Ο Ντόναλντ Τραμπ «κατέλαβε» τον Λευκό Οίκο, απειλώντας να ανατρέψει την παγκόσμια τάξη και να οικοδομήσει μια νέα αμερικανική αυτοκρατορία, από τον Παναμά έως τη Γροιλανδία, με τους Ευρωπαίους ηγέτες και τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών να αντιμετωπίζουν τη νέα πραγματικότητα υποτονικά και να υποβαθμίζουν οποιοδήποτε ενδεχόμενο εμπορικής αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ, παρατηρεί σε ανάλυσή του το Politico, επιχειρώντας να σκιαγραφήσει τα νέα δεδομένα στην παγκόσμια σκηνή και το κατά πόσο είναι προετοιμασμένη η ΕΕ για μια «παλίρροια Τραμπ».
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει η αντίδραση στην «πύρινη ομιλία» του Τραμπ στην ορκωμοσία από τους διαδρόμους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες ήταν ήπια και συγκρατημένη, ενώ η πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν τον ανέφερε καν ονομαστικά στην ομιλία της στο Νταβός την Τρίτη. Ακόμα και όταν ανακοίνωσε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγεία υπήρξε ελάχιστη αντίδραση, σημειώνει.
Για τα τρία μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ο πρόσφατα ορκισθείς πρόεδρος έχει μέχρι στιγμής παραμείνει ως επί το πλείστον σιωπηλός: Για τη συνεχιζόμενη υποστήριξη προς την Ουκρανία, τους νέους δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα και το μέλλον του ΝΑΤΟ ως ασπίδα ασφαλείας της ηπείρου.
Όπως επισημαίνει, η ήρεμη αντίδραση των Ευρωπαίων στα λεγόμενα και στις εξαγγελίες του Τραμπ είναι σκόπιμη, αφού δεν θέλουν να ξεκινήσουν νέους καβγάδες με τον απρόβλεπτο νέο ένοικο του Λευκού Οίκου, χώρια που αντιλαμβάνονται ότι τα δημόσια κηρύγματα και οι επιπλήξεις τους θα γυρίσουν μπούμερανγκ.
«Χρειάζεται ψυχραιμία», δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός την Τρίτη. «Είναι απολύτως σαφές ότι ο Πρόεδρος Τραμπ και η κυβέρνησή του θα κρατήσουν τον κόσμο σε αναμμένα κάρβουνα τα επόμενα χρόνια όσον αφορά στην ενεργειακή και κλιματική πολιτική, στην εμπορική πολιτική, στην εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας και σε πολλούς άλλους τομείς. Μπορούμε και θα τα αντιμετωπίσουμε όλα αυτά χωρίς περιττό ενθουσιασμό και αγανάκτηση» πρόσθεσε.
Η προετοιμασία της ΕΕ
Είναι σαφές ότι η Ευρώπη δεν θέλει να έρθει σε αντιπαράθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες και έχει επίσης κάνει πολύ περισσότερη δουλειά για να προετοιμαστεί σε περίπτωση σύγκρουσης με τις ΗΠΑ σε σχέση με την πρώτη θητεία του Τραμπ.
Οι Βρυξέλλες και η Βρετανία καταστρώνουν σχέδια αντίδρασης σε περίπτωση που ξεσπάσει εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ, ελπίζοντας από τη μία να πειστεί ο Τραμπ να μην επιβάλει τιμωρητικούς δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα, και έχοντας έτοιμη από την άλλη μια ευρεία γκάμα αντιποίνων - συμπεριλαμβανομένων των ανταποδοτικών δασμών -, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Politico.
Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ πρότεινε στην ΕΕ μια οδό για την αποφυγή ενός εμπορικού πολέμου, λέγοντας: «Το μόνο πράγμα που μπορούν να κάνουν γρήγορα είναι να αγοράσουν το πετρέλαιο και το φυσικό μας αέριο».
Την Τρίτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε στο Politico ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψη της την προσφορά και ότι θα ακολουθούσε άμεσα τις επαφές με αξιωματούχους του Λευκού Οίκου.
