Τεράστια ποσότητα εμβολίων κατά της COVID-19, που πιθανόν φθάνει ως ακόμη και το ένα εκατομμύριο δόσεις, πιστεύεται ότι πήγε χαμένη στη Νιγηρία τον περασμένο μήνα, δήλωσαν ενημερωμένες πηγές στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς· πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες τέτοιες απώλειες λόγω της παρέλευσης της ημερομηνίας λήξης σε οποιαδήποτε χώρα, εξέλιξη που δείχνει πόσο δύσκολο αποδεικνύεται για αρκετές αφρικανικές κυβερνήσεις να πείσουν τους πολίτες τους να ανοσοποιηθούν και να χειριστούν αποτελεσματικά την πρόκληση αυτή.
Οι κυβερνήσεις των χωρών της ηπείρου, ο πληθυσμός των οποίων ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, ζητούν να γίνουν περισσότερες παραδόσεις, καθώς οι εκστρατείες ανοσοποίησης παραμένουν πολύ πίσω, σε σύγκριση με τα πλούσια κράτη. Κι αυτό μεγεθύνει τον κίνδυνο που εγείρουν νέες παραλλαγές, όπως η Όμικρον, που εξαπλώνεται στη Νότια Αφρική το τρέχον διάστημα.
Στη Νιγηρία, το πολυπληθέστερο κράτος της Αφρικής με πάνω από 200 εκατομμύρια κατοίκους, το ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που έχει εμβολιαστεί πλήρως δεν ξεπερνά το 4%, κατά τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
Ωστόσο, η πρόσφατη αύξηση των προμηθειών δημιουργεί νέα προβλήματα: πολλές αφρικανικές χώρες διαπιστώνουν πως δεν μπορούν να διαχειριστούν τις ποσότητες των εμβολίων, καθώς μεγάλο μέρος των δόσεων πρέπει να αξιοποιείται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι δόσεις των εμβολίων που έληξαν είχαν κατασκευαστεί από την AstraZeneca και είχαν παραδοθεί στη Νιγηρία από την Ευρώπη μέσω COVAX, διευκρίνισαν οι δύο πηγές.
Μια τρίτη ανέφερε πως κάποιες από τις δόσεις παραδόθηκαν ενώ δεν απέμεναν παρά τέσσερις ως έξι εβδομάδες μέχρι τη λήξη τους και δεν μπόρεσαν να αξιοποιηθούν εγκαίρως παρά τις προσπάθειες των υγειονομικών αρχών.
Η καταμέτρηση των δόσεων που έληξαν είναι ακόμη σε εξέλιξη και δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί ο αριθμός τους επισήμως, σύμφωνα με τις πηγές του Ρόιτερς.
«Η Νιγηρία κάνει ό,τι μπορεί. Αλλά δυσκολεύεται με τα εμβόλια που λήγουν σύντομα», συνόψισε η μία από τις πηγές. Ο εφοδιασμός έχει γίνει «απρόβλεπτος» καθώς ενίοτε ο COVAX στέλνει «πάρα πολλές» δόσεις.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, ποσότητα δόσεων πράγματι έληξε, αλλά δεν έδωσε καμία εκτίμηση για τον αριθμό τους. Ο οργανισμός, μέρος του συστήματος του ΟΗΕ, τόνισε πως 800.000 δόσεις που υπήρχε κίνδυνος να λήξουν μέσα στον Οκτώβριο αξιοποιήθηκαν όλες έγκαιρα.
«Η απώλεια εμβολίων είναι αναμενόμενη σε κάθε πρόγραμμα ανοσοποίησης» και στην περίπτωση της πανδημίας του νέου κορονοϊού έχει γίνει «παγκόσμιο φαινόμενο», ανέφερε ο ΠΟΥ, απαντώντας σε ερωτήσεις του Ρόιτερς. Πρόσθεσε πως η παράδοση ποσοτήτων που λήγουν «πολύ σύντομα» αναδεικνύεται σε πρόβλημα.
