Με τον Ντόναλντ Τραμπ πιστό στη ρητορική που ξεσήκωσε τον όχλο στο Καπιτώλιο και σχεδόν βέβαιο το ενδεχόμενο να μην αποδεχθεί πιθανή ήττα, ο κίνδυνος ταραχών και πολιτικής βίας προβάλλει πάνω από μία ιστορική προεδρική αναμέτρηση που αναμένεται να κριθεί στο νήμα.
Πέρα από τις ακρότητες, το ρατσισμό και το μισογυνισμό που εξέπεμψε η κεντρική προεκλογική συγκέντρωση στο Μάντισον Σκουέαρ Γκάρντεν της Νέας Υόρκης, ο Τραμπ επικέντρωσε στην «επίθεση κατά της Αμερικής» που θέλει την Κάμαλα Χάρις και το κατεστημένο των Δημοκρατικών ως λιγότερο ή περισσότερο συνειδητά όργανα. Η αναβίωση του μύθου της συνωμοσίας, μια ανάσα πριν από την 5η Νοεμβρίου και σε ένα ακραία πολωμένο πολιτικό σκηνικό, δηλητηριάζει ακόμη περισσότερο το κλίμα και στοχεύει να απονομιμοποιήσει εκ προοιμίου μία αρνητική για τον ίδιον εκλογική έκβαση.
Οι Δημοκρατικοί θεωρούν σχεδόν αναπόφευκτο ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα αμφισβητήσει το αποτέλεσμα των εκλογών εφόσον επικρατήσει η Κάμαλα Χάρις. Οι Ρεπουμπλικανοί που έχουν προσδεθεί στο άρμα του Τραμπ ισχυρίζονται ότι η πραγματική απειλή θα έλθει από τη «ριζοσπαστική αριστερά» που δεν θα μπορέσει να δεχθεί άλλη μία θητεία Τραμπ. Τους «ριζοσπαστικούς αριστερούς παράφρονες» κατά τα λόγια του Τραμπ, ο οποίος και δηλώνει ανήσυχος για απροσδιόριστες ενέργειες εκ μέρους τους την ημέρα των εκλογών, εξ ου και θα ήθελε να δει τον στρατό ή την Εθνοφρουρά να αναπτύσσονται εναντίον του «εσωτερικού εχθρού».
Η ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας ήταν παράδοση ιερή στις Ηνωμένες Πολιτείες έως ότου ήρθε ο Ντόναλντ Τραμπ την 6η Ιανουαρίου 2021 να την γκρεμίσει. Σήμερα, που επανεκλογή του δεν είναι θέμα… τιμής, αλλά η μόνη εγγυημένη οδός για να πετάξει από πάνω του τις δίκες που εκκρεμούν, ομοσπονδιακοί, πολιτειακοί και τοπικοί αξιωματούχοι ανησυχούν και λαμβάνουν μέτρα για να αντιμετωπίσουν πιθανή παρατεταμένη κρίση μετά την ημέρα των εκλογών και πολιτική βία σε εκλογικά κέντρα ή πολιτειακές πρωτεύουσες.
Εφόσον επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις που προβλέπουν πως η μάχη θα είναι οριακή, ίσως χρειαστούν ημέρες ή ακόμη και εβδομάδες για να ανακηρυχθεί επισήμως ο νικητής. Και ο φόβος είναι πως ένα τέτοιο χρονικό παράθυρο αβεβαιότητας θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία σε ένοπλες και ακροδεξιές ομάδες να υποδαυλίσουν το χάος, ενόσω θα εκκρεμούν τα τελικά αποτελέσματα από αμφίρροπες πολιτείες που δεν θα μπορούν να βαφτούν μπλε ή κόκκινες πριν καταμετρηθεί το σύνολο των ψήφων.
Τα δύο τρίτα των ψηφοφόρων στις επτά πολιτείες-κλειδιά (ποσοστό 57 %) δεν πιστεύουν ότι ο Τραμπ θα αποδεχθεί ενδεχόμενη ήττα και φοβούνται ότι οι υποστηρικτές του θα καταφύγουν στη βία, βάσει δημοσκόπησης της Washington Post-Schar School σε δείγμα 5.000 εγγεγραμμένων ψηφοφόρων. Ακραία στοιχεία οργανώνονται και στρατολογούν ομοϊδεάτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε κλίμακα και ρυθμό που δεν έχει παρατηρηθεί από την περίοδο προ της 6ης Ιανουαρίου 2021, σύμφωνα με τον Φρανκ Φιλιούτσι, πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος της υπηρεσίας αντικατασκοπείας του FBI και νυν συνεργάτη του δικτύου NBC σε θέματα εθνικής ασφάλειας.
