πυρηνικό του οπλοστάσιο, ωστόσο κάποιοι πιστεύουν ότι αυτή η διπλωματική κίνηση έχει σπάσει τον πάγο και η μελλοντική κυβέρνηση μπορεί να την χρησιμοποιήσει ως βάση.
