Το τηλεφώνημα της απερχόμενης Γερμανίδας καγκελαρίου προκάλεσε έκπληξη σε όλη την Ευρώπη, καθώς ήταν η πρώτη επίσημη επαφή Ευρωπαίου ηγέτη από το 2020, όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση στηλίτευσε τη νοθεία στις εκλογές της Λευκορωσίας. Η απρόσμενη εμφάνιση της Μέρκελ στο προσκήνιο της διεθνούς σκηνής συνδέεται με πολιτικά, οικονομικά αλλά ενδεχομένως και προσωπικά κίνητρα.
Είναι σαφές πως κάθε κίνηση στη διεθνή σκακιέρα οδηγεί σε αποτελέσματα, είτε εκούσια είτε ακούσια. Μπορεί οι επαφές της Άνγκελα Μέρκελ με τον Λευκορώσο δικτάτορα να πραγματοποιήθηκαν για την εκτόνωση της οξείας μεταναστευτικής κρίσης στα σύνορα της ΕΕ, αλλά στην ουσία η Γερμανίδα καγκελάριος νομιμοποίησε τη συνέχιση του καθεστώτος στο Μινσκ. Από τη νοθεία των εκλογών και τις διώξεις στην αντιπολίτευση, οι Ευρωπαίοι δεν αναγνωρίζουν το καθεστώς ως τη νόμιμη εξουσία στη χώρα.
Οι χώρες στα ανατολικά της ΕΕ άλλωστε αμέσως έσπευσαν να τονίσουν τις συνέπειες αυτής της κίνησης του Βερολίνου. H Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια επικεφαλής της αντιπολίτευσης στη Λευκορωσία δήλωσε δημόσια, φωτογραφίζοντας τη Μέρκελ, πως δεν θα πρέπει να μιλάει κάποιος σε έναν δικτάτορα που καταστρέφει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και κρατά ομήρους τους Λευκορώσους, αν και πρόσθεσε πως κατανοεί το επείγον της ανθρωπιστικής κρίσης. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν, βέβαια άμεσα υποστήριξε την ύπαρξη αυτού του πιθανού καναλιού συνεννόησης.
Η ενημέρωση των αντιπροσώπων των ευρωπαϊκών κρατών πριν από αυτή τη γερμανική κίνηση δείχνει πως πρόκειται μία συνειδητή απόφαση της Μέρκελ. Όσο κι αν οι επαφές τυπικά αφορούσαν στο μεταναστευτικό ζήτημα, η ασφάλεια της ενεργειακή επάρκεια της Ευρώπης, για την οποία έχει προσπαθήσει πολύ στη σταδιοδρομία της, βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Όσο κι αν οι απειλές του Λευκορώσου δικτάτορα για διακοπή της ροής φυσικού αερίου αποδειχθούν απελπισμένες μπλόφες, οι ενεργειακές αγορές παραμένουν εύθραυστες. Ακόμα κι η προσωρινή αναστολή της πιστοποίηση του αγωγού Nord Stream 2 στη Γερμανία εκτίναξε τις τιμές του φυσικού αερίου.
Βέβαια, ας μην ξεχνάμε πως η Μέρκελ διάγει τις τελευταίες της ημέρες στην καγκελαρία. Η συμφωνία των τριών κομμάτων στη Γερμανία φαίνεται όλο και εγγύτερα και μόλις συμβεί η ίδια θα αποτελέσει παρελθόν. Έχοντας χαρακτηρίσει το μεταναστευτικό ζήτημα ως τη μεγαλύτερη πρόκληση της θητείας, η κρίση των τελευταίων ημερών σφραγίζει μία μάλλον δυσάρεστη κληρονομιά. Άλλωστε η μεγάλη συμφωνία που επετεύχθη επί των ημερών της με την Τουρκία το 2016 δεν υλοποιήθηκε όπως το είχε σκεφτεί. Ο Ταγίπ Ερντογάν ήταν από τους πρώτους διδάξαντες της εργαλειοποίησης των μεταναστών και των προσφύγων για τον εκβιασμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Δεν είναι δύσκολο να σκεφτεί κάποιος πως ο Λουκασένκο είδε την επιτυχία του Ερντογάν να αποσπά κονδύλια από την ΕΕ ώστε να ελέγχει τις μεταναστευτικές ροές και θέλησε να κάνει το ίδιο. Η Μόσχα άλλωστε το υποστήριξε ανοικτά πως οι Βρυξέλλες έπρεπε να χρηματοδοτήσουν το Μινσκ, όπως έκαναν με την Άγκυρα.
Ενδεχομένως η Άνγκελα Μέρκελ να ήθελε να διασώσει την κληρονομιά της, επιχειρώντας μία από μηχανής θεού παρέμβασης, που θα έσωζε ζωές στα σύνορα της ΕΕ. Οι εικόνες των μεταναστών στην παγωμένη Λευκορωσία, όπου σύμφωνα με αναφορές, το καθεστώς δεν επιτρέπει καν την ανθρωπιστική βοήθεια, είναι συγκλονιστικές. Αν η Γερμανίδα καγκελάριος περίμενε κάποια βοήθεια από τον Βλάντιμιρ Πούτιν, λόγω της εταιρικής σχέσης που είχαν δημιουργήσει, μάλλον θα απογοητεύθηκε. Ο Ρώσος πρόεδρος εκμεταλλεύθηκε τη συγκυρία, για να τονίσει πως οι ευθύνες του μεταναστευτικού ζητήματος δεν βαρύνουν τη Λευκορωσία, αλλά την ΕΕ και τις πολιτικές της.
