Η εντεινόμενη περιφερειακή αστάθεια σε συνδυασμό με τις αλλαγές στην πολιτική δυναμική οδηγούν, για πρώτη φορά σε διάστημα μίας δεκαετίας, στην προσπάθεια τερματισμού της 40ετους σύγκρουσης της Τουρκίας με τους Κούρδους μαχητές. Ωστόσο, οι πιθανότητες να πετύχει αυτό το εγχείρημα δεν είναι ξεκάθαρες, διότι η Άγκυρα δεν έχει δώσει καμία ένδειξη για το τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό.
Αρκετοί πολιτικοί και αναλυτές δήλωσαν στο Reuters ότι η ειρηνευτική πρόταση ενός στενού συμμάχου του Ταγίπ Ερντογάν έχει δημιουργήσει τόσο ελπίδες, όσο και ένα κύμα αβεβαιότητας για την εξέλιξη των πραγμάτων.
Αξίζει να σημειωθεί πόσο δύσκολο θα είναι να επανεκκινήσουν οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ της Τουρκίας και του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ), μετά την τελευταία μεταξύ τους προσπάθεια την περίοδο 2013 - 2015, αλλά και μετά την πρόσφατη τρομοκρατική επίθεση του ΡΚΚ στην Άγκυρα που κόστισε τη ζωή πέντε ανθρώπων την περασμένη εβδομάδα.
Ωστόσο, μια συμφωνία με το ΡΚΚ θα πρόσφερε σημαντικά προνόμια στην Τουρκία, καθώς από τη μία πλευρά θα ανακουφιζόταν το έργο των ενόπλων δυνάμεων και οι κοινωνικές εντάσεις, ενώ από την άλλη θα δινόταν περισσότερη ώθηση υπανάπτυκτη οικονομία της νοτιοανατολικής χώρας όπου διαμένουν περισσότεροι Κούρδοι.
Με τη σειρά τους, πολλοί Κούρδοι ελπίζουν ότι μια ειρηνευτική συμφωνία θα φέρει δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις και θα δώσει ώθηση στην κουρδική γλώσσα και τα πολιτιστικά δικαιώματα - κινήσεις που όλα δείχνουν πως θα επικροτηθούν από τους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας, το ΝΑΤΟ.
Από την πλευρά των αξιωματικών δεν υπάρχει κανένα σχόλιο, πάντως, αναφορικά με το αν υπάρχει σχέδιο για να εκκινήσουν συζητήσεις για την βελτίωση των σχέσεων.
Στους παράγοντες που θα μπορούσαν να ωθήσουν την Άγκυρα να επιδιώξει την βελτίωση των σχέσεων με το ΡΚΚ είναι η διευρυνόμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή και η ανησυχία που προκαλεί η παρουσία Κούρδων μαχητών στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία.
«Ένας από τους σημαντικότερους λόγους είναι η περιφερειακή δυναμική, διότι η αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κινδύνου για την Τουρκία από το κουρδικό ζήτημα», δήλωσε ο Βαχάπ Τσοσκούν, λέκτορας νομικής στο Πανεπιστήμιο Dicle στη μεγαλύτερη πόλη του Ντιγιάρμπακιρ στα νοτιοανατολικά.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ηγέτης του Κόμματος Eθνικιστική Δράση (MHP), Ντεβλέτ Μπαχτσελί πρότεινε στον ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν, που κρατείται σε φυλακή σε νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη από τη σύλληψή του πριν από 25 χρόνια, να έρθει στο κοινοβούλιο και να ανακοινώσει το τέλος της σύγκρουσης και την παράδοση του PKK με αντάλλαγμα τη δυνατότητα της απελευθέρωσής του.
Αρκετοί νομοθέτες από την κυβερνητική συμμαχία της Τουρκίας, μιλώντας ανεπίσημα λόγω της λεπτότητας του θέματος, δήλωσαν στο Reuters ότι η ομιλία του Μπαχτσελί εξέπληξε τους πάντες και ότι η συζήτηση για μια νέα διαδικασία ήταν σε πρώιμο στάδιο.
«Όπως έχει πει ο πρόεδρός μας, δεν υπάρχει τίποτα το παράξενο στην επιδίωξη της Τουρκίας να τερματίσει εντελώς την τρομοκρατία, την ώρα που στην περιοχή διεξάγονται πόλεμοι και κρίσεις», δήλωσε ένας νομοθέτης από το κόμμα ΑΚ του Ερντογάν.
Παράθυρο για μια νέα ευκαιρία
Η μόνη κίνηση μέχρι στιγμής ήταν η άδεια της Άγκυρας στον ανιψιό του Οτσαλάν να επισκεφθεί τον θείο του, η πρώτη οικογενειακή επίσκεψη μετά από 4,5 χρόνια.
Στη συνέχεια, ο ανιψιός του Οτσαλάν ανέφερε ότι ο θείος του τού είπε ότι έχει τη δύναμη να τερματίσει τη σύγκρουση «αν οι συνθήκες είναι κατάλληλες».
