Η πολιτική κινητοποίηση και ο «Λαϊκός Πόλεμος» είναι έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες στη στρατηγική σκέψη του Μάο Τσετούνγκ. Η ικανότητα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) να διατηρεί την λαϊκή υποστήριξή του εξαρτάται από την κινητοποίηση των μαζών για πολιτικούς σκοπούς, με τη δημιουργία μαχητικών πυρήνων και υλικοτεχνικής υποστήριξης στα μέσα παραγωγής. Μία τέτοια κινητοποίηση προετοιμάζει τον ασιατικό γίγαντα σε έναν ενδεχόμενο παρατεταμένο λαϊκό πόλεμο.
Σχεδόν μισό αιώνα μετά τον Μάο, ο Σι Τζινπίνγκ, ο νυν γενικός γραμματέας του ΚΚΚ και ανώτατος διοικητής του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού δίνει νέα πνοή στην πολιτική κληρονομιά του Μεγάλου Τιμονιέρη, οραματιζόμενος να φέρει τον «Λαϊκό Πόλεμο» στον 21ο αιώνα με τη συμπόρευση στρατού-πολιτών. Οι κινεζικές εταιρείες άρχισαν να συγκροτούν πολιτοφυλακές εθελοντών, κάτι που ήταν συνηθισμένο κατά τη μαοϊκή περίοδο από το 1949 έως το 1976.
Αυτές οι ιδιόμορφες νέες μονάδες πολιτοφυλάκων, γνωστές ως Λαϊκές Ένοπλες Δυνάμεις, αποτελούνται κυρίως από πολίτες οι οποίοι συνεχίζουν να εργάζονται ενώ εκπαιδεύονται για να λειτουργήσουν ως βοηθητικές ή εφεδρικές δυνάμεις για τον κινεζικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, τον μεγαλύτερο στον κόσμο. Προορίζονται να είναι διαθέσιμες ως υποστηρικτικές δυνάμεις σε περίπτωση πολέμου, σε επιχειρήσεις αντιμετώπισης μεγάλων καταστροφών και στη διατήρηση της εσωτερικής ασφάλειας, σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN. Οι Financial Times σημειώνουν επιπλέον ότι αυτοί οι ιδιωτικοί στρατοί αποτελούν βραχίονα της πολιτικής άμυνας και συμβάλλουν στη στρατολόγηση, την προαγωγή και την εκπαίδευση του στρατού.
Οι περισσότερες από τις εταιρείες που έχουν μέχρι στιγμής ανακοινώσει πολιτοφυλακές ήταν κρατικές επιχειρήσεις, οι οποίες ανήκουν άμεσα στην κεντρική ή τις περιφερειακές κυβερνήσεις. Τον Οκτώβριο του 2023, το κινεζικό υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε την προσπάθεια να συμπεριληφθούν οι μονάδες αυτές στις κρατικές επιχειρήσεις. Όμως τον Δεκέμβριο, ο όμιλος Yili Group, ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός γαλακτοκομικών προϊόντων στον κόσμο, έγινε η πρώτη μεγάλη ιδιωτικά ελεγχόμενη κινεζική εταιρεία που δημιούργησε μονάδα των Λαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων. Η πολιτοφυλακή της Yili θα βρίσκεται υπό τον άμεσο διαχειριστικό έλεγχο της φρουράς του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού στην Εσωτερική Μογγολία, όπου βρίσκεται η έδρα της εταιρείας.
Οι εταιρικές πολιτοφυλακές θα μπορούσαν, μεταξύ άλλων, να ενισχύσουν την ικανότητα του ΚKK να διαχειρίζεται περιστατικά κοινωνικής αναταραχής, όπως διαμαρτυρίες και απεργίες εργαζομένων. Η κίνηση αυτή ευθυγραμμίζεται άλλωστε με τη στρατηγική του προέδρου Σι Τζινπίνγκ για την ενίσχυση της ολοκλήρωσης μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και εθνικής ασφάλειας, σε έναν διεθνές περίγυρο εντεινόμενου γεωπολιτικού ανταγωνισμού. Παρά την αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας κατά 5,2% το 2023, η χώρα αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις, όπως η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης, κρίση στην αγορά ακινήτων, υψηλά ποσοστά ανεργίας νέων, αποπληθωριστικές πιέσεις, οικονομικά προβλήματα στις περιφερειακές κυβερνήσεις. Οι φόβοι για κοινωνική ένταση είναι υπαρκτοί.
