Μπροστά στην ταχεία επαναπροσέγγιση της Ουάσινγκτον με το Κρεμλίνο, η Ουκρανία επενδύει για τη διατήρηση της αμερικανικής στήριξης στη συμφωνία διά της οποίας παρέχει στις Ηνωμένες Πολιτείες πρόσβαση στα κοιτάσματα σπάνιων γαιών και τον ορυκτό της πλούτο. Στον «αέρα» παραμένει, ωστόσο, το ζήτημα των εγγυήσεων ασφαλείας που ζητά το Κίεβο από τον Ντόναλντ Τραμπ και ο οποίος, τη δεδομένη στιγμή τουλάχιστον, το αποκλείει και παραπέμπει στην Ευρώπη.
Η επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή επιβεβαιώθηκε διά στόματος Τραμπ, ο οποίος και προανήγγειλε την υπογραφή μίας «μεγάλης συμφωνίας» μέσω της οποίας οι ΗΠΑ «θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους και θα κερδίσουν ακόμη περισσότερα στο μέλλον», υποδεικνύοντας επίσης πως η πρόσβαση των ΗΠΑ στους ορυκτούς πόρους θα ισοδυναμούσε με «αυτόματη ασφάλεια» για την Ουκρανία. Ο Λευκός Οίκος έχει υποστηρίξει ότι και μόνο η ύπαρξη αμερικανικών οικονομικών συμφερόντων θα πρέπει να είναι επαρκής για την Ουκρανία.
Συγκεχυμένο είναι ακόμη το πλαίσιο της συμφωνίας, πάντως οι βασικοί όροι είναι αρκετά διαφορετικοί από εκείνους που απαίτησε ο Ντόναλντ Τραμπ προ δύο εβδομάδων, όταν και βάθυνε η ρήξη με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο ο Αμερικανός πρόεδρος έφτασε να αποκαλεί «δικτάτορα».
Θα υπάρξει πράγματι η συγκρότηση ενός επενδυτικού ταμείου για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας, στο οποίο το Κίεβο θα καταβάλλει το 50% των «μελλοντικών εσόδων» από την εκμετάλλευση των ορυκτών και ενεργειακών πόρων, αλλά μόνο εκείνων που αφορούν νέες εξορύξεις. Από το ταμείο εξαιρούνται τα έσοδα και οι δραστηριότητες των μεγαλύτερων παραγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου της Ουκρανίας, Naftogaz και Ukrnafta. Για συνδιαχείριση «επί ίσοις όροις» των φυσικών πόρων κάνει λόγο ο Ουκρανός πρωθυπουργός, Ντένις Σμιχάλ, αλλά βασικά στοιχεία δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί.
Ενώ ο Τραμπ είχε αρχικά ζητήσει 500 δισ. δολάρια ως «αποζημίωση» για την αμερικανική βοήθεια, δεν περιλαμβάνεται πλέον στη συμφωνία η αξίωση που ο Ζελένσκι είχε απορρίψει λέγοντας ότι δεν θα μπορούσε να καταδικάσει δέκα γενεές Ουκρανών στην αποπληρωμή τους. Ειδικοί εκτιμούν σε κάθε περίπτωση πως είναι απίθανο να εισρεύσουν στο ταμείο αυτό περισσότερα από 10 δισ. δολάρια ετησίως, και μόνο αν η ουκρανική οικονομία ανακάμψει, παρά τις δηλώσεις Τραμπ ότι η συμφωνία «θα φέρει μεγάλο πλούτο στις ΗΠΑ». Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα ούτε για το Κίεβο, καθώς η συμφωνία δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας από την αμερικανική πλευρά.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου που επικαλούνται το τελικό προσχέδιο της συμφωνίας, στο έγγραφο φέρεται να περιλαμβάνεται η διατύπωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λάβουν «μέτρα για την προστασία των αμοιβαίων επενδύσεων», υπονοώντας μια αμερικανική δέσμευση για τη διαφύλαξη των τοποθεσιών των κοιτασμάτων, ορισμένα από τα οποία βρίσκονται κοντά στις γραμμές του μετώπου. Ο Ντόναλντ Τραμπ, ωστόσο, ξεκαθάρισε χθες πως οι συνολικές εγγυήσεις ασφαλείας είναι υπόθεση της Ευρώπης.
