Αναμενόμενη αλλά και με πολλά αναπάντητα ερωτηματικά αποτιμάται η χθεσινή απόφαση των ηγετών των χωρών-μελών του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο να υιοθετηθεί το αιγυπτιακό σχέδιο για την ανοικοδόμηση της Γάζας, σύμφωνα με αποτίμηση που διετύπωσε ο αναλυτής του ALPHA Κύπρου για τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής, ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και του κυπριακού Ινστιτούτου Μελετών Πολιτικής και Δημοκρατίας (ΙΜΠΔ), Γαβριήλ Χαρίτος, κυρίως επειδή δεν έχουν ακόμα ανακοινωθεί όλες οι πτυχές του σχεδίου της Αιγύπτου.
Συγκεκριμένα, η απόφαση του Αραβικού Συνδέσμου να υιοθετήσει το αιγυπτιακό σχέδιο κρίνεται αναμενόμενη κυρίως επειδή όλες ανεξαιρέτως οι αραβικές πολιτικές ηγεσίες δεν αποδέχονται το ενδεχόμενο εκτοπισμού των Παλαιστινίων της Γάζας από τις εστίες του. Από την άλλη όμως, ο Αραβικός Σύνδεσμος υιοθέτησε τις βασικές γραμμές της αιγυπτιακού σχεδίου, με την διευκρίνιση ότι έως το τέλος του μήνα η κυβέρνηση του Καΐρου πρόκειται να αποσαφηνίσει σημαντικές λεπτομέρειες ως προς την πρακτική του εφαρμογή και ότι αναμένεται να συγκληθεί στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα διεθνής διάσκεψη που θα θέτει επί τάπητος όλες τις λεπτομέρειες. Όπως ανέφερε ο κ. Χαρίτος, επικαλούμενος καλά ενημερωμένες πηγές στην Αίγυπτο, στόχος της κυβέρνησης του Καΐρου είναι να πραγματοποιηθεί αυτή η διάσκεψη κατά πάσα πιθανότητα στις 28 Μαρτίου.
Ποια είναι τα βασικά σημεία του αιγυπτιακού σχεδίου
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά από αιγυπτιακά και σαουδαραβικά ΜΜΕ, τα βασικά σημεία του αιγυπτιακού΄σχεδίου για την ανοικοδόμηση της Γάζας είναι τα εξής: Η εφαρμογή του σχεδίου θα αρχίσει με μία προπαρασκευαστική περίοδο έξι μηνών, οπότε και θα αρχίσουν οι απαραίτητες χωματουργικές εργασίες απομάκρυνσης ερειπίων και ετοιμόρροπων κτηρίων. Στη συνέχεια, το πρώτο στάδιο ανοικοδόμησης της Γάζας θα διαρκέσει δύο χρόνια και θα ολοκληρωθεί με την ανέγερση 200.000 οικιστικών μονάδων. Το δεύτερο στάδιο θα διαρκέσει δυόμισι χρόνια για την ανέγερση άλλων 200.000 οικιστικών μονάδων. Κατά την διάρκεια της διαδικασίας ανοικοδόμησης, οι κάτοικοι του θύλακα θα συνεχίσουν να διαβιούν στην Γάζα σε προκατασκευασμένες κατασκευές που θα αρχίσουν να εγκαθίστανται στην περιοχή ήδη από το εξάμηνο αρχικό προπαρασκευαστικό στάδιο του σχεδίου. Το συνολικό κόστος του αιγυπτιακού σχεδίου υπολογίζεται σε 53 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ ως προς το ζήτημα της διακυβέρνησης, η αιγυπτιακή πρόταση φαίνεται πως έλαβε υπ’όψιν της την παρέμβαση του Προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς. Ως προς το λεπτό αυτό θέμα, το αιγυπτιακό σχέδιο προβλέπει πως η διακυβέρνηση θα ανατεθεί σε μία μεταβατική κυβέρνηση τεχνοκρατών, τα μέλη της οποίας θα έχουν προηγουμένως επιλεγεί από την κυβέρνηση της Ραμάλα, ενώ σε βάθος χρόνου – και όποτε αυτό θα συμφωνηθεί – η μόνιμη διακυβέρνηση της Λωρίδας της Γάζας θα περιέλθει στην Παλαιστινιακή Αρχή. Παράλληλα, θα συσταθεί παλαιστινιακή αστυνομική δύναμη που θα εκπαιδευθεί από την Αίγυπτο και την Ιορδανία.
