Με μια έκθεση - «καταπέλτη», το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογραμμίζει ότι «η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας δεν μπορεί να συνεχιστεί υπό τις παρούσες συνθήκες», καλώντας Άγκυρα και Βρυξέλλες να αναζητήσουν εναλλακτικούς τρόπους συνεργασίας μεταξύ τους.
Παράλληλα, στην ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υπογραμμίζεται ότι δεν υπάρχει «καμία σύνδεση μεταξύ ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ», ενώ το ΕΚ «περιμένει η Τουρκία να σεβαστεί τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα», με αφορμή τα πρόσφατα σοβαρά επεισόδια που σημειώθηκαν στην Πύλα της Κύπρου.
«Αν η τουρκική κυβέρνηση δεν αλλάξει δραστικά την πορεία της, η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ δεν μπορεί να συνεχιστεί υπό τις παρούσες συνθήκες», αναφέρουν οι ευρωβουλευτές σε έκθεση που εγκρίθηκε την Τετάρτη με 434 ψήφους υπέρ, 18 κατά και 152 αποχές.
Παροτρύνοντας την τουρκική κυβέρνηση, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη να άρουν το σημερινό αδιέξοδο και να προχωρήσουν προς μια στενότερη εταιρική σχέση, οι ευρωβουλευτές συνιστούν την εξεύρεση ενός παράλληλου και ρεαλιστικού πλαισίου για τις σχέσεις ΕΕ - Τουρκίας και καλούν την Επιτροπή να διερευνήσει τις πιθανές μορφές που θα μπορούσε να πάρει αυτό.
Οι ευρωβουλευτές επιβεβαιώνουν ότι η Τουρκία παραμένει υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, σύμμαχος στο ΝΑΤΟ και βασικός εταίρος στους τομείς της ασφάλειας, των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων και της μετανάστευσης, τονίζοντας ότι από την χώρα αναμένεται να σέβεται τις δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και να συμμορφώνεται με τους νόμους, τις αρχές και τις υποχρεώσεις της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά σταματήσει από το 2018, λόγω της επιδείνωσης του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας στη χώρα.
Δύο διαφορετικά θέματα η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και της Τουρκίας στην ΕΕ
Κατά τα λοιπά, το Κοινοβούλιο καλεί την Τουρκία να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και υπογραμμίζει ότι η διαδικασία προσχώρησης μιας χώρας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συνδεθεί με τη διαδικασία προσχώρησης μιας άλλης στην ΕΕ. Η πρόοδος κάθε χώρας στην ενταξιακή της πορεία στην ΕΕ εξακολουθεί να βασίζεται στις δικές της επιδόσεις, τονίζει το ΕΚ.
Η έκθεση χαιρετίζει την ψήφο της Τουρκίας υπέρ της καταδίκης του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και την προσήλωσή της στην κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, εκφράζοντας τη λύπη του Κοινοβουλίου για το γεγονός ότι η Τουρκία δεν υποστηρίζει κυρώσεις εκτός του πλαισίου του ΟΗΕ. Το ποσοστό ευθυγράμμισης της χώρας με την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ έχει υποχωρήσει σε ιστορικό χαμηλό (7%), το οποίο είναι μακράν το χαμηλότερο μεταξύ όλων των χωρών της διεύρυνσης.
Για τα σοβαρά επεισόδια στην Πύλα
Εξάλλου, το ΕΚ καταδικάζει την έναρξη παράνομων κατασκευαστικών εργασιών από τις τουρκικές κατοχικές δυνάμεις εντός της ζώνης ασφαλείας κοντά στο δικοινοτικό χωριό Πύλα στην Κύπρο, καθώς και τις επιθέσεις κατά ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ και τις ζημίες σε οχήματα του ΟΗΕ στις 18 Αυγούστου 2023. Οι ευρωβουλευτές παροτρύνουν την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή ηγεσία να σταματήσουν και να αναστρέψουν όλες αυτές τις μονομερείς δραστηριότητες και να αποφύγουν τυχόν περαιτέρω ενέργειες και προκλήσεις που δεν ευνοούν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Στην έκθεση σημειώνεται επίσης ότι δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένων αυτών στην Ίμβρο και στην Τένεδο. Το Κοινοβούλιο καλεί τις τουρκικές αρχές να σεβαστούν πλήρως τον ιστορικό και πολιτιστικό χαρακτήρα των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων, σημειώνοντας με ανησυχία τις πρόσφατες εξελίξεις όσον αφορά το μνημείο της Αγίας Σοφίας και το Μουσείο της Χώρας. Αναφορά γίνεται επίσης στην επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, στην ανάγκη σεβασμού και αναγνώρισης του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αλλά και στην προστασία μειονοτήτων από ρητορική μίσους και θρησκευτικών χώρων από βανδαλισμό.
Δέσμευση της ΕΕ για τη στήριξη των προσφύγων και των προσπαθειών ανοικοδόμησης μετά το σεισμό
Οι ευρωβουλευτές επαινούν τις προσπάθειες της Τουρκίας να συνεχίσει να φιλοξενεί τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο, ο οποίος αριθμεί σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους. Χαιρετίζουν το γεγονός ότι η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει χρηματοδότηση για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής στην Τουρκία, και είναι αποφασισμένοι να διατηρήσει τη χρηματοδότηση αυτή στο μέλλον.
Εκφράζοντας τα εγκάρδια συλλυπητήριά τους στις οικογένειες των θυμάτων των καταστροφικών σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου 2023, οι ευρωβουλευτές δηλώνουν ότι η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις ανθρωπιστικές ανάγκες και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης. Υπογραμμίζουν ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη θα μπορούσε να οδηγήσει σε απτή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας.
