Η στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τζο Μπάιντεν θα συναντηθούν στο πλατό που θα φιλοξενήσει το debate, τα ξημερώματα της Παρασκευής, θα είναι αρκετά αμήχανη.
Ο Τζο Μπάιντεν δεν έχει ποτέ «μονομαχήσει» σε debate με τον Ντόναλντ Τραμπ ενώ το κακό κλίμα ανάμεσα στους δυο άνδρες θα είναι προφανές στη σκηνή του CNN στην Ατλάντα.
Ο Τραμπ δε μίλησε ποτέ στις εκλογές του 2020 απέναντι στον πρόεδρο Μπάιντεν και λίγες μέρες αφότου οι υποστηρικτές του επιτέθηκαν στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, τον Ιανουάριο του 2021, έσπασε την παράδοση αρνούμενος να παραστεί στην ορκωμοσία του αντιπάλου του. Οι δύο άνδρες βρίσκονται τώρα ξανά αντιμέτωποι για την προεδρία και αυτή η συζήτηση θα σηματοδοτήσει την πρώτη φορά σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία που εκατομμύρια Αμερικανοί θα έχουν την ευκαιρία να δουν τους δυο υποψήφιους προέδρους να μονομαχούν.
Το διακύβευμα είναι υψηλό και η ένταση στην αίθουσα θα είναι υψηλότερη σε σχέση με τις προηγούμενες «συγκρούσεις», καθώς και οι δύο άνδρες προσπαθούν να πείσουν τους ψηφοφόρους των ΗΠΑ ότι αξίζουν την ψήφο τους τον ερχόμενο Νοέμβριο.
Μια ασυνήθιστη βραδιά
Η συζήτηση της Πέμπτης θα σηματοδοτήσει επίσης την πρώτη φορά που ο Τζο Μπάιντεν και ο Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζονται σε debate μετά το 2020.
Υπενθυμίζεται πως τότε η αντιπαράθεση είχε χαρακτηριστεί από αλλεπάλληλες διακοπές και την απογοήτευση του Μπάιντεν ο οποίος απευθυνόμενος στον Τραμπ είχε πει «θα σωπάσεις, φίλε;»
Στην αρχή του δεύτερου debate, το οποίο είχε καθυστερήσει λόγω της διάγνωσης του Τραμπ με Covid, οι δύο άνδρες δεν έδωσαν καν τα χέρια, όπως προβλέπεται σε αυτέ τις περιπτώσεις.
Τέσσερα χρόνια αργότερα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι δυο τους δεν έχουν συναντηθεί σε κανενός είδους συζήτηση εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια, καθώς ο Τραμπ παρέλειψε τις προκριματικές συζητήσεις των Ρεπουμπλικανών στο δρόμο του για να γίνει ο υποψήφιος του κόμματος.
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες συζητήσεις, αυτή θα διεξαχθεί σε ένα στούντιο καλωδιακής τηλεόρασης χωρίς ζωντανό κοινό που συνήθως εκδηλώνει τα συναισθήματά του, κάτι που ήταν ένα αίτημα της ομάδας που διεξάγει την καμπάνια του Μπάιντεν, μετά τα περσινά γεγονότα και τα επεισόδια που είχαν προκληθεί έξω από τα στούντιο του CNN, από οπαδούς του Τραμπ.
Η συζήτηση θα περιλαμβάνει επίσης σίγαση μικροφώνων για τους υποψηφίους κατά τη διάρκεια του χρόνου ομιλίας του αντιπάλου τους, κάτι που μπορεί να την αποτρέψει από το να εξελιχθεί σε χάος που χαρακτήρισε την πρώτη συζήτηση Τραμπ - Μάιντεν το 2020.
Το παιχνίδι των προσδοκιών
Αν κάποιος άκουγε μόνο συντηρητικούς σχολιαστές, ο Πρόεδρος Μπάιντεν θα έχει την τύχη να περάσει από τη συζήτηση χωρίς να αποκοιμηθεί, να παγώσει ή να περιπλανηθεί στη σκηνή με σύγχυση.
Οι Ρεπουμπλικάνοι, από τον Τραμπ και κάτω, έχουν χαρακτηρίσει τον πρόεδρο γεροντικό και αναπηρικό, ένα κέλυφος του ανθρώπου που ήταν κάποτε.