Τυπικά, οι κινεζικές αρχές δεν έχουν εγκρίνει ρητά τον σχηματισμό αυτών των μονάδων, ακολουθούν όμως μια πολιτική ανοχής, τονίζοντας παράλληλα ότι αυτές πρέπει να τηρούν αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά την αποστολή και τις εντολές τους.
Οι εταιρείες από την πλευρά τους θεωρούν αυτές τις δυνάμεις ως μέσο για την προστασία των περιουσιακών στοιχείων τους σε περιόδους κρίσης, ιδίως εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων μεταξύ του Πεκίνου και των γειτόνων του. Εξάλλου, οι πολιτοφυλακές αυτές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στη διατήρηση του ελέγχου σε περίπτωση εσωτερικών ταραχών. Επιπλέον, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι ομάδες αυτές χρησιμεύουν ως μια δύναμη αντιμετώπισης μελλοντικών πανδημιών.
Οι επικριτές της πολιτικής αυτής, από την άλλη, υποστηρίζουν ότι η παρουσία ένοπλων πολιτών εκτός κυβερνητικού ελέγχου εγκυμονεί σημαντικούς κινδύνους. Εάν, για παράδειγμα, οι ομάδες αυτές εμπλακούν σε διασυνοριακές συγκρούσεις, αυτό θα μπορούσε να επιδεινώσει τις υπάρχουσες εντάσεις, υπονομεύοντας τις προσπάθειες για αποκλιμάκωση και επίλυση των συγκρούσεων.
Εκτός από τις πολιτικές προεκτάσεις, η εμφάνιση εταιρικών πολιτοφυλακών παρουσιάζει μοναδικές οικονομικές ευκαιρίες για ορισμένους κλάδους. Οι εταιρείες που ειδικεύονται στην κατασκευή αμυντικών προϊόντων, για παράδειγμα, πρόκειται να επωφεληθούν σημαντικά από την αυξημένη ζήτηση για φορητά όπλα, πυρομαχικά και άλλα συναφή προϊόντα. Αντίθετα, τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη και οι υπηρεσίες αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών ενδέχεται να αντιμετωπίσουν αυξημένο ανταγωνισμό λόγω των διευρυμένων δυνατοτήτων αυτών των πολιτοφυλακών.
Από την πλευρά της κυβέρνησης, ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Άμυνας, Γου Κιάν, είχε δηλώσει προ μηνών ότι οι πολιτοφυλακές είναι διαθέσιμες για τα πάντα, από μια μεγάλης κλίμακας κινητοποίηση μέχρι την αντιμετώπιση μιας φυσικής καταστροφής. «Οι μονάδες των Λαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων εντός των κρατικών επιχειρήσεων αποτελούν συστατικό στοιχείο του συστήματος εθνικής άμυνας, είναι το τμήμα ένοπλης εργασίας του κόμματος εντός των επιχειρήσεων, καθώς και ο βραχίονας στρατολόγησης της κυβέρνησης εντός των επιχειρήσεων» είπε, σύμφωνα με την «Φωνή της Αμερικής» (VOA).
Για τον Τίμοθι Χιθ, ερευνητή σε θέματα άμυνας στη δεξαμενή σκέψης Rand Corporation, «η ενεργοποίηση αυτών των μονάδων του Τμήματος Λαϊκών Ενόπλων Δυνάμεων είναι ένα σύμπτωμα της ανησυχίας που έχει η ηγεσία για το επίπεδο της κοινωνικής σταθερότητας στο εσωτερικό». Ο ίδιος δήλωσε ότι αυτοί οι ιδιωτικοί στρατοί θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο στην εσωτερική ασφάλεια, λειτουργώντας ως σύνδεσμος μεταξύ των εταιρειών, της κοινωνίας και των δυνάμεων ασφαλείας.
