Του Γιώργου Παυλόπουλου
Την Κυριακή, οι αρχές που εποπτεύουν το χρηματιστήριο του Καΐρου διέκοψαν τη συνεδρίασή του, εξαιτίας της πτώσης κατά 5% την οποία κατέγραφε ο δείκτης ECX100 και των πιέσεων που δεχόταν. Η αιτία, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές και τα διεθνή ΜΜΕ, πρέπει να αναζητηθεί στις διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος, οι οποίες ξεκίνησαν την Παρασκευή.
Είναι, άλλωστε, οι πρώτες μαζικές δημόσιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης που πραγματοποιούνται εδώ και έξι χρόνια. Μετά, δηλαδή, από το 2013, όταν ανετράπη ο εκλεγμένος – και μακαρίτης, πλέον, καθώς άφησε την τελευταία του πνοή μέσα στη φυλακή – ισλαμιστής πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι από τις ένοπλες δυνάμεις, επικεφαλής των οποίων ήταν ο νυν πρόεδρος της χώρας, Αμπντελφατάχ αλ-Σίσι, ο οποίος στις εκλογές του 2014 συγκέντρωσε το 97%...
Για την ώρα, βεβαίως, οι διαδηλώσεις αυτές δεν μπορούν να συγκριθούν με την μαζική εξέγερση που συνόδευσε την Αραβική Άνοιξη του 2011 και την «εκπαραθύρωση» του Χόσνι Μουμπάρακ, καθώς οι συμμετέχοντες δεν ξεπέρασαν τις μερικές εκατοντάδες άτομα. Ακόμη κι έτσι, ωστόσο, η θέα ανθρώπων που κατέβηκαν στον δρόμο αψηφώντας τη σχετική απαγόρευση για να φωνάξουν συνθήματα κατά των κυβερνώντων, αρκούσε για να τους προκαλέσει νευρικότητα και ανασφάλεια.
Φόβος και ανασφάλεια
Γι'' αυτό, άλλωστε, οι αρχές προχώρησαν σε εκατοντάδες προσαγωγές και συλλήψεις, σε μια προφανή προσπάθεια να αποτρέψουν την κλιμάκωση των κινητοποιήσεων οι οποίες, όπως έχει δείξει η εμπειρία, μπορούν να γίνουν ανεξέλεγκτες και ιδιαιτέρως επικίνδυνες. Πολύ περισσότερο καθώς το πογκρόμ των περασμένων ετών δεν αφορούσε μόνο τους ισλαμιστές και τα μέλη της (παράνομης) Μουσουλμανικής Αδελφότητας, αλλά και όλες τις φιλελεύθερες φωνές της Αιγύπτου.
«Οι άνθρωποι νιώθουν μια κάποια αβεβαιότητα αναφορικά με το εάν πρόκειται για κάτι μικρό και παροδικό ή θα εξελιχθεί σε χιονοστιβάδα», σχολίασε χαρακτηριστικά (και ανώνυμα) και μιλώντας στο πρακτορείο Reuters ένας τραπεζικός παράγοντας στο Κάιρο. Αν και ο ίδιος εμφανίστηκε βέβαιος ότι σε αυτή τη φάση δεν θα συμβεί κάτι που θα αλλάζει τα δεδομένα και τους όρους του παιχνιδιού, αυτό δεν είναι κάτι που έχει κριθεί.
Αιτία είναι το γεγονός ότι στη ρίζα των τελευταίων διαδηλώσεων βρίσκονται δύο πολύ σοβαρά προβλήματα, τα οποία πλήττουν καίρια την κοινωνική πλειοψηφία: Το ένα έχει να κάνει με το τρομακτικό έλλειμμα δημοκρατίας που έχει επιβάλλει το καθεστώς Σίσι και το άλλο με τη σκληρή λιτότητα την οποία έχει προκαλέσει η ακολουθούμενη οικονομική πολιτική και οι συμφωνίες με το ΔΝΤ.
Στο πρώτο μέτωπο, αξίζει να σημειωθεί ότι έχει επιβληθεί... σιωπητήριο στα αιγυπτιακά ΜΜΕ, τα περισσότερα από τα οποία ελέγχονται άμεσα από το κράτος – κατά το πρότυπο της Τουρκίας του Ταγίπ Ερντογάν, έστω κι αν ο τελευταίος έχει δηλώσει θανάσιμος εχθρός του Σίσι. Και σαν να μην έφτανε αυτό, την Κυριακή εστάλη ένα απειλητικό e-mail και προς τα ξένα Μέσα που διαθέτουν γραφεία ή ανταποκριτές στην Αίγυπτο, με την έμμεση πλην σαφή προειδοποίηση να μην δημοσιεύουν ό,τι θέλουν από τις διαδηλώσεις χωρίς πρώτα να το έχουν... διασταυρώσει με τις κρατικές υπηρεσίες προπαγάνδας.
Μια σελίδα στο Facebook
Όσον αφορά στην κατάσταση της οικονομίας, αρκεί να αναφερθεί ότι το ένα τρίτο των Αιγυπτίων ζει κάτω από το επίσημο όριο της φτώχειας, ενώ οι διαρκείς υποτιμήσεις έχουν καταστήσει δυσπρόσιτα πολλά είδης πρώτης ανάγκης. Κι όλα αυτά, την ίδια στιγμή που το καθεστώς συνεχίζει την κατασκευή φαραωνικών έργων, ενώ όσοι βρίσνονται στην «αυλή» του κυριολεκτικά εμφανίζονται να... τρώνε με χρυσά κουτάλια.
Και μια μικρή λεπτομέρεια, η οποία ενδέχεται να αποδειχθεί ιδιαιτέρως σημαντική: Μέσα σε λίγα 24ωρα, πρόσωπο των διαδηλώσεων έχει αναδειχθεί ένας μέχρι πρότινος παντελώς άγνωστος στο ευρύ κοινός άνθρωπος – ένας 45χρονος, ο οποίος έκανε την εμφάνισή του στο Facebook στις αρχές του Σεπτέμβρη, ονομάζοντας τον λογαριασμό του «Τα μυστικά του Μοχάμεντ Άλι».
AP Photo/Nariman El-Mofty
