Του Γιάννη Μαντζίκου
Η καρέκλα του Νικολά Μαδούρο τρίζει πλέον επικίνδυνα και οι εξελίξεις στη Βενεζουέλα δείχνουν να είναι ραγδαίες προκαλώντας ανησυχία εντός αλλά και εκτός της χώρας. Το ενδεχόμενο να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου ως προς τη διαχείριση εθνικών πόρων και τη στήριξη φίλα προσκείμενων προσώπων και κομμάτων ανά τον πλανήτη, είναι πλέον ορατό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ αναγνώρισε ως προσωρινό πρόεδρο της χώρας των νυν πρόεδρο της Βουλής και εκλεκτό της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαίδο, ενώ οι περισσότερες χώρες της Αμερικανικής Ηπείρου, όπως και η Ε.Ε. έχουν καταγγείλει το καθεστώς Μαδούρο δείχνοντάς του το δρόμο της εξόδου.
Μιας εξόδου που δείχνει να είναι πλέον κοντά με τους πολίτες να εξεγείρονται και να κατεβαίνουν εκ νέου στους δρόμους. Τα επόμενα 24ωρα είναι κρίσιμα για την Βενεζουέλα, είναι όμως κρίσιμα και για ορισμένα εκτός χώρας «καθεστώτα» με φιλικές σχέσεις προς την κυβέρνηση Μαδούρο που παρακολουθούν πλέον με ανησυχία τις εξελίξεις.
Είναι βέβαιο, έχει άλλωστε προαναγγελθεί, πως η αντιπολίτευση, εφόσον αναλάβει την εξουσία και επισήμως θα ελέγξει πλήρως τα οικονομικά της διακυβέρνησης Μαδούρο και κυρίως τη διαχείριση εθνικών και άλλων πόρων. Όπως θα ελέγξει και τις καταγγελίες για δωροδοκίες και δωροληψίες που έχουν γίνει επισήμως από την πρώην γενική εισαγγελέα της χώρας, Λουίζα Ορτέγα Ντίας.
Η πρώην εισαγγελέας είχε στηρίξει το καθεστώς αλλά το καλοκαίρι του 2017 διαχώρισε τη θέση της και αναγκάστηκε να φύγει από τη χώρα. Διαθέτει στοιχεία και έχει ήδη ζητήσει την έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης από την Ιντερπόλ κατηγορώντας τον πρόεδρο της Βενεζουέλας για δωροληψία. Διαθέτει όπως η ίδια έχει δηλώσει και άλλα στοιχεία που θα δοθούν όταν είναι η κατάλληλη στιγμή.
Σημειώνεται πως το καθεστώς έχει κατηγορηθεί για χρηματοδότηση κομμάτων που τάσσονται φιλικά απέναντί του με πρόσχημα την επέκταση και καθιέρωση του Τσαβικού Μπολιβαρισμού.
Οι εξελίξεις
Κρίσιμα θα είναι, όπως όλα δείχνουν, τα επόμενα 24ωρα για τη Βενεζουέλα και το καθεστώς του Νικόλας Μαδούρο. Πλέον, θα μπορούσε κανείς να πει ότι η χώρα διαθέτει δύο κυβερνήσεις -η μία υπό τον Μαδούρο και η άλλη υπό τον πρόεδρο της Βουλής και εκλεκτό της αντιπολίτευσης, Χουάν Γκουαΐδο, τον οποίο αναγνώρισε χθες ο Ντόναλντ Τραμπ ως «μεταβατικό πρόεδρο» της Βενεζουέλας.
Αργά ή γρήγορα το θέμα θα ξεκαθαρίσει με την αντιπολίτευση να οδεύει αυτή τη φορά προς την εξουσία έχοντας τη στήριξη της πλειοψηφίας του λαού της Βενεζουέλας, που έχει βγει και πάλι στους δρόμους αντιδρώντας παρά τις απειλές και την βία που εξαπολύει το καθεστώς.
Μετά και τις μαζικές και αιματηρές χθεσινές διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης, η οποία διάλεξε την επέτειο της ανατροπής του δικτάτορα Μάρκος Πέρεζ Χιμένεζ το 1958 για να δείξει τον δρόμο της εξόδου σε έναν πρόεδρο τον οποίο χαρακτηρίζει δικτάτορα οι εξελίξεις είναι συνεχείς.