Οι πολιτειακές εκλογικές αρχές και οι τοπικές αστυνομικές υπηρεσίες λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης για την καταμέτρηση των ψηφοδελτίων και για να αποκρούσουν κάθε απόπειρα εκτροχιασμού της διαδικασίας. Δεδομένου του αυξημένου κινδύνου, ορισμένοι πολιτειακοί αξιωματούχοι έχουν αποφασίσει να καταργήσουν τις δημόσιες τελετές για την πιστοποίηση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Η αστυνομική παρουσία στα εκλογικά κέντρα θα είναι ενισχυμένη, ενώ θα χορηγούνται και αλεξίσφαιρα γιλέκα σε εκλογικούς αντιπροσώπους. Σε ένα κέντρο καταμέτρησης στην κομητεία Μαρικόπα της Αριζόνα θα βρίσκονται μέχρι και ελεύθεροι σκοπευτές στην οροφή και οι αρχές θα χρησιμοποιήσουν drones για να επιτηρούν την περιοχή.
Τα μέτρα ασφαλείας στην Ουάσινγκτον είναι δρακόντεια. Η αστυνομία του Καπιτωλίου τράβηξε τα βλέμματα την περασμένη εβδομάδα εκτελώντας «άσκηση εκκένωσης τραυματιών» που περιλάμβανε την προσγείωση τριών ελικοπτέρων μπροστά από το κτήριο όπου συνεδριάζει το Κογκρέσο.
Δεκάδες Δημοκρατικοί της Βουλής των Αντιπροσώπων εξέφερασαν σχεδόν όλοι μιλώντας στο Axios φόβο για το ενδεχόμενο μετεκλογικής βίας. Η βουλευτής του Ιλινόι Ντέλια Ραμίρεζ ανέφερε ότι φοβάται έξαρση βίας ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των προεδρικών εκλογών: «Εάν [ο Τραμπ] κερδίσει, αυτός και οι βίαιοι υποστηρικτές του θα ενθαρρυνθούν. Και αν χάσει, ανησυχώ ότι θα είναι χειρότεροι από ό,τι πριν από τέσσερα χρόνια».
Τι «βλέπει» το International Crisis Group
Στην τελική ευθεία για την ψηφοφορία, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται ταυτόχρονα σε καλύτερη και σε χειρότερη θέση από ό,τι ήταν το 2020, αναφέρει σε άρθρο του ο Μάικλ Ουάχιντ Χάνα, διευθυντής του Προγράμματος για τις ΗΠΑ στο think tank International Crisis Group αποτιμώντας τον κίνδυνο επεισοδίων βίας.
Οι αρχές επιβολής του νόμου έχουν συρρικνώσει τις τάξεις των ένοπλων ομάδων που αποτελούσαν απειλή το 2020, βάζοντας στη φυλακή πολλούς πρωτεργάτες του όχλου που εισέβαλε στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου 2021. Έχουν θεσπιστεί νέοι νόμοι που αναμένεται να καταστήσουν πιο δύσκολη και συνεπώς λιγότερο «δελεαστική» τη χρήση βίας ως μέσο πίεσης για τη χειραγώγηση του συστήματος.
Την ίδια στιγμή, το ένα από τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας φαίνεται να έχει λάβει ένα ανησυχητικό μάθημα από την προσπάθεια υπονόμευσης των προεδρικών εκλογών του 2020, επισημαίνει ο κ. Χάνα. Αντί να δεσμευτεί ότι θα σεβαστεί τα αποτελέσματα μίας διαδικασίας που εγγυάται την ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας εδώ και γενεές, έχει επιμείνει ακόμη περισσότερο στην ιδέα ότι ο υποψήφιος του δεν μπορεί να χάσει εκτός αν η άλλη πλευρά εξαπατήσει. Προηγούμενα επεισόδια που συγκλόνισαν τη χώρα, για παράδειγμα, το σκάνδαλο Watergate, οδήγησαν σε μία περίοδο ενδοσκόπησης και πολιτικής μεταρρύθμισης. Όμως στον απόηχο της 6ης Ιανουαρίου, συνέβη το αντίθετο: Οι Ρεπουμπλικανοί ηγέτες έχουν κανονικοποιήσει την άρνηση του εκλογικού αποτελέσματος και μαζί της και την αντίληψη ότι η βία μπορεί να αποτελέσει εργαλείο για να εκλεγεί ο υποψήφιος του κόμματος, επισημαίνει.
