Η τριπλή στόχευση Μπάιντεν σε Ισραήλ και Ιορδανία
AP Photo/Evan Vucci, File
AP Photo/Evan Vucci, File

Η τριπλή στόχευση Μπάιντεν σε Ισραήλ και Ιορδανία

Ο Τζο Μπάιντεν αναλαμβάνει αποστολή σε τρεις άξονες στη Μέση Ανατολή, ενόσω ελλοχεύει ο κίνδυνος για έναν ευρύτερο και ακόμα πιο καταστροφικό πόλεμο. Το Ισραήλ θρηνεί τους νεκρούς του, αγωνιά για τους ομήρους και παλεύει με το συλλογικό τραύμα που προκάλεσε η τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Την ίδια στιγμή και καθώς η ισραηλινή επέμβαση βρίσκεται προ των πυλών, η ανθρωπιστική κρίση στην αποκλεισμένη Λωρίδα της Γάζας κλιμακώνεται και Παλαιστίνιοι άμαχοι, όμηροι και οι ίδιοι της Χαμάς, καταβάλλουν οδυνηρό τίμημα.

Ο Αμερικανός πρόεδρος φθάνει στο Τελ Αβίβ σε μία επίσκεψη-ορόσημο εν καιρώ πολέμου προκειμένου να αποδείξει έμπρακτα -και με βασικούς αποδέκτες το Ιράν, τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και τη Συρία- τη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ και στο δικαίωμα του στενότερου συμμάχου τους στη Μέση Ανατολή να αμυνθεί απέναντι στην τρομοκρατία της Χαμάς.

«Ζυγίζοντας» την πρόσκληση που του απηύθυνε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου σε αλλεπάλληλες συσκέψεις με κορυφαίους συμβούλους του Λευκού Οίκου, ο Τζο Μπάιντεν έλαβε υπόψη του τόσο τον συμβολισμό μιας επίσκεψης στο Ισραήλ όσο και τις πρακτικές της λεπτομέρειες. Εκτός από ισχυρή επίδειξη υποστήριξης προς το Ισραήλ, το ταξίδι θα είναι μία εξίσου ισχυρή προειδοποίηση προς περιφερειακούς κρατικούς και μη δρώντες να μην εμπλακούν. «Μην το κάνετε», έχει προειδοποιήσει ο ίδιος σε διαδοχικά διαγγέλματά του.

Η επίσκεψη, όμως, θα «συνδέσει» επίσης τον Μπάιντεν στενότερα με την ισραηλινή απάντηση κατά της Χαμάς στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων των ανησυχιών για την εντεινόμενη ανθρωπιστική κρίση, και θα μπορούσε να λειτουργήσει ως σιωπηρή έγκριση των κινήσεων Νετανιάχου, επισημαίνουν στις αναλύσεις τους τα αμερικανικά δίκτυα.

Ο θάνατος εκατοντάδων Παλαιστινίων σε πλήγμα σε νοσοκομείο της Πόλης της Γάζας το βράδυ της Τρίτης ήλθε ήδη να περιπλέξει την αποστολή Μπάιντεν ελάχιστες ώρες πριν ξεκινήσει. Η Χαμάς έκανε λόγο για ισραηλινή επιδρομή, το Ισραήλ κατηγόρησε για το χτύπημα την Ισλαμική Τζιχάντ, και εν μέσω των αλληλοκατηγοριών ο Παλαιστίνιος πρόεδρος, Μαχμούντ Αμπάς, ακύρωσε την παρουσία του στην προγραμματισμένη τετραμερη σύνοδο παρόντος του Τζο Μπάιντεν στην Ιορδανία, γεγονός που αποδυναμώνει τη δυναμική της.

Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι προγραμματισμένο μετά την ολιγόωρη παραμονή του στο Τελ Αβίβ να κατευθυνθεί στο Αμμάν για συνομιλίες με τον βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας και τον Αιγύπτιο πρόεδρο, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι τη στιγμή που η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα επιδεινώνεται, εξαντλούνται τρόφιμα, πόσιμο νερό και φάρμακα, και το σύστημα υγείας βρίσκεται στα πρόθυρα κατάρρευσης.

Η ανθρωπιστική κατάσταση και η ροή βοήθειας προς τους αμάχους βρέθηκε στο επίκεντρο μαραθώνιων συνομιλιών (διήρκεσαν περισσότερο από επτά ώρες) του Άντονι Μπλίνκεν με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου και Ισραηλινούς αξιωματούχους στο Τελ Αβίβ τη Δευτέρα, οι οποίες έληξαν με τον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να ανακοινώνει την επίσκεψη Μπάιντεν αφότου πρώτα δήλωσε πως ΗΠΑ και Ισραήλ «συμφώνησαν να αναπτύξουν ένα σχέδιο που θα επιτρέψει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας από τα κράτη-χορηγούς και τους πολυμερείς οργανισμούς για να φτάσει στους αμάχους στη Γάζα». 

Επί του παρόντος ωστόσο, δεν έχει διαφανεί πρόοδος όσον αφορά το άνοιγμα του περάσματος της Ράφα στην Αίγυπτο. Κατά την περιοδεία του στην περιοχή ο Άντονι Μπλίνκεν δεν κατάφερε να πείσει τον Αλ-Σίσι να ανοίξει το πέρασμα, μένει να διαφανεί εάν θα μπορέσει να το επιτύχει ο Τζο Μπάιντεν.

