Του Γιάννη Μαντζίκου
Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ είχε κάποτε πει πως τα Βαλκάνια παράγουν περισσότερη ιστορία από αυτήν που μπορούν να καταναλώσουν. Με αφορμή λοιπόν την πρόσφατη απόφαση του κοινοβουλίου του Κοσόβου για τη δημιουργία στρατού που θα αριθμεί 5.000 μέλη, μία εβδομάδα αφότου η πρωθυπουργός της Σερβίας ''Ανα Μπρνάμπιτς άφηνε να εννοηθεί ότι η εξέλιξη αυτή μπορεί να προκαλέσει στρατιωτική επέμβαση από το Βελιγράδι, η κατάσταση μυρίζει κοινώς...μπαρούτι.
Αν και όπως εκτιμούν ειδικοί, η δημιουργία ενός τέτοιου στρατού μπορεί να πάρει χρόνια, ο νόμος για τη μετατροπή της ελαφρά οπλισμένης Δύναμης Ασφαλείας του Κοσόβου, η οποία δημιουργήθηκε κυρίως για την αντιμετώπιση κρίσεων, την πολιτική άμυνα και την απομάκρυνση πυρομαχικών από τον πόλεμο στη δεκαετία του 1990, έχει φέρει τους Σέρβους στα...κάγκελα.
Τα ΜΜΕ της Σερβίας μεταδίδουν από την Παρασκευή, ότι ο πρόεδρος Αλεξάντερ Βούσιτς επιθεωρεί στρατιωτικές μονάδες στα νότια της χώρας. Το Βελιγράδι μαζί με τη Μόσχα απαιτούν τη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών αφού θεωρούν ότι η απόφαση για δημιουργία στρατού στο Κόσοβο παραβιάζει την απόφαση 1244. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε την Παρασκευή «όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να δείξουν αυτοσυγκράτηση», μετά την απόφαση του Κοσόβου να αποκτήσει στρατό.
Σημειώνεται ότι 20 χρόνια μετά την εξέγερση των Αλβανών του Κοσόβου εναντίον της σερβικής διακυβέρνησης και δέκα χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας, περίπου 120.000 Σέρβοι παραμένουν στην περιοχή.
Οι σχέσεις των δυο πλευρών όμως έχουν επιδεινωθεί με αφορμή μια σειρά γεγονότων. Τελευταίο περιστατικό ήταν το μπρα-ντε-φερ Βελιγραδίου-Πρίστινα με φόντο την συμμετοχή της τελευταίας στην Interpol. Συγκεκριμένα, κατά την διάρκεια της ετήσιας διάσκεψης του οργανισμού στα μέσα Νοεμβρίου, το Κόσοβο δεν κατάφερε να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ψήφους που θα το καθιστούσαν μέλος της, καθώς 68 κράτη ψήφισαν υπέρ, 51 κράτη ψήφισαν κατά και 16 απείχαν, τη στιγμή που χρειαζόταν τα δύο τρίτα των ψήφων. Άμεσα σχεδόν, ο ηγέτης της χώρας, Χασίμ Θάτσι κατηγόρησε την Σερβία και την Ρωσία ως υπεύθυνους για την διπλωματική ήττα που υπέστη, ενώ λίγες μέρες αργότερα ο αναπληρωτής πρωθυπουργός του Κοσόβου, Ενβέρ Χοτζάι ανακοίνωνε σε αντίποινα την αύξηση των δασμών από την Σερβία κατά 100%.
Το «θρίλερ» όμως, ξεκίνησε από τα μέσα του περασμένου καλοκαιριού, όταν έγινε γνωστό ότι ο Βούτσιτς και ο Θάτσι συζητούσαν μεταξύ τους το ενδεχόμενο ανταλλαγής εδαφών ώστε να εξασφαλίσουν στο μέλλον την πολυπόθητη είσοδο τους στην Ευρωπαϊκή οικογένεια, αφού οι Βρυξέλλες θέτουν ως προαπαιτούμενο την διευθέτηση των εδαφικών διαφορών. Ένα από τα σενάρια που κυκλοφόρησε τότε, έκανε λόγο παραχώρηση του βορείου Κοσόβου στη Σερβία με αντάλλαγμα την παραχώρηση στο Κόσοβο της κοιλάδας του Πρέσεβο. Οι εξελίξεις αυτές δημιούργησαν έντονες αναταράξεις, αφού ο Θάτσι ήρθε αντιμέτωπος με τον πρωθυπουργό του Ραμους Χαραντινάι ο οποίος έκανε λόγο για «ενδεχόμενο πολέμου», ενώ από την άλλη πλευρά, ο Σέρβος πρόεδρος ακύρωνε την συνάντηση για συνομιλίες που είχε προγραμματιστεί στις Βρυξέλλες υπό την αιγίδα της Ε.Ε με τον Θάτσι.
Κάνεις δεν μπορεί να κάνει προβλέψεις, ειδικότερα όταν μιλάμε για τα Βαλκάνια, σημειώνεται όμως ότι Αλβανία και Κόσοβο έχουν ήδη συμφωνήσει να καταργήσουν τα μεταξύ τους σύνορα, ξεκινώντας από την 1η Ιανουαρίου του 2019, ενώ την ίδια ώρα, η Σερβική Δημοκρατίας της Βοσνίας (Ρεπούμπλικα Σρπσκα) και ο πρόεδρός της, Μίλοραντ Ντόντικ έχουν εκδηλώσει την πρόθεση κατάργησης των συνόρων με την «μητέρα» Σερβία. Σε κάθε περίπτωση αξίζει να έχουμε υπόψη το γεγονός ότι ο Αμερικανός σύμβουλος εθνικής ασφαλείας Τζον Μπόλτον είχε προειδοποιήσει για «τεκτονικές αλλαγές» στην βαλκανική συνοριογραφία.
