Την ώρα φαινόμενα όπως οι πυρκαγιές και το λιώσιμο των πάγων γίνονται αισθητά σε όλον τον πλανήτη, η Διακυβερνητική Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) προχώρησε στην πιο αυστηρή προειδοποίηση προς ηγέτες και κυβερνήσεις ανά τον πλανήτη κάνοντας λόγο μεταξύ άλλων για «κόκκινο συναγερμό» για την ανθρωπότητα και μη «αναστρέψιμες συνέπειες» της κλιματικής αλλαγής.
Στην έκθεση η οποία υπογράφεται από 234 κορυφαίους επιστήμονες από περισσότερες από 60 χώρες αναφέρεται ότι η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη κατά 1,5 βαθμό Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή είναι πολύ πιθανό πλέον να γίνει πραγματικότητα μέσα στην επόμενη 20ετία, δηλαδή ως το 2040.
«Είναι αδιαμφισβήτητο ότι η ανθρώπινη επιρροή έχει υπερθερμάνει την ατμόσφαιρα, τον ωκεανό και τη γη», αναφέρει μια περίληψη της έκθεσης με αποδέκτες τους πολιτικούς. «Έχουν συμβεί εκτεταμένες και γρήγορες αλλαγές στην ατμόσφαιρα, τον ωκεανό, την κρυόσφαιρα και τη βιόσφαιρα», αναφέρει η έκθεση.
Παράλληλα, τονίζεται ότι ορισμένες από τις επιπτώσεις – όπως το λιώσιμο των πάγων της Γροιλανδίας και η άνοδος της επιφάνειας της θάλασσας – έχουν πλέον ξεπεράσει το σημείο της μη επιστροφής. Οι επιστήμονες δε είναι απολύτως σαφείς σε κάτι: Υπεύθυνος για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική κρίση είναι ο άνθρωπος και οι δραστηριότητές του.
«Γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει επιστροφή για κάποιες αλλαγές στο κλιματικό σύστημα - ωστόσο, ορισμένες από αυτές τις αλλαγές θα μπορούσαν να επιβραδυνθούν και άλλες θα μπορούσαν να σταματήσουν περιορίζοντας τη θέρμανση», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Κέν Μπάρετ αντιπρόεδρος του IPCC και ανώτερος σύμβουλος για το κλίμα στο Γραφείο Ωκεανών και Ατμοσφαιρικών Ερευνών της NOAA.
Η IPCC εξέτασε πέντε πιθανά σενάρια εκπομπών στο μέλλον. Και στα πέντε, οι θερμοκρασίες του πλανήτη θα συνεχίσουν να αυξάνονται τουλάχιστον έως το 2050. «Η υπερθέρμανση του πλανήτη κατά 1,5 ° C και 2 ° C θα ξεπεραστεί κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, εκτός κι εάν σημειωθεί βαθιά μείωση των εκπομπών CO2 και άλλων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τις επόμενες δεκαετίες», αναφέρει η περίληψη.
Το αισιόδοξο σενάριο
Σύμφωνα με την έκθεση, πέντε είναι τα βασικά σενάρια για την αύξηση της θερμοκρασίας και τις – άμεσα συνδεδεμένες με αυτήν – εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου» για τον 21ο αιώνα. Οι επιστήμονες αποφεύγουν, βεβαίως, να πάρουν θέση αναφορικά με το ποιο είναι το πλέον πιθανό με βάση τα σημερινά δεδομένα, αφήνουν ωστόσο να εννοηθεί με σαφήνεια πως όλα θα κριθούν από τις πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν σχετικά.
«Εάν ο πλανήτης καταφέρει να μειώσει ουσιαστικά τις εκπομπές στην τρέχουσα δεκαετία και να τις μηδενίσει ως το 2050, τότε η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας είναι ακόμη εφικτό να περιοριστεί στους 1,5 βαθμούς Κελσίου», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πιρς Φόστερ, ένας από τους επικεφαλής ερευνητές της IPCC.
Η παραπάνω εκτίμηση συμπίπτει πρακτικά και με το ένα από τα πέντε σενάρια, που είναι και το πιο αισιόδοξο. Ένα σενάριο που στηρίζεται στην υιοθέτηση πιο βιώσιμων πρακτικών σε όλο τον πλανήτη, με το κέντρο βάρους να μετατοπίζεται από την οικονομική ανάπτυξη στην ευημερία όλων, με συνακόλουθη μείωση και των ανισοτήτων.
Η χειρότερη εκδοχή
Αντιθέτως, στο χειρότερο από τα πέντε σενάρια, το οποίο βασίζεται στην παραδοχή ότι οι εκπομπές διοξειδίου θα διπλασιαστούν ως το 2050, η εικόνα θα είναι η εξής: Η ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης (με βάση τους δείκτες) θα είναι ραγδαίοι, όμως αυτό θα βασίζεται στην υπερεκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων – με αποτέλεσμα, ως το 2100 η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια του πλανήτη να αυξηθεί κατά 4,4 βαθμούς.
Όμως στο στάδιο αυτό, μόνον οι μισές από τις κυβερνήσεις έχουν αναθεωρήσει τις δεσμεύσεις τους για τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η προηγούμενη σειρά δεσμεύσεων, που είχαν αναληφθεί μετά τη Συμφωνία του Παρισιού του 2015, θα οδηγούσαν σ' έναν κόσμο με +3 βαθμούς Κελσίου, εφόσον γίνονταν σεβαστές, όμως με τον σημερινό ρυθμό ο κόσμος οδεύει μάλλον προς τους +4 ή τους +5 βαθμούς Κελσίου.
Στις ΗΠΑ, ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προωθεί μια σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση μιας απειλής που ο προκάτοχός του, Ντόναλντ Τραμπ, όχι μόνο αγνόησε, αλλά απέρριψε ως φάρσα. Το θανατηφόρο κύμα καύσωνα που έπληξε τον Βορειοδυτικό Ειρηνικό και τον Καναδά τον περασμένο μήνα, για παράδειγμα, θα ήταν «ουσιαστικά αδύνατο» χωρίς την κλιματική αλλαγή που προκλήθηκε από τον άνθρωπο, κατέληξε μια πρόσφατη μελέτη.
