Στο πρόσωπο του Γκαμπριέλ Ατάλ επενδύει ο Εμανουέλ Μακρόν επιδιώκοντας να πατήσει το κουμπί της επανεκκίνησης στη δεύτερη προεδρική θητεία του με έναν ανασχηματισμό που ανέμεναν οι Γάλλοι ήδη από τις ταραχώδεις ημέρες της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης.
Η αντικατάσταση της Ελιζαμπέτ Μπορν στην πρωθυπουργία έρχεται με το βλέμμα στις ευρωεκλογές του Ιουνίου και ενόσω το πολιτικό Κέντρο, που έχει καταβάλλει υψηλό τίμημα για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία που χάθηκε το 2022, έπεται της Ακροδεξιάς Λεπέν στις δημοσκοπήσεις.
Στα 34 του χρόνια ο Γκαμπριέλ Ατάλ γίνεται ο νεότερος πρωθυπουργός της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας, αφήνοντας πίσω τον Σοσιαλιστή Λοράν Φαμπούς, ο οποίος ήταν 37 ετών όταν διορίστηκε επικεφαλής της κυβέρνησης από τον Φρανσουά Μιτεράν το 1984. Ο ίδιος ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν 39 ετών όταν ανέλαβε το 2017 την προεδρία.
«Μίνι Μακρόν» χαρακτηρίζεται σήμερα ο Ατάλ όσον αφορά τη φιλοδοξία του, την ισχυρή παρουσία στα μέσα ενημέρωσης και την κεντρώα πολιτική του. Θεωρείται το πιο προβεβλημένο και αναγνωρίσιμο πρόσωπο του στενού κύκλου των νέων πολιτικών που περιβάλλουν τον Γάλλο πρόεδρο.
Για τον Εμανουέλ Μακρόν ο ανασχηματισμός ήταν απαραίτητος -και άργησε- έπειτα από σειρά κρίσεων από τη «θύελλα» του συνταξιοδοτικού έως πιο πρόσφατα την πύρρειο νίκη της ψήφισης του αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου για το μεταναστευτικό, που άφησαν την κυβέρνηση να κλυδωνίζεται και τον ίδιο να μοιάζει με παροπλισμένο πρόεδρο που αδυνατεί να νομοθετήσει, ενόσω η Άκρα Δεξιά της Μαρίν Λεπέν σταθερά επωφελείται από ένα εύθραυστο και κατακερματισμένο κοινοβουλευτικό τοπίο.
Ο Γκαμπριέλ Ατάλ μεταπηδά από το υπουργείο Παιδείας στην κεφαλή της κυβέρνησης σε στιγμή πρωτοφανούς πολιτικής πόλωσης. Χαρισματικός στην επικοινωνία, το δημοφιλέστερο πρόσωπο στην κυβέρνηση και με μία αλματώδη πολιτική ανέλιξη, επελέγη από τον Μακρόν ως «αντίβαρο» στον επίσης νεαρό και επίσης δημοφιλή Τζορντάν Μπαρντελά, επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού από το 2022, τον οποίο και προορίζει για πρωθυπουργό της η Μαρίν Λεπέν. Το ερώτημα είναι εάν το στοίχημα θα πετύχει.
Η χρονοβόρα διαδικασία του διορισμού του -όλοι γνώριζαν θα γινόταν ανασχηματισμός, αλλά καθυστέρησε πολύ- καταδεικνύει κατά τους αναλυτές ότι ο Εμανουέλ Μακρόν αντιλαμβάνεται πολύ καλά την αδυναμία της σημερινής του θέσης και βρίσκεται επίσης σε βαθιά αβεβαιότητα για το πώς θα την αντιμετωπίσει. Και αυτό που πολλοί επισημαίνουν είναι ότι αυτό που η γαλλική κοινωνία θέλει πάνω απ' όλα τώρα δεν είναι τόσο μια αλλαγή προσώπων στην κορυφή, όσο μια νέα αίσθηση του σκοπού της προεδρίας Μακρόν.
Η συντηρητική εφημερίδα Le Figaro σχολιάζει ότι η πολιτική κατάσταση σήμερα «παραμένει εύθραυστη όσο ποτέ», επισημαίνοντας ότι «η αλλαγή ενός προσώπου στην κορυφή δεν αλλάζει τη συνολική εικόνα». Ο Γκαμπριέλ Ατάλ αναλαμβάνει την αποστολή να διατηρήσει τη συνοχή κυβέρνησης και χώρας και να οδηγήσει το Κέντρο με τις λιγότερες δυνατές απώλειες στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, οι οποίες αποτελούν βαρόμετρο για την ισχύ της Άκρας Δεξιάς συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μπροστά του όμως έχει τα ίδια εμπόδια που αντιμετώπισε η παραιτηθείσα έπειτα από 20 μήνες πρωθυπουργικής θητείας Ελιζαμπέτ Μπορν. Μία εχθρική Εθνοσυνέλευση, όπου η ψήφιση κάθε νόμου μετατρέπεται σε μάχη επιβίωσης, και μία Ακροδεξιά που καλπάζει τόσο εν όψει ευρωεκλογών, όσο και στις δημοσκοπήσεις για τις προεδρικές εκλογές του 2027 στη Γαλλία, όταν ο Εμανουέλ Μακρόν δεν θα μπορεί να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα και η Μαρίν Λεπέν τουλάχιστον με τα σημερινά δεδομένα εμφανίζεται σε τροχιά επικράτησης.
