Πρεμιέρα ευρωεκλογών σήμερα με αφετηρία την Ολλανδία και σημείο λήξης τις ιταλικές κάλπες που κλείνουν τα μεσάνυχτα της Κυριακής. Περίπου 400 εκατομμύρια πολίτες καλούνται να διαμορφώσουν με την ψήφο τους τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την κατεύθυνση της Ευρώπης σε καιρούς μείζονων γεωπολιτικών και οικονομικών προκλήσεων. Στην προβλεπόμενη ενίσχυση της Άκρας Δεξιάς είναι καρφωμένο το βλέμμα, με επίδικο την έκταση της επιρροής της μετεκλογικά.
Μπορεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της επόμενης πενταετίας να είναι πιο συντηρητικό στο σύνολό του, ωστόσο το μέγεθος της πολιτικής αλλαγής θα κρίνει η στάση του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), αλλά και η δύναμη των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) και των Φιλελευθέρων (Renew), που θα είναι καθοριστική ως προς τη διατήρηση ή μη της παραδοσιακής κατανομής των εξουσιών μεταξύ των μετριοπαθών κεντρώων δυνάμεων που έχουν καθιερώσει σε βάθος χρόνου ένα modus vivendi συμβιβασμού και ισορροπιών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Η τελευταία πριν την έναρξη της εκλογικής διαδικασίας μέτρηση της Europe Elects καταδεικνύει ότι οι πολιτικές ομάδες που σχηματίζουν έναν άτυπο συνασπισμό στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα με 182 έδρες, οι Σοσιαλδημοκράτες (S&D) με 136 έδρες και οι Φιλελεύθεροι με 81 έδρες διατηρούν μία πλειοψηφία 399 ευρωβουλευτών στο σύνολο των 720 μελών του Ευρωκοινοβουλίου.
Ωστόσο, οι εθνικιστικές/ακροδεξιές ευρωομάδες ενδέχεται να λάβουν περίπου 20 έδρες περισσότερες από ό,τι κατέχουν σήμερα. Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) υπό τη ντε φάκτο ηγεσία της Τζόρτζια Μελόνι εμφανίζονται σε τροχιά να αποσπάσουν 79 έδρες (από 68) και η Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), που εκφράζει αμιγώς το χώρο της λαϊκιστικής ριζοσπαστικής δεξιάς, λαμβάνει 69 έδρες -δέκα περισσότερες συγκριτικά με το 2019, και αυτό μετά και τον αποκλεισμό της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD). Ο αριθμός των μη εγγεγραμμένων φθάνει τους 76, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και αρκετοί ακροδεξιοί. Οι Πράσινοι εκλέγουν 55 ευρωβουλευτές (17 λιγότεροι) και η Αριστερά εμφανίζεται να συγκεντρώνει 38 έδρες.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα κεντροδεξιά, κεντροαριστερά, φιλελεύθερα και πράσινα κόμματα θα υπερτερούν των ακροδεξιών κομμάτων στο Κοινοβούλιο των 720 μελών. Τα βασικά ερωτήματα είναι αν θα κερδίσουν μια λειτουργική πλειοψηφία και αν οι Πράσινοι θα κληθούν να συμμετάσχουν στην παραδοσιακή κεντρώα συμμαχία.
Ενώ αρκετοί συντηρητικοί πολιτικοί στην Ευρώπη θα προτιμούσαν να συνεχίσουν να συνεργάζονται σε επίπεδο ΕΕ με μετριοπαθή κόμματα στα αριστερά τους, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία διεκδικεί για λογαριασμό του ΕΛΚ δεύτερη θητεία ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει θορυβήσει Φιλελεύθερους, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, μετά το άνοιγμα προς τα «απώτερα» της δεξιάς. Η Τζόρτζια Μελόνι πληροί κατά την Φον Ντερ Λάιεν τρία βασικά κριτήρια που η ίδια θέτει ως προϋπόθεση συνεργασιών: Στήριξη της Ουκρανίας απέναντι στο καθεστώς Πούτιν, αποστάσεις από τη ρητορική της «σκληρής» ευρωσκεπτικιστικής δεξιάς, και σεβασμό στο Κράτος Δικαίου.
Από την άλλη, η νυν πρόεδρος της Κομισιόν κλείνει την πόρτα στην Μαρίν Λεπέν, τον Εθνικό Συναγερμό της οποίας χαρακτηρίζει «μαριονέτα» του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν. Το κόμμα της Λεπέν προηγείται σταθερά και κατά πολύ της φιλελεύθερης συμμαχίας του Γάλλου προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, στις δημοσκοπήσεις.
Ο χώρος της Άκρας Δεξιάς είναι πολυσύνθετος και έχει πολλές «αποτυπώσεις». Οι πολιτικές του κάθε κόμματος που συμμετέχει στις ομάδες αυτές συχνά έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους (ιδίως όσον αφορά στον πόλεμο στην Ουκρανία), εξ ου και δεν θεωρείται ότι μπορεί να ευοδωθεί το «άνοιγμα» που έκανε ταυτόχρονα ταυτόχρονα η Μαρίν Λεπέν στην Τζόρτζια Μελόνι για τη συγκρότηση ενιαίας ομάδας του ακροδεξιού χώρου. Σε περίπτωση συνένωσης των ECR και ID το άθροισμα των εδρών τους κατά τα τρέχοντα προγνωστικά (160 έδρες) θα τους έδινε τη δεύτερη θέση στο Ευρωκοινοβούλιο, πίσω από το ΕΛΚ και μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες.