Ενώ αυτές οι επιθέσεις έχουν επηρεάσει την πολύ πραγματική ανησυχία των ψηφοφόρων σχετικά με την ανθεκτικότητα ενός προέδρου της οκταετίας, έχουν επίσης θέσει χαμηλό πήχη για την απόδοση του κ. Μπάιντεν - μια προσδοκία που έχει ξεπεράσει στο παρελθόν, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της ενεργητικής ομιλίας του για την κατάσταση της Ένωσης στο αρχές Μαρτίου.
Οι αξιωματούχοι της εκστρατείας του Τραμπ προσπάθησαν πρόσφατα να ωθήσουν αυτόν τον πήχη ψηλότερα, σημειώνοντας ότι ο Μπάιντεν αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματικός κατά τη διάρκεια της αντιπροεδρικής συζήτησης του 2012 εναντίον του τότε βουλευτή Πολ Ράιαν. Αμφισβήτησαν επίσης την αμεροληψία του παρουσιαστή της συζήτησης του CNN.
«Θα αποφασίσει το CNN ότι είναι διαμεσολαβητής ή το CNN θα συμμετάσχει;» ρώτησε την Τρίτη ο διευθυντής της εκστρατείας του Τραμπ, Κρις Λασιβίτα.
Ο Τραμπ και η εκστρατεία του έχουν επίσης διαδώσει ισχυρισμούς ότι ο Μπάιντεν θα πρέπει να βασιστεί σε απροσδιόριστα «φάρμακα που βελτιώνουν την απόδοση» κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Η ιδέα διαψεύστηκε κατηγορηματικά από την ομάδα του Προέδρου Μπάιντεν, αλλά η σπορά τέτοιων φημών θα μπορούσε να δημιουργήσει το έδαφος για δικαιολογίες μετά τη συζήτηση, εάν ο πρόεδρος ξεπεράσει τον προκάτοχό του την Πέμπτη.
Η εκπρόσωπος της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν, Λόρεν Χιτ, δήλωσε ότι ο πρώην πρόεδρος καταφεύγει σε «ψέματα» επειδή «φοβάται να λογοδοτήσει για την τοξική ατζέντα του».
Ωστόσο, ο Πρόεδρος Μπάιντεν μπορεί να μην είναι ο μόνος που έχει την ευκαιρία να αψηφήσει τις προσδοκίες. Οι Δημοκρατικοί προειδοποιούν εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο ότι ο Τραμπ έχει εμμονή με την εκδίκηση και την ανταπόδοση και ότι είναι ένας επίδοξος δικτάτορας που αποτελεί υπαρξιακή απειλή για την αμερικανική δημοκρατία.
Αξιωματούχοι της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν έχουν πει ότι ο Τραμπ «έσπασε» μετά την εκλογική του ήττα το 2020 και είναι διαφορετικός άνθρωπος από τους Αμερικανούς που εξελέγησαν το 2016.
Εάν ο πρώην πρόεδρος μπορεί να διατηρήσει την ψυχραιμία του για 90 λεπτά και να μαλακώσει μερικές από τις πιο αιχμηρές άκρες του, μπορεί να τον βοηθήσει να πείσει το αμερικανικό κοινό ότι οι τρομερές προειδοποιήσεις για μια πιθανή δεύτερη θητεία Τραμπ είναι υπερβολικές.
«Ο Μπάιντεν πρέπει να αποδείξει ότι η αντίληψη ότι είναι πολύ μεγάλος για τη δουλειά δεν είναι αλήθεια», είπε ο Μάικ Μέρφι, μακροχρόνιος πολιτικός σύμβουλος των Ρεπουμπλικάνων, στο Americast, το podcast του BBC για την πολιτική των ΗΠΑ.
«Ο Τραμπ πρέπει να αποδείξει ότι δεν είναι ο απαράδεκτος τρελός που πιστεύει η μισή χώρα. Είναι λοιπόν μια ευκαιρία και για τους δύο – αλλά και ο κίνδυνος είναι υψηλός».