«Αυτό θα το κάνει η Ευρώπη», ανέφερε και οι προβολείς τώρα στρέφονται στη σημερινή επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού, Κιρ Στάρμερ, στον Λευκό Οίκο με ανοιχτό το ερώτημα τι θα μπορέσει να επιτύχει. Αμερικανοί και Ρώσοι υψηλόβαθμοι διπλωμάτες θα συναντώνται την ίδια στιγμή στην Κωνσταντινούπολη, στο πλαίσιο της διαδικασίας αποκατάστασης των διμερών σχέσεων που είχε ως αφετηρία το τηλεφώνημα Τραμπ-Πούτιν και επόμενο «σταθμό» το Ριάντ και τις συνομιλίες της τρόικας των Μάρκο Ρούμπιο, Μάικ Γουόλτς και Στιβ Γουίτκοφ με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Βάσει ανακοίνωσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, η σημερινή συνάντηση εστιάζεται στις διμερείς σχέσεις και δεν θα συζητηθεί το Ουκρανικό.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε ήδη επιβεβαιώσει πριν τις δηλώσεις Τραμπ πως παρά τις πιέσεις από ουκρανικής πλευράς δεν περιλαμβάνονται εγγυήσεις ασφαλείας στη συμφωνία, την οποία ο ίδιος χαρακτήρισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου «προκαταρκτική» λέγοντας πως η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από τον Ντόναλντ Τραμπ και εκφράζοντας την προσδοκία ότι θα οδηγήσει σε «περαιτέρω συμφωνίες». Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι στη συνάντησή του με τον Τραμπ θα είναι «πολύ ευθύς» ρωτώντας εάν οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να στηρίζουν την Ουκρανία ή όχι -«και αν δεν πρόκειται πλέον για βοήθεια, μπορούμε να αγοράσουμε όπλα;».
Ερωτηθείς αν θα ήταν έτοιμος να αποσυρθεί από τη συμφωνία αν ο Τραμπ δεν προσέφερε τις εγγυήσεις που ήθελε, ο Ζελένσκι ανέφερε: «Θέλω να βρω μια πορεία προς το ΝΑΤΟ ή κάτι παρόμοιο. Αν δεν λάβουμε εγγυήσεις ασφαλείας, δεν θα έχουμε κατάπαυση του πυρός, τίποτα δεν θα λειτουργήσει, τίποτα»… Ο Τραμπ εκ νέου απέκλεισε χθες οποιαδήποτε σκέψη περί ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ καθώς και παροχή πρόσθετων αμερικανικών εγγυήσεων και ως φαίνεται το Κίεβο θα πρέπει να βασιστεί στο ότι η προς υπογραφή συμφωνία για τα ορυκτά θα ενθαρρύνει τον Λευκό Οίκο να την προστατεύσει εάν ο πόλεμος αναζωπυρωθεί μετά από μια πιθανή κατάπαυση του πυρός. «Τι καλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει για την Ουκρανία από το να είναι σε μία οικονομική εταιρική σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες;» έχει πει άλλωστε ο Μάικ Γουόλτς, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου.
Αποστολή Στάρμερ στον Λευκό Οίκο
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ γίνεται δεκτός σήμερα από τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, παραλαμβάνοντας τη σκυτάλη από τον Εμανουέλ Μακρόν. Απέχει μακράν από το να είναι εύκολη υπόθεση το πρώτο ταξίδι Στάρμερ στις ΗΠΑ μετά την εκλογή Τραμπ και το σήμα που εξέπεμψε για την επιτάχυνση της αποδέσμευσης των ΗΠΑ από την ασφάλεια της Ευρώπης, εξ ου και παραμονές της επίσκεψης ο πρωθυπουργός των Εργατικών ανακοίνωσε ότι οι αμυντικές δαπάνες της Βρετανίας θα φθάσουν στο 2,5% του ΑΕΠ το 2027 με την προοπτική να ανέλθουν στο 3% του ΑΕΠ μετά το 2029.