Η Τζόρτζια Μελόνι είναι πιο προσαρμοστική, πιο ευέλικτη, αλλά και πιο αμφίσημη, σε σχέση με έτερα κόμματα του ECR, και δηλώνει ότι επιδίωξή της είναι ο σχηματισμός δεξιάς πλειοψηφίας στο Ευρωκοινοβούλιο. «Με την Κεντροδεξιά βρίσκουμε σημεία συνεργιών και εντός ΕΕ χρειάζεται να χτίσουμε μια συμβατή πλειοψηφία», αναφέρει. Δεν αποκαλύπτει τις προθέσεις της για την επόμενη ημέρα, όμως το μόνο σίγουρο είναι πως αυτή τη στιγμή είναι «διεκδικήσιμη» τόσο από το ΕΛΚ, όσο και από το «στρατόπεδο» Λεπέν, και όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα επάνω της ως προς τους συσχετισμούς, τις συνεργασίες και τις όποιες μετεγγραφές μετά την 10η Ιουνίου.
Την πολυδιάσπαση στην ευρωπαϊκή ακροδεξιά επιδιώκει να εκμεταλλευτεί στην πραγματικότητα η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για να προσεταιριστεί εκείνο το κομμάτι της που στις Βρυξέλλες τουλάχιστον θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ως «ευρωπαϊκό», ασχέτως εάν το προφίλ της Μελόνι εντός της Ιταλίας δεν έχει μεταβληθεί προκαλώντας ενίοτε καχυποψία στους παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκούς κύκλους.
Για τη Γερμανίδα πολιτικό δεν αρκεί μόνο η πλειοψηφία των 360+1 στο Ευρωκοινοβούλιο, που και αυτή δεν είναι δεδομένη, αφού ακόμη κι αν τη στηρίξει η συμμαχία ΕΛΚ, S&D και Renew, ορισμένοι ευρωβουλευτές πιθανώς να μην ευθυγραμμιστούν με την επιλογή των κομμάτων τους. Γι' αυτή την περίπτωση πρέπει να έχει «εφεδρείες». Επιπλέον όμως πρέπει να εξασφαλίσει και την ειδική πλειοψηφία των 27 Ευρωπαίων ηγετών στο Συμβούλιο, εκ των οποίων οι 12 ανήκουν στο ΕΛΚ. Εκεί η στήριξη της Μελόνι είναι κρίσιμη, όπως και του Τσέχου πρωθυπουργού Πετρ Φιάλα που επίσης ανήκει στους ECR.
Φιλελεύθεροι και κεντροαριστεροί πολιτικοί όμως εμφανίζονται διατεθειμένοι να τορπιλίσουν την υποψηφιότητα της Φον ντερ Λάιεν για επανεκλογή, αν συμμαχήσει με την Τζόρτζια Μελόνι. Σε ένα πολυδιάστατο παιχνίδι ισορροπιών που εμπλέκονται το Συμβούλιο, δηλαδή οι εθνικές κυβερνήσεις, και οι πολιτικές δυνάμεις στο Ευρωκοινοβούλιο, η Γερμανίδα πολιτικός προσπαθεί να διασφαλίσει όχι μόνο την αριστερά της, αλλά -έναντι παντός ενδεχομένου- και τη δεξιά της. Μόνο που αυτό θα μπορούσε τελικά να αποδειχτεί μπούμερανγκ για την ίδια.
Ο Σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος, Όλαφ Σολτς, δυσανασχετεί με τη στάση της Φον Ντερ Λάιεν και ξεκαθαρίζει ότι η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή «δεν πρέπει να βασίζεται σε μια πλειοψηφία που χρειάζεται και την υποστήριξη της Ακροδεξιάς». Aλλά και από τη φιλελεύθερη παράταξη, ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, θα προτιμούσε να δει στο «τιμόνι» της Κομισιόν τον πρώην πρωθυπουργό της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, παρά την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε αγαστή συνεργασία με την Μελόνι. Το όνομα του Ντράγκι εξάλλου απολαμβάνει αποδοχής και στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) της Γερμανίας.
To «παζάρι» θα ξεκινήσει αμέσως μόλις γνωστοποιηθούν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών, και με την Τζόρτζια Μελόνι εν πολλοίς σε ρόλο ρυθμιστή. Μετά την κάλπη ίσως καταστούν πιο δύσκολες οι ασκήσεις ισορροπίας για την Ιταλίδα πρωθυπουργό, σύμφωνα με τον Βολφάνγκο Πίκολι της Teneo Intelligence: «Νομίζω ότι υπάρχουν δύο Μελόνι, και η Μελόνι που λαμβάνει μεγαλύτερη προσοχή είναι η πραγματίστρια, υποστηρίκτρια της Ουκρανίας Μελόνι. Υπάρχει και μια άλλη Μελόνι, πίσω στην Ιταλία, όπου ακολουθεί μια σαφή δεξιά ατζέντα σε σειρά ζητημάτων, από το μεταναστευτικό μέχρι τις κοινωνικές-πολιτιστικές αξίες. Οι ευρωεκλογές θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια μικρή στιγμή αλήθειας. Ποτέ δεν έχει αναγκαστεί να πάρει σαφή ιδεολογική θέση».
Για τα δύο πρόσωπα της Τζόρτζια Μελόνι, το εγχώριο και το ευρωπαικό, έχει μιλήσει σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Liberal για τις ευρωεκλογές και την Άκρα Δεξιά η Βασιλική Γεωργιάδου, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, διευθύντρια και πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ).
