Το επιτελείο του Τραμπ στα Βαλκάνια
Pool via AP
Pool via AP
Deutsche Welle

Το επιτελείο του Τραμπ στα Βαλκάνια

Τι επιδιώκει ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, για την Ευρώπη, ειδεμή για τα Βαλκάκια; Ποιοι συνεργάτες του σχετίζονται με πρακτικές που θέλει να ακολουθήσει και τις συμφωνίες που θέλει να επιτύχει; Όπως το Trump Tower στο Βελιγράδι, η στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία ως αντάλλαγμα για την πρόσβαση σε πολύτιμες πρώτες ύλες, το Βελιγράδι και το Κόσοβο, καθώς και συμφωνίες στην αγορά του real estate που ετοιμάζονται στη Λωρίδα της Γάζας την οποία ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, όπως έχει ανακοινώσει, επιθυμεί να μετατρέψει σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής».

Trump Tower στο Βελιγράδι

Σύμφωνα με την DW, το Trump Tower του Βελιγράδι υπήρχε ως σχέδιο ήδη από το 2012, εγκαταλείφθηκε έπειτα και επανήλθε 13 χρόνια αργότερα λόγω του Ρίτσαρντ Γκρενέλ, στενού συνεργάτη του νέου Αμερικανού προέδρου, ο οποίος στην πρώτη θητεία Τραμπ είχε αναλάβει ρόλο εντεταλμένου για τα Δυτικά Βαλκάνια, με ειδίκευση σε «ειδικές αποστολές».

Υπό αυτή την ιδιότητα, ο Γκρενέλ είχε φιλικές σχέσεις με τον πρόεδρο της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, και τον υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Τζούριτς, ο οποίος προηγουμένως είχε διατελέσει πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον. Μάλιστα ο Γκρενέλ παρασημοφορήθηκε από τον Βούτσιτς για την «ισορροπημένη προσέγγιση» που επέδειξε στο ζήτημα του Κοσόβου.

Εν τέλει, η συμφωνία για τον νέο Trump Tower του Βελιγραδίου ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2024. Στη σχετική διαπραγμάτευση συμμετείχαν η κυβέρνηση της Σερβίας, ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, και Άραβες επενδυτές. Τα σχέδια προβλέπουν ότι το παλαιό Γενικό Επιτελείο Στρατού της Σερβίας (και της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας) θα μετατραπεί σε ξενοδοχειακό συγκρότημα πολυτελείας, ενώ στον ίδιο χώρο θα οικοδομηθεί μνημείο για τα θύματα των νατοϊκών βομβαρδισμών του 1999. Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 500 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους New York Times. Θα είναι ο πέμπτος Trump Tower σε όλον τον κόσμο μετά τη Νέα Υόρκη, το Σικάγο, τη Μανίλα και την Κωνσταντινούπολη.

Πρεσβευτής στο Βελιγράδι

Το όνομα του Ροντ «Μπλάγκο» Μπλαγκόγιεβιτς φιγουράρει ως ο νέος πρεσβευτής στο Βελιγράδι καθότι ο Τραμπ θέλει να τον διορίσει εκεί, όπως αναφέρει το Politico. Γόνος Σέρβων μεταναστών στις ΗΠΑ, ο Μπλαγκόγιεβιτς είχε εκλεγεί παλαιότερα κυβερνήτης του Ιλινόις με το Δημοκρατικό Κόμμα, αλλά το 2009 καθαιρέθηκε από το αξίωμά του και στη συνέχεια καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 ετών για διαφθορά. Στη διάρκεια της πρώτης θητείας του στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ είχε μειώσει την ποινή του Μπλαγκόγιεβιτς. 

«Ο Μπλάγκο είναι ο κατάλληλος άνθρωπος για το Βελιγράδι» δηλώνει στην DW ο Ντάνιελ Σέρβερ, ερευνητής στο πανεπιστήμιο Τζον Χόπκινς και πρώην συνεργάτης του Μπιλ Κλίντον. «Πρόκειται για έναν πολιτικό βαθύτατα διεφθαρμένο, ο οποίος είναι διατεθειμένος να κάνει οτιδήποτε ζητήσει ο Τραμπ».

Έπειτα από την καθαίρεσή του από το αξίωμα του κυβερνήτη, το 2010, ο Μπλαγκόγιεβιτς έδωσε το παρών στο Celebrity Apprentice, το αγαπημένο τηλεοπτικό ριάλιτι του Ντόναλντ Τραμπ. Μετά το τελευταίο προεκλογικό συνέδριο των Ρεπουμπλικανών, τον Μάιο του 2024, συμμετείχε μαζί με τον Ρίτσαρντ Γκρενέλ σε προεκλογικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές με ισχυρή σερβική παροικία.

