Του Γιάννη Μαντζίκου
Ο χαλκός όχι μόνο χρησιμοποιείται σχεδόν στα πάντα: καλώδια, σωλήνες, κατασκευαστικά έργα, συστήματα θέρμανσης και ψύξης αλλά η ζήτηση του αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Αυτό γιατί τα ηλεκτρικά οχήματα απαιτούν τέσσερις φορές περισσότερο χαλκό από αυτά που κινούνται με μηχανές καύσης, όπως αναφέρει μελέτη της BHP, της μεγαλύτερης εταιρείας του πλανήτη.
Το γεγονός ότι η ΛΔ του Κονγκό (ή Κονγκό-Κινσάσα, πρώην Ζαΐρ) κατέχει δυο από τα δέκα μεγαλύτερα γνωστά κοιτάσματα στην υφήλιο, σε συνδυασμό με το ότι η Κίνα αντιπροσωπεύει το 45% της παγκόσμιας ζήτησης χαλκού, έχει θέσει τις βάσεις της δημιουργίας ενός ακόμα «εθνικού πρωταθλητή» που θα ελέγχεται πλήρως από το Πεκίνο. Αυτή τη στιγμή το 70% της αγοράς χαλκού ελέγχεται από τις BHP Billiton της Αυστραλίας, την αμερικανική εταιρεία Freeport Copper and Gold, την Phelps Dodge, την Vale, τις κρατικές επιχειρήσεις χαλκού της Χιλής και την Rio Tinto.
Οι Κινέζοι από το 2012 έχουν επενδύσει τουλάχιστον 8 δισ. δολάρια για την εξαγορά ορυχείων στη Λ.Δ του Κονγκό. Το 2016, η κρατική China Molybdenum Co εξαγόρασε το ορυχείο του Τένκε έναντι 2,5 δισ. δολαρίων. Δυο χρόνια αργότερα, η επίσης κρατική Zhejiang Huayou Cobalt εξαγόρασε project χαλκού έναντι 147,2 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ το 2019, η Zijin Mining κατάφερε θέσει υπό τον έλεγχο της το -δυνητικά- δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα του πλανήτη, σύμφωνα με τα στοιχεία της συμβουλευτικής εταιρείας Wood Mackenzie. Η εξόρυξη του κοιτάσματος αναμένεται να ξεκινήσει στα μέσα του 2021 και εκτιμάται ότι στα δέκα επόμενα χρόνια θα παράγει 700.000 τόνους χαλκού τον χρόνο. Η συνολική του αξία εκτιμάται στα 10 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την παραπάνω πηγή.
Ο άνθρωπος-κλειδί στους σχεδιασμούς της Κίνας, είναι ένας Αμερικανό-Καναδός δισεκατομμυριούχος, ιδιοκτήτης της εταιρείας με έδρα το Βανκούβερ Ivanhoe Mines, o Ρόμπερτ Φρίντλαντ. Ο Καναδάς αποτελεί άλλωστε τη χώρα όπου το 60% των μεταλλευτικών εταιρειών σε όλον τον κόσμο είναι εγγεγραμμένο στο Toronto Stock Εxchange, σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Financial Times. Ο Φρίντλαντ συμμαθητής και φίλος του ιδρυτή της Apple Στιβ Τζομπς ενεργοποιείται στο Κονγκό-Κινσάσα από την εποχή του αλήστου μνήμης δικτάτορα Μομπούτου Σεζε Σέκο. To 1997, εκμεταλλευόμενος το χάος που έφερε η πτώση του Μομπούτου και τον εμφύλιο που ακολούθησε, απέκτησε άδειες εξόρυξης σε αχανείς περιοχές της χώρας. Παράλληλα όμως, ο Φρίντλαντ είχε συμφέροντα και στην Κίνα, όπου είχε συμβόλαιο εξόρυξης στην επαρχία Φουτζιάνγκ στις αρχές της δεκαετίας του 1990, σε συνεργασία με την κρατική Zijin Mining.Το 2015, η εταιρεία αυτή μαζί με την επίσης κινεζική Citic απέσπασαν το πλειοψηφικό πακέτο της Ivanhoe του Καναδού επιχειρηματία, την Continental Gold έναντι 1,3 δισ δολαρίων.
Όπως σημειώθηκε όμως, το σχέδιο του Πεκίνου είναι να δημιουργήσει έναν εθνικό πρωταθλητή, όπως συμβαίνει άλλωστε, με πλείστες όσες Κινεζικές εταιρείες. Το σχετικό ρεπορτάζ της εφημερίδας Financial Times αναφέρει χαρακτηριστικά «Από τη μια η Κίνα θα συγχωνεύσει τις εταιρείες που ενεργοποιούνται στο Κονγκό και από την άλλη ο Φρίντλαντ θα τους πουλήσει το υπόλοιπο των μετοχών του. Έτσι θα υπάρξει ένα win-win σενάριο, αφού οι Κινέζοι θα έχουν πετύχει τον σκοπό τους και ο Καναδός θα είναι ακόμα πλουσιότερος».