Το αν θα υπάρξει όντως βία θα εξαρτηθεί εν μέρει από την εξέλιξη των εκλογών. Αν ο Τραμπ κερδίσει καθαρά, οι ΗΠΑ μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες με σεισμικές αλλαγές, αλλά ο κίνδυνος οργανωμένης βίας θα είναι χαμηλός: Κανένας ηγέτης των Δημοκρατικών δεν έχει διατυπώσει την ιδέα να αντισταθεί σε μια ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας. Σε περίπτωση επικράτησης της Κάμαλα Χάρις, ωστόσο, δεν μπορεί να αποκλειστεί η προοπτική ότι ο Τραμπ και οι συνεργάτες του θα υποδαυλίσουν ταραχές για να προσπαθήσουν να χειραγωγήσουν το αποτέλεσμα. Υπό αυτές τις συνθήκες, το να παροτρύνουμε τους πολιτικούς της χώρας να ακούσουν τον καλό τους εαυτό μπορεί να ακούγεται αφελές, αλλά παραμένει η κύρια σύσταση, σημειώνει το διευθυντικό στέλεχος του διεθνούς think tank.
Η αλαζονεία έχει οδηγήσει τις ΗΠΑ σε αρκετές αστοχίες στο εξωτερικό, αλλά οι πολιτικοί τους ηγέτες τείνουν να μην παίζουν με τους δημοκρατικούς θεσμούς της ίδιας της χώρας, οι οποίοι έχουν στηρίξει την ευημερία και τη σταθερότητα του έθνους. Yπεύθυνοι παράγοντες κοντά στον Τραμπ θα πρέπει να τον αναγκάσουν να τηρήσει τους κανόνες. Οι εκλογικές επιτροπές, οι πολιτειακοί νομοθέτες, τα μέλη του Κογκρέσου και οι δικαστές θα πρέπει να κάνουν το ίδιο: οι εκλογικοί νόμοι της χώρας είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια, αλλά οι μεταρρυθμίσεις θα έχουν σημασία μόνο αν οι θεσμοί της χώρας τους τηρούν με καλή πίστη. Εάν η αστυνομία πρέπει να εμπλακεί λόγω των προσπαθειών να διαταράξει την εκλογική διαδικασία, θα είναι κρίσιμο να αποφευχθεί υπέρμετρη χρήση βίας, μπροστά στο ενδεχόμενο να προκληθεί ένα σπιράλ αναταραχών, επισημαίνει το International Crisis Group .
Τέλος, η πιθανότητα αντιγραφής επιθέσεων τύπου «μοναχικού λύκου» ή ανάλογης βίας δεν είναι αμελητέα, αν και από τη φύση τους τέτοιες επιθέσεις είναι σχεδόν αδύνατο να προβλεφθούν. Δεδομένου του κλιμακούμενου κινδύνου που θα συνοδεύει οποιοδήποτε τέτοιο περιστατικό, είναι επιτακτική ανάγκη οι ομάδες ασφαλείας που φρουρούν τους υποψηφίους -οι οποίες φέρονται να έχουν αυστηροποιήσει τις πρακτικές τους μετά την επίθεση του Ιουλίου κατά του Τραμπ- να κάνουν το μέγιστο δυνατό για την ασφάλειά τους. Οι υποψήφιοι και οι ηγέτες των κομμάτων έχουν επίσης έναν ρόλο να διαδραματίσουν. Ενώ έχουν καθήκον να διευκρινίσουν το διακύβευμα των εκλογών όπως το εκλαμβάνουν, θα πρέπει να φροντίσουν να διακρίνουν τις εκκλήσεις για πολιτικό ακτιβισμό από τις εκκλήσεις για βία. Σε περίπτωση που κάποιος άλλος επίδοξος δολοφόνος στοχεύσει κάποιον από τους υποψηφίους, το εγχειρίδιο που ακολούθησαν ο Μπάιντεν και ο Τραμπ αμέσως μετά την απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ τον Ιούλιο είναι το σωστό, καταλήγει ο Μάικλ Ουάχιντ Χάνα.