Συν τοις άλλοις, ο νέος πρωθυπουργός θα έχει και ένα ολόδικό του πρόβλημα που είναι η εδραίωση της εξουσίας του απέναντι σε βαριά ονόματα όπως οι Ζεράλντ Νταρμαμέν και Μπρούνο Λεμέρ.
Η Μαρίν Λεπέν σχολίασε τον διορισμό Ατάλ λέγοντας πως ο δρόμος προς την αλλαγή αρχίζει την 9η Ιουνίου, την ημερομηνία των ευρωεκλογών. «Τι μπορούν να περιμένουν οι Γάλλοι από αυτόν τον 4ο πρωθυπουργό και την 5η κυβέρνηση μέσα σε επτά χρόνια; Τίποτα. Κουρασμένοι από αυτό τον παιδαριώδη χορό φιλοδοξιών και εγωισμών, περιμένουν ένα σχέδιο που θα τους επαναφέρει στο επίκεντρο των δημόσιων προτεραιοτήτων», ανέφερε.
Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν από πλευράς του δήλωσε ότι ο Γκαμπριέλ Ατάρ επιστρέφει στο ρόλο του κυβερνητικού εκπροσώπου, διατεινόμενος ότι το αξίωμα του πρωθυπουργού έχει εξαφανιστεί.
Ο Γκαμπριέλ Ατάλ ανήκε στην κεντρώα πτέρυγα των Σοσιαλιστών από την οποία αποχώρησε για να στηρίξει την νέα πρόταση του Εμανουέλ Μακρόν το 2017. Θεωρείται υπερασπιστής κεντρώων πολιτικών στη Γαλλία, αλλά τους τελευταίους μήνες έχει επίσης προσεγγίσει βουλευτές των Ρεπουμπλικανών, η υποστήριξη των οποίων είναι ζωτικής σημασίας για την ψήφιση νόμων ελλείψει κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας.
Αυτή είναι η πραγματικότητα που είχε απέναντί της η 62χρονη Ελιζαμπέτ Μπορν από τον Μάιο του 2022 όταν διορίστηκε πρωθυπουργός λίγο μετά την επανεκλογή του Εμανουέλ Μακρόν στο Μέγαρο των Ηλυσίων.
Ένα μήνα αργότερα, τον Ιούνιο του 2022, το φιλελεύθερο Κέντρο έχασε την πλειοψηφία των εδρών, ενώ και αυτή καθαυτή η εντολή του Μακρόν είναι αδύναμη, δεδομένου ότι η επανεκλογή του ουσιαστικά ήλθε υπό το φόβο του εκλογικού σώματος να περάσει η Γαλλική Δημοκρατία στα ηνία της Μαρίν Λεπέν. Και αυτό είναι κάτι που εμμέσως πλην σαφώς έχει αναγνωρίσει και ο ίδιος.
Ως επικεφαλής κυβέρνησης μειοψηφίας, η Μπορν αναγκάστηκε να προωθήσει μεταρρυθμίσεις που είχε καταστήσει ο Μακρόν «σημαία» της προεκλογικής εκστρατείας του, συμπεριλαμβανομένης της αναθεώρησης του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Ελλείψει συναίνεσης κατέφυγε όχι μία αλλά 28 φορές κατά τη διάρκεια της θητείας της -επί του συνταξιοδοτικού περιλαμβανομένου- στην αποκαλούμενη «πυρηνική επιλογή» της ενεργοποίησης της συνταγματικής ρήτρας 49:3 για την παράκαμψη της Εθνοσυνέλευσης, γεγονός που την κατέστησε «κόκκινο πανί» για τους Γάλλους και την αντιπολίτευση.
Το τελευταίο «χτύπημα» ήταν η τροπή που πήρε στα τέλη Δεκεμβρίου για την κυβέρνηση η ψήφιση του νομοσχεδίου για το μεταναστευτικό, με τη Μαρίν Λεπέν να διατυμπανίζει πως επικράτησαν οι θέσεις της Άκρας Δεξιάς και το πολιτικό Κέντρο να τραντάζεται.
Ήταν μία πύρρειος νίκη στην Εθνοσυνέλευση για τον Γάλλο πρόεδρο, η σταθερότητα της κυβέρνησης δεν διέτρεξε άμεσο κίνδυνο, όμως επιβεβαιώθηκαν ξανά οι βαριές προεκτάσεις της απώλειας της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και ο πολιτικός αντίκτυπος της νέας νομοθεσίας θα είναι αισθητός μακροπρόθεσμα.
Η γαλλική κυβέρνηση υποχρεώθηκε σε τόσες υποχωρήσεις προς αυστηροποίηση του πλαισίου του νομοσχεδίου για να διασφαλίσει την έγκρισή του που η Μαρίν Λεπέν άδραξε την ευκαιρία και έφθασε να μιλά για «ιδεολογική νίκη» της Ακροδεξιάς, με τον Εμανουέλ Μακρόν να δέχεται «πυρά» πως ανοίγει το δρόμο της ανόδου της στην εξουσία -σε στιγμή κατά την οποία το κόμμα της Λεπέν προηγείται έως και με δέκα ποσοστιαίες μονάδες της Αναγέννησης του Μακρόν στις δημοσκοπήσεις για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