Η Αφρική δεν είναι η μόνη ήπειρος όπου καταγράφηκε αξιοσημείωτη απώλεια δόσεων. Στην Ευρώπη, αρκετές χώρες, ανάμεσά τους η Γερμανία και η Ελβετία, δυσκολεύτηκαν να αξιοποιήσουν τις ποσότητες που είχαν στη διάθεσή τους. Τον Ιανουάριο, αξιωματούχοι στη Βρετανία προέβλεπαν απώλεια εμβολίων περίπου 10%. Τον Απρίλιο, ο υπουργός Υγείας της Γαλλίας, ο Ολιβιέ Βεράν, δήλωνε σε γαλλικά ΜΜΕ ότι η απώλεια τον μήνα εκείνο έφθανε το 25% των δόσεων του εμβολίου της AstraZeneca, το 20% αυτών του σκευάσματος της Moderna και το 7% του προϊόντος των Pfizer/BioNTech.
Το να αυξηθεί το ποσοστό ανοσοποίησης στην Αφρική είναι απόλυτα κρίσιμο για να τερματιστεί η πανδημία σε παγκόσμια κλίμακα, τονίζουν ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας. Μόλις 102 εκατ. άνθρωποι, με άλλα λόγια το 7,5% του πληθυσμού της ηπείρου, έχουν εμβολιαστεί πλήρως μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Οι ελλείψεις –προσωπικού, εξοπλισμού, κεφαλαίων– έχουν προκαλέσει μεγάλα προβλήματα στον εμβολιασμό. Η αναμενόμενη μεγάλη αύξηση του εφοδιασμού, με εκατομμύρια δόσεις να προβλέπεται ότι θα παραδοθούν μέσα στις επόμενες εβδομάδες, ενδέχεται να εκθέσουν ακόμη περισσότερο τις υπάρχουσες αδυναμίες, σημειώνουν ειδικοί.
Θεμέλια
Η χρόνια υποχρηματοδότηση του συστήματος υγείας στη Νιγηρία συνεπάγεται ελλείψεις ακόμη και ειδών πρώτης ανάγκης και καθημερινής χρήσης. Ταυτόχρονα, το γεγονός πως η ηλεκτροδότηση διακόπτεται συχνά σημαίνει ότι τα ψυγεία με τα εμβόλια εξαρτώνται από –ακριβές για τα δεδομένα της χώρας– γεννήτριες καυσίμου. Ενώ η εκστρατεία ανοσοποίησης είναι πρακτικά αδύνατον να φθάσει τα εκατομμύρια πολίτες που ζουν στις περιοχές τις οποίες λυμαίνονται συμμορίες κακοποιών ή τζιχαντιστές.
«Τα θεμέλια δεν είναι πολύ γερά. Κι όταν δεν έχεις γερά θεμέλια, δεν είναι και πολλά αυτά που μπορείς να χτίσεις από πάνω» αναγνώρισε ο υπουργός Υγείας της Νιγηρίας, ο Οσάγκι Εχανίρε, την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας σε δημόσια εκδήλωση.
Η μικρή διάρκεια ζωής των δόσεων των εμβολίων που δωρίζονται δεν βοηθάει τις αφρικανικές χώρες.
Το Νότιο Σουδάν και η ΛΔ Κονγκό, που χρειάζονται απελπιστικά εμβόλια, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν ποσότητες που δεν μπορούσαν να διανείμουν έγκαιρα. Η Ναμίμπια προειδοποίησε τον περασμένο μήνα ότι θα αναγκαζόταν να καταστρέψει εκατοντάδες χιλιάδες δόσεις που όδευαν να λήξουν.
Η κατάσταση αυτή αυξάνει την παγκόσμια ανισότητα όσον αφορά τον εμβολιασμό, υπογραμμίζουν ειδικοί.
«Έχουν πλέον χορηγηθεί πάνω από 8 δισεκατομμύρια δόσεις» εμβολίων κατά της COVID-19 σε παγκόσμια κλίμακα στο πλαίσιο «της μεγαλύτερης εκστρατείας ανοσοποίησης στην ιστορία», συνόψισε προχθές Δευτέρα μέσω Twitter ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ, ο Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, έναν χρόνο μετά τις πρώτες ενέσεις.
«Όμως, όλοι το ξέρουμε, αυτό το απίστευτο επίτευγμα αμαυρώνεται από τη φρικτή ανισότητα», πρόσθεσε ο Αιθίοπας.
