Η άρνηση της Τυνησίας να συμμετάσχει στο... συνασπισμό που επιδιώκει να δημιουργήσει ο Ταγίπ Ερντογάν προκειμένου να καταφέρει να στείλει στρατεύματα στη Λιβύη έρχεται να προστεθεί στη στάση δυνάμεων όπως η Ρωσία αλλά και οι ΗΠΑ, που τονίζουν την ανάγκη ειρηνικής επίλυσης στον εμφύλιο που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Λιβύη. Την ίδια στιγμή η Αθήνα εντείνει τις διπλωματικές κινήσεις ώστε να καταστεί ανενεργή η συμφωνία Ερντογάν – Σαράτζ που αφορά στις θαλάσσιες ζώνες.
Ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να δηλώνει αποφασισμένος να στείλει στρατό και η κυβέρνηση της Τρίπολης να καταθέτει - σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε και το Reuters- σχετικό αίτημα, εν τούτοις η κατάσταση δυσκολεύει για τον τούρκο Πρόεδρο.
Η αιφνιδιαστική επίσκεψη στην Τυνησία δεν απέδωσε καρπούς αφού η κυβέρνηση της χώρας αρνήθηκε να παραχωρήσει λιμάνι για τα πλοία του Τουρκικού ναυτικού. Την ώρα μάλιστα που τα μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία μετέδιδαν ότι υπήρξε συμφωνία επισήμως, η κυβέρνηση της Τυνησίας διέψευδε οποιοδήποτε ενδεχόμενο δηλώνοντας πως δεν προτίθεται να έχει οποιαδήποτε εμπλοκή.
Είχε προηγηθεί η αντίδραση της Ρωσίας, που διά του εκπροσώπου του Βλαντιμίρ Πούτιν επανέλαβε ότι δεν θα δεχθεί μια επέμβαση της Τουρκίας στην Λιβύη, επισημαίνοντας με τη σειρά της την ανάγκη εύρεσης ειρηνικής λύσης. Στη Λιβύη άλλωστε τα συμφέροντα Μόσχας – Άγκυρας είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με την πρώτη να στηρίζει τον στρατηγό Χαφτάρ, τον βασικό αντίπαλο του Σαράτζ που υποστηρίζεται από τον Ερντογάν. Ενδεικτικό είναι πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ιταλό Πρωθυπουργό Τζουζέπε κάνοντας λόγο για ειρηνική επίλυση στην υπόθεσητης Λιβύης
Την ίδια στιγμή και οι ΗΠΑ κρατούν αποστάσεις από τις τουρκικές ενέργειες στην περιοχή. Μάλιστα όπως έγινε γνωστό υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τράμπ με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι όπου συμφωνήθηκε πως οι δύο χώρες απορρίπτουν “την εκμετάλλευση από ξένες χώρες” της κατάστασης στη Λιβύη. Μάλιστα συμφώνησαν και στην ανάγκη να σταματήσουν οι συγκρούσεις στη χώρα .
Αξίζει να σημειωθεί πως η Αίγυπτος έχει ταχθεί από την πρώτη στιγμή κατά των τουρκικών ενεργειών όχι μόνο ως προς τις εξελίξεις στη Λιβύη αλλά και ως προς τη συμφωνία που αφορά στον καθορισμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Ήδη άλλωστε η κυβέρνηση του Αλ Σίσι έχει στείλει και επιστολή στον ΟΗΕ, στην οποία επισημαίνεται η ακυρότητα της συμφωνίας αυτής καλώντας μάλιστα το Συμβούλιο Ασφαλείας να μη δημοσιεύσει και τις συντεταγμένες που περιλαμβάνει αυτή.
Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει βρεθεί στο διπλωματικό περιθώριο και σε ότι αφορά το τμήμα της συμφωνίας που αφορά στις θαλάσσιες ζώνες αφού έχει καταδικαστεί η ως κίνηση σε διεθνές επίπεδο. ΗΠΑ, ΕΕ, ακόμη και η Ρωσία έχουν επισημάνει την ακυρότητα της συμφωνίας αυτής που μάλιστα θεωρείται ότι άνοιξε και τον ασκό του Αιόλου στην ευρύτερη περιοχή.
Οι 3+1 κινήσεις της Αθήνας έναντι της τουρκικής προκλητικότητας
Την ίδια στιγμή σε έναν διπλωματικό αγώνα ταχύτητας εξελίσσονται οι ενέργειες της ελληνικής πλευράς έναντι της προκλητικότητας της Τουρκίας η οποία εξακολουθεί να συντηρεί την ένταση επιδιώκοντας ακόμη και την περαιτέρω κλιμάκωσή της. Πρώτος σταθμός η υπογραφή της συμφωνίας για τον EastMed στην Αθήνα στις 2 Ιανουαρίου.