Ερμηνεύεται ως στρατηγική κίνηση εκ μέρους του Στάρμερ αλλά μένει να φανεί αν θα «πείσει» τον Τραμπ η αύξηση σε ένα ποσοστό 0,2% συγκριτικά με τις τρέχουσες δαπάνες. Κυρίως, όμως μένει να φανεί εάν θα μπορέσει ο Κιρ Στάρμερ να πείσει τον Τραμπ πως απαιτείται ένα αμερικανικό «δίχτυ ασφαλείας», πιθανότατα υπό τη μορφή αεροπορικής κάλυψης και υλικοτεχνικής υποστήριξης, πρέπει να περιβάλλει την οποία ευρωπαϊκή δύναμη ενδεχομένως αναπτυχθεί για την επιτήρηση μίας συμφωνίας εκεχειρίας στην Ουκρανία.
Με την προεδρία Τραμπ να έχει ξεκαθαρίσει πως αμερικανικές «μπότες» δεν θα υπάρξουν στο έδαφος, η ανάπτυξη μίας ειρηνευτικής δύναμης βρίσκεται στην αιχμή των εγγυήσεων ασφαλείας εκ μέρους της ευρωπαϊκής πλευράς, με τον Κιρ Στάρμερ να έχει πάντως δηλώσει ρητά πως μία αμερικανική «σφραγίδα» είναι ο μόνος τρόπος μελλοντικής αποτροπής της Ρωσίας. Τη γαλλογερμανική πρόταση έχει μεταφέρει ήδη στον Λευκό Οίκο ο Εμανουέλ Μακρόν, με τον Τραμπ να εμφανίζεται θετικά διακείμενος και να προεξοφλεί μάλιστα τη ρωσική συναίνεση.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ωστόσο χθες σε υψηλούς τόνους πως η γαλλογερμανική πρόταση για ειρηνευτική δύναμη από κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ αποσκοπεί στην «υποδαύλιση της σύγκρουσης» στην Ουκρανία. Μίλησε περί «απάτης» ο Λαβρόφ, ισχυριζόμενος ότι οι προτάσεις που έρχονται από το Παρίσι και το Λονδίνο αποσκοπούν στο «να γεμίσει η Ουκρανία με περισσότερα όπλα, τα οποία θα την σπρώξουν περισσότερο στη σφαίρα επιρροής του ΝΑΤΟ και θα παραβιάσουν τα δικαιώματα των ρωσόφωνων».
Ήδη από την περασμένη εβδομάδα ο Ρώσος ΥΠΕΞ απέρριπτε την παρουσία στρατευμάτων οποιουδήποτε κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και μένει να διαφανεί πώς θα χειριστεί (και) αυτό το ζήτημα ο Ντόναλντ Τραμπ, που επί προεδρίας του οι ΗΠΑ έφθασαν να καταψηφίζουν στο ίδιο μπλοκ με τη Ρωσία, τη Βόρεια Κορέα και τη Λευκορωσία ψήφισμα σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη.
Ο Εμανουέλ Μακρόν ενημέρωσε χθες μέσω τηλεδιάσκεψης τους ομολόγους του στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με την επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίκειται την Κυριακή η σύνοδος που διοργανώνει η Βρετανία στο ίδιο σχήμα με αυτήν προ ημερών στο Παρίσι -Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Πολωνία, Ισπανία, Ολλανδία, Δανία συν οι Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Αντόνιο Κόστα. Στη σύνοδο στο Λονδίνο αναμένεται να παραστεί και ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ακολουθεί στις 6 Μαρτίου το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έχει συγκαλέσει στις Βρυξέλλες ο Αντόνιο Κόστα, όταν και αναμένεται να αποφασιστεί η περαιτέρω βραχυπρόθεσμη ενίσχυση της Ουκρανίας.