«H κρίσιμη ανάγκη να φτάσει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, καθώς και η δυνατότητα αθώων ανθρώπων να βγουν έξω [σ.σ. από τον θύλακα» θα τεθεί σύμφωνα με τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Τζον Κίρμπι, επί τάπητος και τη συνάντηση του Τζο Μπάιντεν με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου στο Τελ Αβίβ, καθώς και την ακόλουθη επίσκεψή του στο Αμμάν.

Αμφότεροι Τζο Μπάιντεν και Άντονι Μπλίνκεν έχουν εκφράσει την αταλάντευτη στήριξη των ΗΠΑ στο δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα και στην εξόντωση της Χαμάς, όμως παράλληλα έχουν μεταφέρει στην ισραηλινή κυβέρνηση πως η εικόνα μίας ισοπεδωμένης Γάζας και μεγάλες απώλειες αμάχων, θα μπορούσαν να μεταβάλλουν δραματικά το αίσθημα της κοινής γνώμης, και η προσοχή να επικεντρωθεί πλέον λιγότερο στην τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, με τις σκηνές καμένων σορών και σφαγιασμένων παιδιών, και περισσότερο στη βιαιότητα της αντίδρασης, σημειώνουν οι New York Times.

«Προφανώς δεν θέλουμε να δούμε επιπλέον πόνο μεταξύ των αμάχων» δήλωσε σχετικά ο Τζον Κίρμπι, αν και σε κάθε περίπτωση τόνισε ότι δεν τίθενται προϋποθέσεις για τις στρατιωτικές προμήθειες και τη λοιπή βοήθεια που αποστέλλονται στο Ισραήλ. 

Οι πολιτικοί κίνδυνοι για τον Μπάιντεν είναι δύσκολο να μετρηθούν την παρούσα στιγμή. Στην πρώτη δημόσια προσπάθεια να ζητήσει από το Ισραήλ να επιδείξει συγκράτηση, ο Μπάιντεν δήλωσε την Κυριακή από τη συχνότητα του CBS και την εκπομπή «60 Minutes» ότι θα ήταν «μεγάλο λάθος» η επιβολή νέας κατοχής στη Λωρίδα της Γάζας, κάτι που Ισραηλινοί αξιωματούχοι δηλώνουν ότι δεν έχουν καμία πρόθεση να πράξουν. Εντούτοις η επόμενη ημέρα μίας χερσαίας επιχείρησης παραμένει άγνωστη, όπως και το ποιος θα διοικούσε τη Γάζα αφού εκλείψει η Χαμάς ή πώς θα μπορούσε να εμποδιστεί μία άλλη τρομοκρατική ομάδα να αναδυθεί από τις στάχτες της Γάζας.

Ο Τζο Μπάιντεν έχει σπεύσει επίσης να δηλώσει ότι «πρέπει να υπάρξει μια Παλαιστινιακή Αρχή, πρέπει να υπάρξει ένας δρόμος προς ένα παλαιστινιακό κράτος». Ο ίδιος και στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης δηλώνουν κατ’ επανάληψη πως οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι στη Γάζα δεν υποστηρίζουν τη Χαμάς, η οποία εδώ και 16 χρόνια έχει τον απόλυτο έλεγχο του θύλακα. Οι δηλώσεις του Μπάιντεν σε αυτές τις κρίσιμες ώρες ερμηνεύτηκαν και ως ελιγμός εν όψει διαπραγματεύσεων με τις ηγεσίες αραβικών χωρών, αλλά και από την ανάγκη να επιδείξει ευελιξία με απώτερο στόχο την απελευθέρωση των Αμερικανών ομήρων που κρατά η Χαμάς.

Την ίδια στιγμή, και καθώς το Ισραήλ έχει συγκεντρώσει τις δυνάμεις του γύρω από τη Γάζα, το Ιράν -κρατικός σπόνσορας της Χαμάς- εμφανίζεται να «ζυγίζει» τις επιλογές του και οι επιθετικές κινήσεις της Χεζμπολάχ εντείνονται στα σύνορα με τον Λίβανο. Είναι μία καταστροφική περιφερειακή σύγκρουση που επιχειρεί να αποτρέψει η κυβέρνηση Μπάιντεν, στέλνοντας ως μέσο αποτροπής και δεύτερο αεροπλανοφόρο στην περιοχή. Το αμερικανικό Πεντάγωνο στέλνει επίσης δύναμη 2.000 πεζοναυτών ανοιχτά του Ισραήλ και της Γάζας. Οι στρατιώτες θα είναι σε ετοιμότητα για να παρέχουν συμβουλές και ιατρική υποστήριξη στις ισραηλινές δυνάμεις και όχι για να λάβουν μέρος σε μάχες, κατά δήλωση αξιωματούχων του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας. 

Παρά τις απειλές και τις προειδοποιήσεις που εκτοξεύει το Ιράν για «προληπτική δράση» εκ μέρους του επονομαζόμενου «Άξονα Αντίστασης» (που συγκροτεί με τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, τους Χούτι στην Υεμένη, καθώς και δυνάμεις πολιτοφυλάκων σε Ιράκ και Συρία) εάν οι επιθέσεις στη Γάζα συνεχιστούν, αναλυτές δεν διακρίνουν ενδείξεις ότι η Ισλαμική Δημοκρατία διατίθεται να εμπλακεί ενεργά σε μία γενικευμένη σύγκρουση στο «όνομα» της Χαμάς. Προς το παρόν τουλάχιστον. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ένα σενάριο που η αμερικανική προεδρία μπορεί να αφήσει στην τύχη.