Πάντως, παρά το γεγονός ότι η απόφαση του Τραμπ δημιουργεί εκ των πραγμάτων νέα δεδομένα, η κατάσταση στη χώρα «μύριζε» εδώ και καιρό «μπαρούτι». Η «σταγόνα» που ξεχείλισε το ποτήρι» ήταν όμως η ορκωμοσία του Μαδούρο πριν λίγες μέρες. Η αντιπολίτευση, μέσω της εθνοσυνέλευσης την οποία ελέγχει, είχε μεν σπεύσει να κηρύξει «παράνομη» τη νέα θητεία του προέδρου και τον ίδιο «ως σφετεριστή» της εξουσίας, αλλά το Ανώτατο Δικαστήριο στο οποίο έχει μεταφέρει αρμοδιότητες ο Μαδούρο φρόντισε να «ρίξει άκυρο».
Ο στρατός και ο λαός
Σε κάθε περίπτωση, κρίσιμη για το τι μέλλει γενέσθαι θα είναι η στάση του στρατού. Επισήμως, εξακολουθεί να στηρίζει τον Μαδούρο όμως μια αμφίσημη δήλωση ανώνυμου υψηλόβαθμου αξιωματούχου δείχνει ότι υπάρχου περιθώρια αλλαγής στάσης. «Η ηγεσία του στρατεύματος είναι πιστή στον Μαδούρο και θα συνεχίσει να είναι, μέχρις ότου αυτός αποχωρήσει», είπε στο Reuters δείχνοντας ότι όλα είναι ανοιχτά.
Παράλληλα, ουδείς μπορεί να υποτιμά το γεγονός ότι κομμάτι της κοινωνίας εκτός αστικών περιοχών, στο οποίο το καθεστώς έχει δώσει και όπλα, υποστηρίζει τον Νικολά Μαδούρο. Αυτό προκαλεί ανησυχία ως προς το ενδεχόμενο μια εμφύλιας σύρραξης, εν τούτοις θεωρείται πως θα αποφευχθεί μια τόσο αρνητική εξέλιξη.
Την ίδια στιγμή η χώρα, χρόνο με το χρόνο, διολισθαίνει όλο και πιο βαθιά σε μια άνευ προηγουμένου κρίση σε όλα τα επίπεδα. Τα διυλιστήρια της κρατικής εταιρείας πετρελαίου από τα οποία το Καράκας παίρνει το 90% των εσόδων του, λειτουργούν περίπου στο 40%-50% της δυναμικότητας τους, γεγονός το οποίο οφείλεται στην αδιαφορία της κυβέρνησης να επενδύσει στις εξορυκτικές υποδομές.
Δεν είναι όμως μόνο το πετρέλαιο αλλά και το νερό αφού τα προβλήματα στην ύδρευση οδηγούν και σε εκτεταμένες διακοπές ρεύματος (8,000 από την αρχή του χρόνου) που με την σειρά τους έχουν γονατίσει τα νοσοκομεία της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια η βρεφική θνησιμότητα έχει εκτιναχθεί στο 30%. Πρόσφατα δε, αναλυτής της Fitch ειδικός σε θέματα Λατινικής Αμερικής έλεγε χαρακτηριστικά «η πτώση του ΑΕΠ της Βενεζουέλας το οποίο υπολογίζεται σε άνω του 50% από το 2013 δεν έχει συμβεί σε χώρα εκτός αυτών που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση μετά τη πτώση της Σοβιετικής Ένωσης». Όσο για τον πληθωρισμό, τρέχει με τέτοιο ρυθμό ώστε είναι αδύνατο ακόμη και να καταγράψει κανείς την καθημερινή του εξέλιξη.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι η μαζική μετανάστευση των πολιτών θυμίζει έξοδο αμάχων από εμπόλεμη ζώνη. Κάθε μέρα, πάντα σύμφωνα με τα διεθνή πρακτορεία, 5.000 Βενεζουελάνοι περνούν τα σύνορα προς την Κολομβία μαζί με τα λιγοστά υπάρχοντα τους προκειμένου να ξεφύγουν από τη φτώχεια, την πείνα, αλλά και την καταπίεση του καθεστώτος Μαδούρο. Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι κάποτε οι Κολομβιανοί μετανάστευαν στην Βενεζουέλα -όμως σήμερα, περίπου ένα εκατομμύριο κάτοικοι της δεύτερης έχουν αναζητήσει καταφύγιο στην πρώτη -και εκατοντάδες χιλιάδες σε άλλες χώρες της περιοχής.
