Την 25η Μαρτίου 2023, ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ανακοίνωσε μέσω του ρωσικού τηλεοπτικού σταθμού «Ρωσία 24», πως η κυβέρνησή του, μαζί με την κυβέρνηση της Λευκορωσίας, αποφάσισαν να εγκαταστήσουν στο έδαφος της δεύτερης τακτικά πυρηνικά όπλα, σε ειδική αποθήκη, η κατασκευή της οποίας θα ολοκληρωθεί την 1η Ιουλίου.
Όπως ήταν φυσικό, το ΝΑΤΟ αντέδρασε υπογραμμίζοντας πως η Ρωσία παραβιάζει τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει για τον έλεγχο των εξοπλισμών, ιδίως μετά τη δήλωσή της πως αναστέλλει τη συμμετοχή της στη συνθήκη New START, την οποία είχε υπογράψει το 2010.
Τι είναι τα Τακτικά Πυρηνικά Όπλα
Πρόκειται για πυρηνικά πυρομαχικά, τα οποία προορίζονται για χρήση στο πεδίο των μαχών. Αν με συνηθισμένους πυραύλους εξοπλισμένους με πυρηνικές κεφαλές, μπορούν να καταστραφούν ολόκληρες πόλεις, μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα, υποδομές και εν γένει να μετατραπεί το έδαφος του εχθρού σε μεταποκαλυπτικό τοπίο, τα τακτικά πυρηνικά όπλα έχουν ως στόχο να κερδηθεί μία συγκεκριμένη μάχη.
Αυτού του είδους τα όπλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εξόντωση στρατευμάτων που βρίσκονται στη φάση της συγκέντρωσης, επιτελείων, καραβιών, ακόμη και αεροπλάνων, αφού υπάρχουν πυρηνικές κεφαλές για συστήματα πολλαπλής εκτόξευσης πυραύλων.
Θεωρητικά, τα τακτικά πυρηνικά όπλα, έχουν πολύ μικρότερη ισχύ από τα στρατηγικά, δηλαδή εκείνα που μεταφέρονται με διηπειρωτικούς πυραύλους. Σύμφωνα με κοινές παραδοχές ειδικών, τα τακτικά πυρηνικά όπλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από το πυροβολικό, δεδομένου πως υπάρχουν αυτού τους είδους τα πυρομαχικά.
Η βάση της Λευκορωσίας
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν αναφέρθηκε σε συγκεκριμένους εξοπλισμούς τακτικών πυρηνικών όπλων που θα εγκατασταθούν στην Λευκορωσία. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως πριν από λίγο καιρό η Ρωσία μετέφερε στην Λευκορωσία συστοιχίες πυραύλων «Ισκαντέρ», οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να εκτοξεύουν τόσο βαλλιστικούς πύραυλους, όσο και πύραυλους Κρουζ. Και τα δύο αυτά είδη, εύκολα μπορούν να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές.
Στη συνέχεια, ο Πούτιν δήλωσε πως για τη χρήση των τακτικών πυρηνικών όπλων θα διατεθούν 10 αεροσκάφη, χωρίς και πάλι να αναφερθεί σε συγκεκριμένα μοντέλα. Είναι γνωστό, όμως, πως στην Ρωσία εκσυγχρονίζουν τα μαχητικά Su-25 για αυτόν τον λόγο, όπως είναι γνωστό πως η Λευκορωσία διαθέτει 22 αεροσκάφη αυτού του τύπου.
Οι «Ισκαντέρ» έχουν, επισήμως, βεληνεκές 500 χιλιομέτρων, γι’ αυτό άλλωστε δεν συμπεριλήφθηκε στη συνθήκη για τον περιορισμό των πυραύλων μέσου και μικρού βεληνεκούς. Μπορούν, όμως, να εκτοξεύσουν τόσο βαλλιστικούς πυραύλους, όσο και Κρουζ. Οι Ρώσοι είχαν επιδείξει τα συστήματα για τους βαλλιστικούς, το 2018 στη διεθνή έκθεση όπλων που διοργανώνουν.