Την άνοιξη του 2024, πέντε επιφανείς επιχειρηματίες από τη Σερβία βρέθηκαν σε δεξίωση στην ιδιωτική κατοικία του Τραμπ, στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα. Μεταξύ αυτών, ο Ράνκο Ρίστιτς, ιδρυτής της Zastava Arms USA, η οποία εισάγει και διαθέτει κατ' αποκλειστικότητα όπλα της σερβικής Zastava Oruzje στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Ρίστιτς, ο Τραμπ είχε συστήσει στους παριστάμενους τον Μπλαγκόγιεβιτς ως «εξαιρετικό φίλο» και «στενό συνεργάτη».

Το Κόσοβο

Όπως η DW υπενθυμίζει, την περασμένη εβδομάδα, ο Μπλαγκόγιεβιτς συναντήθηκε στο Βελιγράδι με τον Σέρβο πρόεδρο, Βούτσιτς. Μιλώντας σε τοπικά ΜΜΕ, άσκησε έντονη κριτική στον Κοσοβάρο πρωθυπουργό, Άλμπιν Κούρτι, τον οποίο μάλιστα κατηγόρησε για «εθνοκάθαρση» στις σερβικές περιοχές του Κοσόβου, ζητώντας επίσης συγγνώμη για τη συμμετοχή των ΗΠΑ στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς του 1999. «Ήταν τρομακτικό αυτό που έκανε η χώρα μου στη χώρα σας στη δεκαετία του '90. Δεν ήταν τίποτα διαφορετικό από αυτό που κάνει η Ρωσία στην Ουκρανία» ανέφερε ο επίδοξος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Βελιγράδι. 

Αλλά και ο Ρίτσαρντ Γκρενέλ ασκεί δριμεία κριτική στον Άλμπιν Κούρτι. Συν τοις άλλοις, την παραμονή της ορκωμοσίας του Τραμπ, ο Γκρενέλ είχε υποδεχθεί στην Ουάσινγκτον τον πρώην πρωθυπουργό του Κοσόβου, Ραμούς Χαραντινάι, έναν από τους «ορκισμένους εχθρούς» του Κούρτι. Στη συνέχεια, ο Χαραντινάι δήλωσε στην πλατφόρμα Χ της ιστοσελίδας KosovoOnline ότι «δεν είναι καλό για το Κόσοβο να παραμείνει στην εξουσία ο Κούρτι». Το 2020, ο πρωθυπουργός του Κοσόβου είχε προκαλέσει την μήνιν του Γκρενέλ, καθώς αρνήθηκε την ανταλλαγή εδαφών μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας, που είχε προτείνει ο Αμερικανός απεσταλμένος σε μία προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις ανάμεσα στο Βελιγράδι και την Πρίστινα.

Στη Βοσνία

Επικεφαλής του Democratization Policy Council με έδρα το Βερολίνο, ο Κουρτ Μπασούενερ εκτιμά ότι οι σερβικές φιλοδοξίες θέτουν πλέον σε κίνδυνο τις ισορροπίες όχι μόνο στο Κόσοβο, αλλά και στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Όπως λέει ο ίδιος στην DW, η ΕΕ θα μπορούσε να αντιδράσει ενισχύοντας με μάχιμες μονάδες τη σημερινή διεθνή ειρηνευτική αποστολή EUFOR Althea. Σε αυτή την περίπτωση, η παρουσία των Γκρενέλ-Κούσνερ-Μπλαγκόγιεβιτς θα ήταν ένα «δώρο» για το Βελιγράδι, που θα εξασφάλιζε απευθείας πρόσβαση στον Λευκό Οίκο, υποστηρίζει ο Γερμανός αναλυτής.

Τόσο ο ίδιος, όσο και ο πρώην συνεργάτης του Κλίντον, Ντάνιελ Σέρβερ, αμφιβάλλουν εάν η νέα αμερικανική διοίκηση θα είχε διάθεση να παρέμβει, για να σταματήσει τον σερβικό στρατό σε περίπτωση ένοπλης διένεξης. Επιπλέον, προειδοποιεί ο Ντάνιελ Σέρβερ, ακόμα και η θεωρητική συζήτηση για διαίρεση του Κοσόβου ή της Ουκρανίας ενισχύει τις αποσχιστικές τάσεις των Σέρβων από τη σημερινή Βοσνία και Ερζεγοβίνη.