Του Νίκου Μελέτη
Εκβιάζοντας όλο και πιο στυγνά την Ουάσιγκτον ο Τ. Ερντογάν, τόσο μπαίνει πιο βαθιά στην αγκαλιά του Β. Πούτιν σαγηνευμένος από το «τραγούδι των Σειρήνων», τις προσφορές του Ρώσου προέδρου για τα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα και την εύνοια του στη Συρία, ένα τραγούδι που τον τραβάει όλο και πιο μακριά από τη Δύση.
Ένα παιγνίδι, από τα προσφιλή του Ταγίπ Ερντογάν, του παζαριού μέχρι εσχάτων, είναι σε εξέλιξη αλλά αυτή την φορά κινδυνεύει να παρασύρει τον Τούρκο πρόεδρο σε σκοτεινά μονοπάτια καθώς πλέον δεν διακυβεύεται μόνο ο δικός του ηγεμονικός ρόλος στην Τουρκία, αλλά ο ίδιος ο προσανατολισμός και η ταυτότητα της Τουρκίας.
Η προειδοποίηση του Τ. Ερντογάν για το ενδεχόμενο αναζήτησης στην ρωσική αγορά εναλλακτικών επιλογών σε περίπτωση που η αποβολή της Τουρκίας από το πρόγραμμα των F35 είναι οριστική (κάτι που έσπευσαν να δημοσιοποιήσουν Ρώσοι αξιωματούχοι), στοχεύει στο να εκβιάσει την αμερικανική πλευρά, ώστε να επανεξετάσει την απόφαση για ακύρωση της πώλησης των αμερικανικών μαχητικών 5ης Γενιάς στην Τουρκία.
Όμως παρά τις ίσως καλές διαθέσεις του Ντ. Τραμπ για τον Τ. Ερντογάν η γραφειοκρατία του Πεντάγωνου εσόδευσε με κατηγορηματικό τρόπο τις προηγούμενες ημέρες να ξεκόψει κάθε τέτοια συζήτηση καθώς ο ίδιος ο Αμερικανός υπουργός άμυνας κ. Έσπερ έθεσε ως απαράβατο όρο για το ξεπάγωνα της πώλησης F35 στην Τουρκία ,όχι απλώς την μη ενεργοποίηση των S400(καθώς είχαν υπάρξει σενάρια για αποθήκευση και μη ενεργοποίηση των ρωσικών πυραύλων) αλλά την πλήρη απομάκρυνση τους από το τουρκικό έδαφος.
Η απάντηση ήρθε από την Μόσχα η οποία φρόντισε την ίδια ημέρα να ξεκινήσει την αποστολή και του δεύτερου πακέτου των ρωσικών πυραύλων στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Άγκυρας, σε μια κίνηση η οποία απευθύνονταν όχι μόνο στην Ουάσιγκτον αλλά και στον ίδιο τον Ερντογάν, καθώς φυσικά ο κ. Πούτιν, για τον οποίο οι εξαγωγές ρωσικών εξοπλισμών, αποτελούν κρίσιμο εργαλείο άσκησης επιρροής στο εξωτερικό, διαμηνύει στον Τούρκο πρόεδρο, ότι δεν πρόκειται να δεχθεί παρασπονδίες στο θέμα της αγοράς των S400 από την Τουρκία.
Για τις ΗΠΑ όμως που ήδη η υπόθεση των S400 έχει και δικαιολογημένα δαιμονοποιηθεί τόσο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Πεντάγωνο αλλά έχει προκαλέσει στα δυο νομοθετικά Σώματα οργή για την τουρκική κυβέρνηση και σοβαρό πλέον προβληματισμό για την αξιοπιστία της Τουρκίας ως Συμμάχου, και μόνο η συζήτηση για το ενδεχόμενο αγοράς ρωσικών μαχητικών αποτελεί την σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι και δημιουργεί ένα εκρηκτικό κλίμα εναντίον της Τουρκίας.
