«Πού οδεύει η Τουρκία», είναι το ερώτημα που έχει τεθεί αμέτρητες φορές και σε κάθε νέο σταθμό της πορείας αυταρχικής διολίσθησης υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ποτέ στο παρελθόν ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχει κινηθεί τόσο κυκλωτικά εναντίον των Κεμαλιστών όσο τώρα με την επιχείρηση «εξουδετέρωσης» του Εκρέμ Ιμάμογλου και πολιτικής και ηθικής αποδόμησης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του παλαιότερου κόμματος της χώρας που ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, θεμελιωτή της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας.
Με τους Κεμαλιστές και τη χώρα εν βρασμώ, όλοι αναμένουν τη δικαστική απόφαση που θα εκδοθεί ως φαίνεται μετά τις 20.00 ώρα Ελλάδας απόψε και θα κρίνει εάν ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης προφυλακιστεί και επιπλέον θα κηρυχθεί έκπτωτος του αξιώματός του αν του απαγγελθούν κατηγορίες που αφορούν την υποστήριξη της «τρομοκρατίας» πέραν πιθανώς αυτών για διαφθορά και δωροδοκία. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές βρίσκονταν για τρίτο βράδυ χθες στους δρόμους Κωνσταντινούπολης, Άγκυρας και Σμύρνης· ξέσπασαν επεισόδια και συμπλοκές με τις τουρκικές δυνάμεις να απαντούν με βίαιη καταστολή, πλαστικές σφαίρες, σπρέι πιπεριού, δακρυγόνα και αντλίες νερού.
Ο πρόεδρος του CHP, Οζγκιούρ Οζέλ, απευθύνθηκε στους διαδηλωτές έξω από το δημαρχιακό μέγαρο αφότου νωρίτερα είχε ανακοινώσει τη διεξαγωγή έκτακτου συνεδρίου του κόμματος στις 6 Απριλίου, επικαλούμενος προσπάθειες καθαίρεσης της ηγεσίας του. Στο φόντο, έρευνα κατά της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τη Γενική Εισαγγελία της Άγκυρας σχετικά με καταγγελίες για δωροδοκίες συνέδρων κατά το τελευταίο συνέδριο του κόμματος στις 4-5 Νοεμβρίου 2023.
Κρατικοί, δικαστικοί και πολιτικοί μηχανισμοί καταγγέλλεται ότι επιδίδονται συντονισμένα σε μία μαζική εκστρατεία για την υπονόμευση του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος και υπάρχουν φόβοι ότι οι αρχές μπορεί να επιχειρήσουν να διορίσουν έναν διαχειριστή για την εποπτεία του CHP και να διακόψουν την κρατική χρηματοδότηση, «στραγγαλίζοντας» το κόμμα ενόσω ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στην εξουσία εδώ και 22 χρόνια, επιδιώκει να παρακάμψει το όριο των δύο θητειών που επιβάλλει ο νόμος, είτε τροποποιώντας το Σύνταγμα είτε διά της οδού των πρόωρων εκλογών που είναι κανονικά προγραμματισμένες για το 2028. Στην πορεία αυτή, ο Ερντογάν «βουτά» ακόμη βαθύτερα στον αυταρχισμό, θυμίζοντας τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν, ενισχυμένος κατά πολλές αναγνώσεις από την αίσθηση ατιμωρησίας που πηγάζει από την εποχή της «παγκόσμιας αταξίας» που εγκαινίασε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Εκρέμ Ιμάμογλου πρόκειται να λάβει πανηγυρικά την Κυριακή το χρίσμα του CHP για τη διεκδίκηση της προεδρίας στις εσωκομματικές εκλογές του κόμματος, οι οποίες και θα λάβουν χώρα κανονικά όπως ξεκαθαρίζει ο Οζγκιούρ Οζέλ, καλώντας στη μέγιστη συμμετοχή και σε διαδηλώσεις μπροστά στην «απόπειρα πραξικοπήματος» που καταγγέλλει η αντιπολίτευση, και την οποία ο Ερντογάν απορρίπτει ως «θεατρινισμούς» για να προειδοποιήσει ότι «δεν θα επιτρέψουμε διατάραξη της δημόσιας τάξης, δεν θα ενδώσουμε σε βανδαλισμούς ή στην τρομοκρατία του δρόμου και ο δρόμος στον οποίο καλεί ο πρόεδρος του CHP είναι αδιέξοδος».