Τα «κενά» του αιγυπτιακού σχεδίου
Όπως επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, τα ερωτήματα που παραμένουν αναπάντητα αφορούν αφ’ ενός στις πηγές χρηματοδότησης του αιγυπτιακού σχεδίου και αφ’ ετέρου στο κατά πόσον οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ θα αποδέχονταν το περιεχόμενό του. Ειδικά ως προς το δεύτερο σημείο, ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε ότι ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι, δεν έχει ακόμα συναντηθεί με τον Πρόεδρο Τραμπ και η καθυστέρηση προσδιορισμού αυτής της συνάντησης καταδεικνύει το δυσάρεστο κλίμα που έχει διαμορφωθεί μεταξύ Ουάσιγκτον και Καΐρου, από την στιγμή που ανέλαβε την εξουσία ο Πρόεδρος Τραμπ. Ειδικότερα, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι οι διμερείς αμερικανοαιγυπτιακές σχέσεις περνούν ίσως την χειρότερη φάση της Ιστορίας τους από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, καθότι είναι η πρώτη φορά που οι απόψεις των δύο χωρών διαφέρουν τόσο πολύ για ένα τόσο σημαντικό περιφερειακό ζήτημα. Μάλιστα, διαρροές που έχουν κυκλοφορήσει από χθες το βράδυ εκ μέρους αμερικανικών πηγών, φέρουν τον Πρόεδρο Τραμπ «δυσαρεστημένο» από το περιεχόμενο του αιγυπτιακού σχεδίου – διαρροές οι οποίες αργότερα σήμερα επιβεβαιώθηκαν από σχετική δήλωση εκπροσώπου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ, Μπράιαν Χαγκς, που απορρίπτει τις αιγυπτιακές προτάσεις ανοικοδόμησης της Γάζας, χαρακτηρίζοντάς το «πρακτικά ανεφάρμοστο επειδή είναι πρακτικά αδύνατη η ανθρώπινη διαβίωση εντός του θύλακα, λαμβάνοντας υπ’όψιν τις συνθήκες που επικρατούν εκεί αυτή τη στιγμή». Παράλληλα, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι ούτε το Ισραήλ πρόκειται να αποδεχθεί το αιγυπτιακό σχέδιο. Είναι χαρακτηριστικό ότι προχθές, από το βήμα της Κνέσετ, ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Νετανιάχου υπεραμύνθηκε του «σχεδίου εκκένωσης» του Ντόναλντ Τραμπ, όπως μετέδωσε ο σταθμός μας στο κεντρικό του δελτίο ειδήσεων στις 3 Μαρτίου.
Ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζει η στάση που τηρεί η Χαμάς. Όπως ανέφερε ο Γαβριήλ Χαρίτος, ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η συνδιάσκεψη των ηγετών των χωρών-μελών του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο, ο εκπρόσωπος τύπου της οργάνωσης, Σάμι Αμπού Ζούχρι, «το ενδεχόμενο αφοπλισμού της Χαμάς αποτελεί ‘κόκκινη γραμμή’, ακόμα και με αντάλλαγμα την ανοικοδόμηση της Γάζας». Από την άλλη όμως, σήμερα η Χαμάς δηλώνει ότι αποδέχεται το περιεχόμενο της απόφασης της συνδιάσκεψης του Καΐρου, χωρίς όμως να υπεισέρχεται στο κρίσιμη ζήτημα του τρόπου διακυβέρνησης της Γάζας «της επόμενης μέρας».
Ρευστή η κατάσταση επί του πεδίου
Περιγράφοντας την κατάσταση που επικρατεί τις τελευταίες μέρες στο Ισραήλ και στην Γάζα, ο Γαβριήλ Χαρίτος τόνισε από τα μεσάνυχτα μεταξύ 2 και 3 Μαρτίου, στην ουσία το γνωστό μέχρι σήμερα πλαίσιο της συμφωνίας εκεχειρίας έχει πάψει να ισχύει. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα πλαίσιο συμφωνίας που να είναι σε θέση, έστω και τυπικά, να αποτρέψει είτε το Ισραήλ είτε την Χαμάς να ξαναρχίσουν τις πολεμικές τους επιχειρήσεις. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι ήδη από προχθές το Ισραήλ έχει θέσει σε επιφυλακή 400.000 εφέδρους και την ίδια στιγμή, παλαιστινιακές πηγές αναφέρουν ότι τα στελέχη της Χαμάς δεν κυκλοφορούν πλέον με στρατιωτικές στολές αλλά με πολιτικά ρούχα – γεγονός που αποτελεί ένδειξη των προετοιμασιών της οργάνωσης να αντιμετωπίσουν ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Σημαντική η επικείμενη επίσκεψη στο Ισραήλ του αμερικανού ειδικού απεσταλμένου
Από την άλλη όμως, ο Γαβριήλ Χαρίτος επισημαίνει ότι εκ των πραγμάτων, δεν αναμενόταν κάποια δραστική μεταβολή επί του πεδίου κατά την τρέχουσα εβδομάδα. Συγκεκριμένα, σήμερα αναλαμβάνει καθήκοντα ο νέος αρχηγός του ισραηλινού στρατού, υποστράτηγος Εγιάλ Ζαμίρ, και παράλληλα, αναμένεται να μεταβεί στο Ισραήλ, είτε την Κυριακή είτε την Δευτέρα, ο ειδικός απεσταλμένος του Λευκού Οίκου για την Μέση Ανατολή, Στίβεν Γουίτκοφ, ο οποίος έχει ήδη θέσει υπ’όψιν των Ισραηλινών μία δέσμη μέτρων που προωθεί την εφαρμογή μίας προσωρινής εκεχειρίας 6 εβδομάδων, κατά την διάρκεια των οποίων θα απελευθερωθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι όμηροι και θα ξαναρχίσουν οι διαπραγματευτικές προσπάθειες για να εφαρμοστεί το β’ στάδιο της αρχικής συμφωνίας εκεχειρίας. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου έχει αποδεχθεί – έστω κατά τις βασικές του γραμμές – το «Πλαίσιο Γουίτκοφ», αποτελεί σαφή ένδειξη ότι την τρέχουσα εβδομάδα η ισραηλινή πλευρά δεν προβλέπεται να αρχίσει ξανά τις επιχειρήσεις της στη Γάζα.
Συνοψίζοντας την ανάλυσή του, ο Γαβριήλ Χαρίτος επεσήμανε ότι το γεγονός που επίκειται και εκτιμάται ότι θα επηρεάσει τις μελλοντικές εξελίξεις είναι η επίσκεψη στο Ισραήλ του ειδικού απεσταλμένου του Λευκού Οίκου στη Μέση Ανατολή, Στίβεν Γουίτκοφ, ο οποίος και αναμένεται να συνεκτιμήσει τις εξελίξεις με ανώτατους ισραηλινούς αξιωματούχους και, κατά πάσα πιθανότητα, με τα κέντρα λήψεως αποφάσεων άλλων χωρών της περιοχής.