«Πρέπει να έρθουμε σε επαφή μαζί τους και να δούμε πώς θα προχωρήσουμε», δήλωσε η εκπρόσωπος για θέματα ενέργειας Άννα-Κάισα Ιτκόνεν. «Η προτεραιότητα είναι να έχουμε μια συζήτηση, να εμπλακούμε νωρίς, να συζητήσουμε τα κοινά συμφέροντα και στη συνέχεια να είμαστε έτοιμοι να διαπραγματευτούμε», συμπλήρωσε.
Οι προθέσεις για Ουκρανικό και ΝΑΤΟ
Όσον αφορά τη στήριξη της Ουκρανίας, επίσης, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του νέου πρωθυπουργού της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, επεξεργάζονται σχέδια για να δείξουν ότι είναι έτοιμοι να επωμιστούν το αναλογούν βάρος και να διαπραγματευτούν μελλοντικές συμφωνίες με τον Τραμπ, ώστε να του αποδείξουν ότι είναι αξιόπιστοι εταίροι κι όχι «τζαμπατζήδες».
«Ο Τραμπ είναι ένας πολιτικός βασισμένος στα συμφέροντα και όχι ένας πολιτικός βασισμένος στις αξίες», δήλωσε ανώτερος δυτικός αξιωματούχος. «Επομένως, πρέπει να απευθυνθείτε στα συμφέροντά του. Δεν θα είναι προς το συμφέρον του να φανεί ότι ο Πούτιν κέρδισε ή ότι έχει μια κακή συμφωνία».
Επίσης, μια κακή συμφωνία για το Ουκρανικό θα άνοιγε πιθανώς την όρεξη και της Κίνας, κάτι που επίσης θα απεχθανόταν ο ένοικος του Λευκού Οίκου, πρόσθεσε.
Στο παρελθόν ο Τραμπ έχει απειλήσει τους συμμάχους της Αμερικής υπονοώντας ότι θα μπορούσε να αποσύρει τις ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ. Έχει προτείνει έναν νέο στόχο για τα μέλη του ΝΑΤΟ να δαπανούν το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα, από τον τρέχοντα στόχο της συμμαχίας του 2%, τον οποίο πολλές ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να μην πληρούν.
Την Τρίτη, η Εσθονία και η Γαλλία πρόσθεσαν τις φωνές τους σε εκείνες που υποστηρίζουν το αίτημα του Τραμπ για υψηλότερες δαπάνες για την άμυνα. Ένας αξιωματούχος της ΕΕ πρόσθεσε: «Το γεγονός ότι πρέπει να κάνουμε περισσότερα για την άμυνα σε επίπεδο ΕΕ σίγουρα δεν αποτελεί καινοτομία και συνδέεται περισσότερο με τον Πούτιν και την απειλή της Ρωσίας παρά με το ποιος κάθεται στον Λευκό Οίκο».
Παραμένει παρορμητικός ο νέος πρόεδρος
Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι ο Τραμπ είναι παρορμητικός και είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τι μπορεί να αποφασίσει να κάνει στη συνέχεια, αναφέρει ο αρμόδιος για την Ευρώπη διευθυντή της εταιρείας παροχής συμβουλών για πολιτικούς κινδύνους Eurasia Group, Μουτζτάμπα Ραχμάν.
Αν και σημειώνει ότι οι Ευρωπαίοι «ήταν αρκετά προνοητικοί όσον αφορά την ατζέντα για την άμυνα και την ασφάλεια», καθώς και «όσον αφορά το εμπόριο, έχουν έναν μεγάλο αριθμό μέτρων που είναι έτοιμα να εφαρμοστούν», τονίζει πως «δεν πρόκειται να πιέσουν την κατάσταση μέχρι να μάθουν τι πρόκειται να κάνει ο Τραμπ».
«Σε μια περίοδο μεγάλου πολέμου στη Γηραιά Ήπειρο, για την Ευρώπη το διακύβευμα αναφορικά με τη σωστή διαμόρφωση της αντίδρασής της είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του πλανήτη», επισημαίνει ο διευθυντής Αμερικής της δεξαμενής σκέψης Chatham House στο Λονδίνο, Λέσλι Βιντζαμούρι, και προσθέτει: «έχει δείξει ότι παραμένει απρόβλεπτος και πρόθυμος να δοκιμάσει τα όρια των συμμαχιών των ΗΠΑ με εντελώς απροσδόκητους τρόπους. Αυτό καθιστά την κατανόηση των προθέσεών του τόσο επείγουσα για τους παγκόσμιους ηγέτες - όσο και απίστευτα δύσκολη».