Σχεδόν άγνωστος είναι στην κοινή γνώμη ο πύραυλος Ρ-500 που χρησιμοποιεί τις ίδιες εγκαταστάσεις με τους «Ισκαντέρ». Υπάρχουν δημοσιεύματα, στα οποία αναφέρεται πως η κεφαλή τους μπορεί να φτάνει τα 480 κιλά, όσα δηλαδή και των πυραύλων «Ισκαντέρ» και «Καλίμπρ», οι οποίοι μπορούν δυνητικά να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές.
Το βεληνεκές
Α θεωρήσουμε πως όντως το βεληνεκές τους φτάνει τα 500 χιλιόμετρα, τόσο μέσα στην ακτίνα δράσης του βρίσκονται οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η Ουκρανία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Μολδαβία και οι τρεις χώρες της Βαλτικής.
Πολλοί αμφιβάλλουν για το πραγματικό βεληνεκές των «Ισκαντέρ». Οι ΝΥΤ είχαν γράψει πως πρόκειται για παραλλαγή του μοντέλου «Καλίμπρ» από επίγεια βάση εκτόξευσης (14-02-2017). Δεδομένου ότι το βεληνεκές του «Καλίμπρ» φτάνει τα 2.500 χιλιόμετρα, ουσιαστικά όλη η Ευρώπη βρίσκεται στην ακτίνα δράσης του, εκτός της Πορτογαλίας. Πρόκειται για μία υπόθεση εργασίας, η οποία δεν έχει ακόμη αποδειχτεί ή επιβεβαιωθεί με επίσημα στοιχεία.
Υπάρχει και ο ρωσική αεροπορία, τα αεροσκάφη της οποίας Su-25 μπορούν να μεταφέρουν και να εκτοξεύσουν πυραύλους «Αέρος - Εδάφους» Χ-25 και Χ-29. Πρόκειται για μικρού βεληνεκούς πυραύλους για τους οποίους ελάχιστα γνωρίζουμε, τουλάχιστον από όσα αναφέρονται δημοσίως και βρίσκονται σε ελεύθερα προσπελάσιμες πηγές.
Είναι πολύ πιθανόν, αυτού του τύπου αεροσκάφη θα εξοπλιστούν με απλές ή τηλεκατευθυνόμενες βόμβες. Παραμένει άγνωστο, αν οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις διαθέτουν τέτοιους εξοπλισμούς. Ωστόσο, η ακτίνα δράσης αυτών των τακτικών πυρηνικών όπλων περιορίζεται στην ακτίνα δράσης του αεροσκάφους και στην ακρίβεια των βολών της αντιαεροπορικής άμυνας του εχθρού.
Οι αντιδράσεις
Αμέσως μετά τη δήλωση του Βλαντίμιρ Πούτιν, το ΝΑΤΟ αντέδρασε σημειώνοντας πως «το ΝΑΤΟ βρίσκεται σε επιφυλακή και παρακολουθούμε στενά την κατάσταση. Δεν έχουμε δει μεταβολές στη διάταξη του πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας, οι οποίες θα μας οδηγούσαν να μεταβάλουμε την δική μας».
Η Ουκρανία από την πλευρά της, υπογράμμισε πως «το Κρεμλίνο κρατά τη Λευκορωσία πυρηνικό όμηρο», εκτίμησε σήμερα σε ανάρτησή του στο Twitter ο γραμματέας του ουκρανικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ολέξι Ντανίλοφ.
Πρόσθεσε μάλιστα ότι η απόφαση της Ρωσίας αποτελεί «ένα βήμα προς τη διεθνή αποσταθεροποίηση της Λευκορωσίας». Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση της Ουκρανίας ζήτησε την κατεπείγουσα σύγκλιση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για να εξετάσει αυτή την προκλητική και επικίνδυνη για την Ευρώπη απόφαση του Πούτιν.