Την Τετάρτη, ο Ερντογάν χαρακτήρισε την πρόταση του Μπαχτσελί ως «ιστορικό παράθυρο ευκαιρίας» και προέτρεψε τους Κούρδους να αποδεχθούν την ευκαιρία.
Ωστόσο, επεσήμανε ότι η πρόταση δεν αφορά στους «τους βαρώνους τρομοκράτες που τρέφονται με αίμα», αναφερόμενος στο ίδιο το PKK.
Ο Ερντογάν υποσχέθηκε «καλά νέα για το έθνος μας που θα εγγυώνται την ασφάλεια ολόκληρων των νότιων συνόρων μας», πέρα από τα οποία, στη Συρία και το Ιράκ, βρίσκονται οι Κούρδοι μαχητές, επί των οποίων ο Οτσαλάν ασκεί επιρροή.
Η Τουρκία έχει εξαπολύσει επιδρομές στη βόρεια Συρία την τελευταία δεκαετία, με στόχο τις κουρδικές δυνάμεις που, όπως λέει, είναι τρομοκράτες στενά συνδεδεμένοι με το PKK.
Η Άγκυρα πιέζει, επίσης, τη Βαγδάτη για μεγαλύτερη συνεργασία στην καταπολέμηση των μαχητών που εδρεύουν στο βόρειο Ιράκ, όπου οι επιδρομές τουρκικών πολεμικών αεροσκαφών και μη επανδρωμένων αεροσκαφών έχουν προκαλέσει μεγάλες απώλειες στο PKK.
Περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στη σύγκρουση της Τουρκίας με το PKK, το οποίο έχει επίσης χαρακτηριστεί τρομοκρατική ομάδα από τους δυτικούς συμμάχους της Άγκυρας.
Ο Μπαχτσελί σηματοδότησε για πρώτη φορά τις προθέσεις του όταν έσφιξε το χέρι των φιλοκουρδικών βουλευτών του κόμματος DEM στο κοινοβούλιο αυτόν τον μήνα, μια κίνηση που προκάλεσε έκπληξη, δεδομένου ότι εδώ και καιρό τους καταδικάζει ως εργαλεία του PKK.
Αναφέρθηκε επίσης στο DEM στο κάλεσμά του προς τον Οτσαλάν, υποδηλώνοντας έναν πιθανό ρόλο γι' αυτούς σε οποιαδήποτε διαδικασία.
Ο Ταγίπ Τεμέλ, αναπληρωτής ηγέτης στο DEM, δήλωσε ότι το κάλεσμα του Μπαχτσελί χρήζει προσεκτικής αξιολόγησης και ότι υπάρχει βαθιά αβεβαιότητα σχετικά με τα σχέδια της Άγκυρας.
«Η κυβέρνηση πρέπει να λάβει μια απόφαση για το θέμα αυτό και να δημιουργήσει τη δυναμική που μπορεί να ξεκινήσει μια διαδικασία», δήλωσε ο Τέμελ στο Reuters.
Πολιτικά, υπάρχει ευνοϊκό περιβάλλον για την επίλυση της σύγκρουσης, δεδομένου ότι το κάλεσμα προέρχεται από τον Μπαχτσελί, τον ηγέτη που αντιτάχθηκε περισσότερο στην ειρηνευτική διαδικασία πριν από μια δεκαετία. Η κύρια αντιπολίτευση της Τουρκίας έχει επίσης δηλώσει την υποστήριξή της.
Ορισμένοι σχολιαστές δήλωσαν ότι η κυβερνητική συμμαχία της Τουρκίας μπορεί να υποκινείται από την επιθυμία να κερδίσει την υποστήριξη του DEM για τη συνταγματική αλλαγή που θα μπορούσε να ενισχύσει τις προοπτικές του Ερντογάν στις εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το 2028.
Ωστόσο, η ασάφεια εξακολουθεί να υφίσταται σχετικά με το επίπεδο εξουσίας που εξακολουθεί να ασκεί ο Οτσαλάν στο PKK από τη φυλακή.
Σε ανακοίνωσή του, το PKK περιέγραψε τον Οτσαλάν ως διαπραγματευτή του σε οποιεσδήποτε συνομιλίες με την Άγκυρα, αλλά δεν είναι σαφές τι θα επιδιώξει οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία.
Στο Ντιγιάρμπακιρ, ένας καταστηματάρχης, ο Χαλίτ Κοτς, δήλωσε ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται θετικά στην πρόταση, αλλά παραμένει επιφυλακτικός.
«Έφτασαν στο τελικό στάδιο της ειρηνευτικής διαδικασίας πριν και τη διέκοψαν. Δεν νομίζω ότι (η Τουρκία) θα είναι πολύ ειλικρινής και σε αυτή την ειρηνευτική διαδικασία», δήλωσε ο Κοτς.