Παρά τους περιορισμούς στις συγκεντρώσεις, τα ισχυρά οδοφράγματα της αστυνομίας και τις πολλαπλές συλλήψεις που συνδέονται με τη δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεκάδες χιλιάδες διαδηλώνουν στην Κωνσταντινούπολης, την Άγκυρα, τη Σμύρνη και άλλες πόλεις, διαμαρτυρόμενοι για τη σύλληψη και κράτηση του Εκρέμ Ιμάμογλου. Επίκεντρο των διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη είναι το δημαρχείο, εκεί όπου ο Οζγκιούρ Οζέλ διανυκτερεύει διαμηνύοντας ότι ο ίδιος και στελέχη του κόμματος δεν θα αποχωρήσουν από το κτήριο εάν στη θέση του Εκρέμ Ιμάμογλου οριστεί διαχειριστής.
Έπειτα από χθεσινή πολύωρη κατάθεση του Εκρέμ Ιμάμογλου κατά την οποία αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες, η Γενική Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε πως ο δήμαρχος και τα δεκάδες άλλα πρόσωπα που τελούν υπό κράτηση θα οδηγηθούν στο δικαστικό μέγαρο γύρω στις 20.00 ώρα Ελλάδας απόψε. Σχεδόν ταυτόχρονα με την ανακοίνωση αυτή γνωστοποιήθηκε πως καθαιρέθηκε με δικαστική απόφαση το προεδρείο του Δικηγορικού Συλλόγου Κωνσταντινούπολης.
Εφόσον ο Ιμάμογλου προφυλακιστεί στο πλαίσιο δύο ξεχωριστών ερευνών, η μία σχετιζόμενη με διαφθορά και δωροδοκία και η δεύτερη με «τρομοκρατία» (υποβοήθηση του PKK), μπορεί να κηρυχθεί έκπτωτος και τη θέση του να αναλάβει κρατικά διορισμένος διαχειριστής -είναι η πρακτική που έχει εφαρμόσει ήδη σε πολλές περιπτώσεις το καθεστώς με τις καθαιρέσεις εκλεγμένων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων του CHP ή του φιλοκουρδικού κόμματος DEM. Σε αυτό το ενδεχόμενο, ο Ερντογάν θα είχε ανακτήσει χωρίς εκλογές την Κωνσταντινούπολη, την πιο σημαντική πολιτικά και οικονομικά πόλη της Τουρκίας που αποτέλεσε και το δικό του πολιτικό εφαλτήριο, πολύ νωρίτερα πριν τις επόμενες κάλπες, όποτε και αν αυτές στηθούν.
Εν μέσω της όλης αβεβαιότητας το βλέμμα στρέφεται στον δήμαρχο της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς, ο οποίος θα μπορούσε να είναι ο επόμενος στόχος. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης παραμένει πλήρως προσηλωμένο στην υποψηφιότητα Ιμάμογλου και δεν θα υπάρχει στις εσωκομματικές εκλογές της Κυριακής κανένας άλλος υποψήφιος.
Ο Μανσούρ Γιαβάς θεωρείται ευρέως ως πιθανότερος εναλλακτικός υποψήφιος στην περίπτωση που εμποδιστεί να διεκδικήσει την προεδρία ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο οποίος και έχει στερήσει ήδη δύο φορές από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον μεγαλύτερο μητροπολιτικό δήμο της χώρας -μαζί και τους οικονομικούς του πόρους που επί δεκαετίες χρησιμοποιούσε για το πελατειακό του δίκτυο. Πιο συγκρατημένος μεν ο Γιαβάς σε αντίθεση με το μαχητικό στυλ του Ιμάμογλου, θεωρείται όμως και εκείνος ισχυρός διεκδικητής της προεδρίας και δη εάν αντιπαρατεθεί στο «όνομα» του Ιμάμογλου με ένα καθεστώς που μπορεί να έχει φυλακίσει και εξοντώσει πολιτικά τον κάτοχο του δεύτερου υψηλότερου αξιώματος της χώρας μετά τον αρχηγό του κράτος.
Η ευρωπαϊκή αντίδραση στα όσα συμβαίνουν στην Τουρκία είναι μία συγκρατημένη καταδίκη. Κοινοτικοί θεσμοί, οι ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας επέκριναν τις συλλήψεις, ακριβώς τη στιγμή που η Άγκυρα επιχειρεί προσέγγιση με την Ευρώπη σε θέματα άμυνας και ασφάλειας υπό το φως της αλλαγής του διεθνούς σκηνικού. Αλλά σε μια εποχή που η Ευρώπη αγωνίζεται να ενισχύσει την άμυνά της, η Τουρκία -με τον δεύτερο μεγαλύτερο τακτικό στρατό του ΝΑΤΟ και μια ανθηρή αμυντική βιομηχανία- θεωρείται κατά πολλούς απαραίτητος εταίρος. Αυτό, σε συνδυασμό με τη «δύναμη της πειθούς» που παρέχει το γεγονός ότι φιλοξενεί περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια πρόσφυγες έτοιμους να εισέλθουν στην ΕΕ και η αποδεδειγμένη εκτίμηση του Τραμπ για τους «ισχυρούς άνδρες» μπορεί να έπεισαν το τουρκικό σύστημα εξουσίας ότι μπορεί να αντέξει τους κραδασμούς χωρίς να φοβάται τις συνέπειες, γράφει η Βαλέρια Τάλμποτ, επικεφαλής του κέντρου για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική του Ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Πολιτικών Μελετών (ISPI).