Αξιοσημείωτη είναι μία ακόμη λεπτομέρεια. Πριν από μερικές ημέρες, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ στην Μόσχα και τις συζητήσεις που είχε με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, εκδόθηκε κοινό ανακοινωθέν στο οποίο υπογραμμιζόταν η βούληση των δύο πλευρών να περιορίσουν τη διάδοση των πυρηνικών όπλων και, σε κάθε περίπτωση, να μην τα εγκαθιστούν εκτός των συνόρων τους.
Ύστερα από λίγα μόνο εικοσιτετράωρα, ο Πούτιν αθέτησε και αυτή του την υπόσχεση. Αυτό ανάγκασε το κινεζικό ΥΠΕΞ να δηλώσει επισήμως: «Στις 5 Ιανουαρίου 2022 οι ηγέτες των κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα, υπέγραψαν κοινή δήλωση, στην οποία αναφερόταν πως είναι αδύνατον να κερδίσει ή να διεξάγει κανείς πυρηνικό πόλεμο, στη δήλωση υπογραμμιζόταν πως θα πρέπει να αποφεύγονται οι πόλεμοι μεταξύ των κρατών που διαθέτουν πυρηνικά όπλα και να καταβάλλεται προσπάθεια μείωσης των κινδύνων.
Όλες οι πλευρές θα πρέπει να επικεντρωθούν στις διπλωματικές προσπάθειες για την ειρηνική διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης και να εργαστούν από κοινού για την αποκλιμάκωση της έντασης».
Ενδιαφέρουσα διάσταση της απόφασης του Βλαντίμιρ Πούτιν να εγκαταστήσει τακτικά πυρηνικά όπλα στην Λευκορωσία, σημείωσε το μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Αλεξέι Αρμπάτοφ, σε δηλώσεις του προς την εφημερίδα «Βζλιάγκντ» συμφερόντων του ακραίου συντηρητικού ολιγάρχη, συνοδοιπόρου του Αλεξάντρ Ντούγκιν και γνωστού για τις σχέσεις του με την Ελλάδα, όταν προσπάθησε να στήσει δίκτυο τηλεοπτικών σταθμών, Κωνσταντίν Μαλοφέγιεφ.
Ο Αρμπάτοφ, σχολιάζοντας την εν λόγω απόφαση, σημείωσε πως «από στρατιωτικής σκοπιάς η εγκατάσταση τακτικών πυρηνικών όπλων στην Λευκορωσία, δεν έχει καμιά ιδιαίτερη σημασία. Όλες οι χώρες προσπαθούν να εγκαταστήσουν τα πυρηνικά τους όπλα όσο πιο μακριά γίνεται από τα σύνορα, για να μην εξουδετερωθούν κατά τη διάρκεια μιας πιθανής γενικευμένης σύρραξης.
Οι ΗΠΑ έχουν πολλές ευκαιρίες να εγκαταστήσουν τέτοια όπλα κοντά στην Ρωσία, στην Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία. Δεν το κάνουν, όμως, για να μην καταστούν τα όπλα αυτά ευάλωτα. Πέραν τούτου, από στρατιωτικής σκοπιάς, η εγκατάσταση τέτοιων όπλων στο έδαφος ενός συμμάχου, δεν σημαίνει πως θα χρησιμοποιηθούν κιόλας. Γιατί δέχτηκε ο Λουκασένκο;
Απλά για να δηλώσει την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων Μινσκ με τη Μόσχα. Θεωρεί πως η ασφάλεια της Λευκορωσίας διασφαλίζεται όχι μόνο με τις κοινές μονάδες ειδικών επιχειρήσεων, αλλά και με τακτικά πυρηνικά όπλα. Εκτός από αυτό, θεωρεί πως έτσι αυξάνεται το ειδικό πολιτικό του βάρος στη διεθνή σκηνή». Ενδιαφέρουσα προσέγγιση.