Η ελληνική κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή προχώρησε σε διπλωματικές ενέργειες προκειμένου να αντιμετωπίσει την Τουρκία και την υπογραφή της συμφωνίας με την Λιβύη για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών. Ζωνών που αμφισβητούν έμπρακτα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, αφού στους σχετικούς χάρτες ουσιαστικά “διαγράφονται” ελληνικά νησιά με κυριότερο την Κρήτη.
Στο πλαίσιο αυτό εξελίχθηκε ένας αγώνας δρόμου ώστε οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου να αντιδράσουν κάτι που κατέστη εφικτό δεδομένου ότι ακόμη και η Άιγυπτος έστειλε επιστολή στον ΟΗΕ δηλώνοντας την ακυρότητα της συμφωνίας μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Παράλληλα πέτυχε η ελληνική πλευρά την καταδίκη των τουρκικών ενεργειών σε διεθνές επίπεδο.
ΕΕ και ΗΠΑ καταδίκασαν ανοιχτά την πρακτική του Ερντογάν, ενώ ο ΟΗΕ κατηγορεί την Τουρκία για παραβίαση του εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί στη Λιβύη.
Παράλληλα η τουρκική στάση προκάλεσε αντιδράσεις ως προς το ζήτημα του καθορισμού θαλασσίων ζωνών που έφτασαν στο σημείο να επιταχυνθούν οι διαδικασίες που αφορούν στον αγωγό EastMed.
Οι προγραμματισμένες κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα που έχει στηθεί είναι:
- Στις 2 Ιανουαρίου υπογράφεται η συμφωνία για το συμβολικής σημασίας έργο μεταξύ της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου. Η υπογραφή της συμφωνίας στέλνει σαφές μήνυμα στην Τουρκία αφού καταρρίπτει την προσπάθεια του Ερντογάν να πείσει πως η συμφωνία με την Λιβύη για καθορισμό θαλασσίων ζωνών διαθέτει νομική βάση
- Στις 4 και 5 Ιανουαρίου πραγματοποιείται η συνάντηση Ελλάδας Κύπρου Αιγύπτου στο Κάιρο στην οποία αναμένεται να συμμετάσχει και η Γαλλία κάτι που θεωρείται σημαντικό από διπλωματικές πηγές. Η τριμερής αυτή συνάντηση αποτελεί ένα ακόμη μήνυμα προς τον Ερντογάν. Πολύ δε περισσότερο τη στιγμή που η Ελλάδα επιδιώκει συμφωνία με την Αίγυπτο για τις θαλάσσιες ζώνες. Κάτι που αναμένεται σύμφωνα με πληροφορίες να συζητήσουν τεχνικά κλιμάκια σε πρώτη φάση γύρω στις 8 Ιανουαρίου
- Στις 7 Ιανουαρίου ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα βρίσκεται στην Ουάσιγκτον για να συναντηθεί επίσήμως στον Λευκό Οίκο με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ. Στη συνάντηση θα τεθεί το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας καθώς και την ανασφάλεια που προκαλούν οι κινήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο σε συνδυασμό και με την δεδηλωμένη πρόθεση του Ταγίπ Ερντογάν να στείλει στρατεύματα στη Λιβύη, αμέσως μετά την τυπική έγκριση της Τουρκική Βουλής.
Συνάντηση με Μακρόν
Ο Ιανουάριος κλείνει με μια ακόμη σημαντική συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη σε διεθνές επίπεδο. Συγκεκριμένα, χωρίς να υπάρχει ακόμη επίσημη ανακοίνωση, στις 29 Ιανουαρίου ο Έλληνας Πρωθυπουργός θα μεταβεί στο Παρίσι για να συναντηθεί με τον Εμ. Μακρόν, με τον οποίο υπενθυμίζεται είχε συναντηθεί αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Οι εξελίξεις στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου και στη Λιβύη αναμένεται να κυριαρχήσουν στη συνάντηση με τον Εμ. Μακρόν να έχει κατ επανάληψη ταχθεί υπέρ των ελληνικών θέσεων. Είναι άλλωστε χαρακτηριστική η θέση που έλαβε στην τελευταία Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες όπου και δήλωσε απερίφραστα την ανάγκη καταδίκης των τουρκικών προκλήσεων έναντι της Ελλάδας.