«Ακόμη και για τα δεδομένα του Ερντογάν, αυτό είναι ένα τεράστιο άλμα», σημειώνει την ίδια στιγμή για τη σύλληψη Ιμάμογλου η Γκονιούλ Τολ του εδρεύοντος στην Ουάσινγκτον Middle East Institute για να προσθέσει πως ο Τραμπ έχει δημιουργήσει «ένα τέτοιο χάος» που αυταρχικά καθεστώτα αισθάνονται ότι «μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν».
Όσον αφορά το ίδιο το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, έχει μπει στο μικροσκόπιο του εισαγγελέα και τη λαβή την έχει δώσει μάλιστα ο τέως πρόεδρός του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. Δίνοντας συνέχεια στην κρυφή βεντέτα που άνοιξε με τη νέα ηγεσία του CHP, υπό τον Οζγκιούρ Οζέλ, ο Κιλιτσντάρογλου αναπαρήγαγε, ούτε λίγο ούτε πολύ, τα υπονοούμενα του αντιπάλου του στις προεδρικές εκλογές, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, περί «σκιάς» -δηλαδή χειραγώγησης ψήφων- στις εσωκομματικές εκλογές στο συνέδριο του κόμματος, στις 4-5 Νοεμβρίου 2023.
«Απ' όσο γνωρίζω, ο Ερντογάν μίλησε για «σκιά»στο συνέδριο τέσσερις ή πέντε φορές. Σε αυτό το συνέδριο, ήμουν ένας από τους υποψηφίους για την προεδρία. Τα αρμόδια όργανα του κόμματος ή ο κύριος πρόεδρος θα πρέπει να κάνουν μια πολύ σαφή δήλωση για το θέμα αυτό. Ποιος είσαι εσύ που λες ότι το συνέδριο του CHP ήταν ύποπτο. […] Αν αυτό έχει ειπωθεί πέντε φορές και δεν έχει δοθεί απάντηση, τότε δημιουργούνται πολλά ερωτήματα στους απλούς πολίτες. Αυτό δεν είναι σωστό» είχε δηλώσει σε συνέντευξή του ο Κιλιτσντάρογλου ζητώντας μία «σαφή και ξεκάθαρη απάντηση» από τη νέα ηγεσία του κόμματος. Σε ομιλίες του στο παρελθόν, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ισχυριστει ότι «απομάκρυναν τον κ. Κεμάλ από το κόμμα με ένα ύποπτο συνέδριο».
Την απάντηση που ζητούσε ο Κιλιτσντάρογλου δεν την έδωσε ο Οζγκιούρ Οζέλ -θα ήταν άλλωστε πολιτικό αυτογκόλ αν έμπαινε σε μία τέτοια δημόσια σύγκρουση με τον προκάτοχό του. Η «απάντηση» όμως ήλθε από την Γενική Εισαγγελία της Άγκυρας, που διέταξε ερευνά βασιζόμενη σε μία ξεχασμένη εδώ και ένα χρόνο καταγγελία, η οποία μάλιστα είχε γίνει εκτός της δικής της περιοχής δικαιοδοσίας. Λίγο αργότερα ανάλογη έρευνα διατάχθηκε και για το συνέδριο της τοπικής οργάνωσης του CHP στην Κωνσταντινούπολη.
Πληροφορίες που έφθασαν στη διοίκηση του CHP το πρωί της Παρασκευής έθεσαν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε συναγερμό, καθώς ανέφεραν ότι είτε επρόκειτο να κοινοποιηθεί στο κόμμα γύρω στις 17.00 η καθαίρεση της ηγεσίας του και ο διορισμός με δικαστική απόφαση «διαχειριστή», είτε γίνονται οι σχετικές προετοιμασίες προς αυτή την κατεύθυνση και επίκειται να φτάσει στο κόμμα επιστολή, με την οποία οι δικαστικές αρχές θα ζητούσαν κάποιες πληροφορίες και έγγραφα για να προστεθούν στο φάκελο. Η απόφαση για συνέδριο φαίνεται ότι ελήφθη υπό το βάρος αυτών των πληροφοριών.