Είναι σαφές ότι την στιγμή που υπάρχει η πίεση από την Ουάσιγκτον για αύξηση των αμυντικών δαπανών των χωρών μελών του ΝΑΤΟ για ενίσχυση όχι μονο των αμυντικών δυνατοτήτων της Συμμαχίας αλλά και της αμυντικής βιομηχανίας των χωρών μελών(που μερίδα του λέοντος έχει η αμερικανική) ο προσανατολισμός της Τουρκίας και η πρόσδεση της στο ρωσικό άρμα ,συνιστά πρόκληση πρώτου μεγέθους που προκαλεί σοβαρά προβλήματα ασφαλείας στην διαλειτουργικότητα των αμυντικών συστημάτων της Συμμαχίας και δημιουργεί φυσικά τετελεσμένα τα οποία ίσως και άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ επιχειρήσουν να εκμεταλλευθούν, αγοράζοντας εξοπλισμούς από την Ρωσία.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι η Ρωσία και ο Β. Πούτιν, όπως στα θέματα της ενέργειας χρησιμοποιεί την Γερμανία η την Ιταλία προκειμένου να δημιουργεί προβλήματα στην ενιαία στάση της Ε.Ε. έναντι της Ρωσίας ,έτσι με όχημα την Τουρκία και τον Τ. Ερντογάν επιχειρεί να πλαγιοκοπήσει και να πλήξει την ενότητα του ΝΑΤΟ.
Όμως ο κ. Ερντογάν στο δύσκολο αυτό παζάρι που έχει εμπλακεί , έχει εντελώς περιορισμένα περιθώρια ελιγμών σε πρώτη φάση σε ότι αφορά στις επιδιώξεις του στην Συρία αλλά και σε ότι αφορά την θέση της χώρας του σε ένα περιφερειακό τερέν έντονης αντιπαράθεσης και αναβίωσης του Ψυχρού Πολέμου ,με νέους απρόβλεπτους και επικίνδυνους παράγοντες και παραμέτρους.
Η οποιαδήποτε υπαναχώρηση στο θέμα των S400 και εφόσον ξεκινήσει τις συνομιλίες για τα ρωσικά μαχητικά, θα προκαλέσει ασύμμετρη αντίδραση της Ρωσίας η οποία διαθέτει πολλά «όπλα» εναντίον του Ερντογάν. Από τον τουρισμό και το εμπόριο αγροτικών προϊόντων μέχρι την Συρία, όπου είναι σαφές ότι οι επιθέσεις του Άσαντ και η προέλαση εναντίον των υποστηριζόμενων από την Τουρκία ανταρτών, έχει την πλήρη κάλυψη της Ρωσίας η οποία συνεχίζει να διατηρεί καλές σχέσεις με τους Κούρδους του YPG.
Η συνέχιση και ολοκλήρωση της προμήθειας και η ενεργοποίηση των S400 και η συζήτηση για την αγορά των ρωσικών μαχητικών, πέραν των μέτρων και των κυρώσεων που πιθανότατα θα ακολουθήσουν εκ μέρους των ΗΠΑ ,θα υπονομεύσει την θέση της Τουρκίας ως ισότιμου μέλους της Ατλαντικής Συμμαχίας και θα σηματοδοτήσει ακόμη μεγαλύτερη απομάκρυνση από την Ε.Ε., κάτι που θα έχει επιπτώσεις και για τον στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας. Ενώ σε ότι αφορά στην Συρία οι Αμερικανοί που στηρίζουν τους Κούρδους του YPG έστειλαν το μήνυμα τους το Σαββατοκύριακο πραγματοποιώντας μυστηριώδη επίθεση με πυραύλους εναντίον κτιρίου σε περιοχές που ελέγχουν αντάρτες που στηρίζονται από την Τουρκία, με αποτέλεσμα όπως ανακοινώθηκε να σκοτωθούν τουλάχιστον 40 αρχηγοί ομάδων που έχουν σχέση με την Αλ Κάιντα. Όσον αφορά στην «Ζώνη Ασφάλειας» που συμφώνησαν Άγκυρα και Ουάσιγκτον οι Αμερικανοί κάνουν λόγο για «Μηχανισμό Ασφάλειας» υποβαθμίζοντας την, προκαλώντας την οργή του Ερντογάν ο οποίος το Σάββατο δήλωσε έτοιμος να στείλει τον Τουρκικό Στρατό να δημιουργήσει μόνος του την Ζώνη Ασφάλειας στην Β. Συρία ,κατι που θα αποτελέσει όμως casus belli για όλους: τους Αμερικανούς, τον Άσαντ, τους Ρώσους και τους Κούρδους.
Το παζάρι του κ. Ερντογάν πλησιάζει σιγά σιγά στο σημείο μηδέν. Και φθάνει πια εκεί που δεν είναι εύκολες οι κολοτούμπες ούτε οι ανατολίτικες γαλιφιές…