Κρίσιμη καμπή
Η εκλογή του επόμενου Αμερικανού προέδρου γίνεται σε μια εξαιρετικά δύσκολη καμπή των παγκόσμιων εξελίξεων, καθώς η μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ισορροπία έχει ανατραπεί και διαμορφώνεται μια νέα Παγκόσμια Τάξη που απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και στην εξωστρεφή και επεκτατική Κίνα χρειάζεται στιβαρή ηγεσία στην ηγέτιδα δύναμη του Δυτικού κόσμου.
Η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ, που κορυφώνεται πλέον, αναδεικνύει ένα μεγάλο πρόβλημα: το έλλειμμα ηγεσίας στον Δυτικό κόσμο, όπου ούτε στην Ε.Ε. υπάρχουν προσωπικότητες όπως ο Μιτεράν, ο Σιράκ, ο Κολ, ο Μπλερ, η Μέρκελ, ο Πρόντι, ούτε καν στην ίδια την Αμερική όπου, παραδοσιακά, κυρίως το Δημοκρατικό Κόμμα ήταν φυτώριο ηγετών παγκόσμιου βεληνεκούς, οπότε η επιλογή περιορίζεται ανάμεσα στον Τζο Μπάιντεν και τον Ντόναλντ Τραμπ.
Οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου είναι καθοριστικές για την αναδιαμόρφωση του νέου παγκόσμιου χάρτη. Ο πόλεμος στην Ουκρανία και τη Γάζα αναδιατάσσει τις παγκόσμιες ισορροπίες και γεννώνται σοβαρότατες απειλές για την παγκόσμια ασφάλεια και την παγκόσμια οικονομία που βρίσκουν τις ΗΠΑ με σοβαρό έλλειμμα ηγεσίας. Εκεί η πολιτική αντιπαράθεση δεν αφορά πια μόνο τις ιδέες, το σχέδιο για την επόμενη μέρα, τις πολιτικές, αλλά εστιάζεται στην αγωνία εάν οι δύο υποψήφιοι θα μπορέσουν λόγω ηλικίας και φυσικής και διανοητικής κατάστασης να ανταποκριθούν σε αυτή την πρόκληση, η οποία αφορά τις τύχες όλου του πλανήτη.
Αποσταθεροποίηση
Σε αυτές τις εκλογές όποιος κι αν κερδίσει θα σπάσει ένα ρεκόρ. Αν εκλεγεί ο Τραμπ, θα είναι ο πιο ηλικιωμένος πολιτικός που αναλαμβάνει στα 78 του την προεδρία των ΗΠΑ. Ενα ρεκόρ που μπορεί να σπάσει μόνο ο Μπάιντεν που διανύει το 81ο έτος της ηλικίας του. Και αυτό είναι κάτι που δημιουργεί αβεβαιότητα, καθώς τροφοδοτεί τις ορέξεις όσων αποβλέπουν στην αποσταθεροποίηση και ευνοεί την ανάπτυξη δυνάμεων που διεκδικούν ισχυρότερο ρόλο, δυναμικότερη παρουσία και μεγαλύτερο μερίδιο από την παγκόσμια πίτα οικονομικής και διπλωματικής επιρροής.
Προβάδισμα Μπάιντεν
Στη δημοσκόπηση των «New York Times» (Siena), τον Μάρτιο, το 73% των ψηφοφόρων δήλωνε ότι ο Μπάιντεν είναι πολύ ηλικιωμένος για να είναι αποτελεσματικός πρόεδρος, με το 42% να πιστεύει το ίδιο για τον Τραμπ. Στις τελευταίες δημοσκοπήσεις, πάντως, ο Μπάιντεν φαίνεται να έχει ένα μικρό προβάδισμα έναντι του Τραμπ.
Ολα τα βλέμματα, όμως, είναι στραμμένα στο debate τα ξημερώματα της Παρασκευής, που όσο πλησιάζει, τόσο πυκνώνουν και τα σενάρια. Ηδη φιλικά προς τον Τραμπ ΜΜΕ υποστηρίζουν πως αν δεν πάει καλά η τηλεμαχία για τον Αμερικανό πρόεδρο και οι αμέσως μετά δημοσκοπήσεις είναι αρνητικές, οι 4 «Μεγάλοι» του Δημοκρατικού Κόμματος, Ομπάμα, Κλίντον, Πελόζι και ο αρχηγός της Δημοκρατικής Πλειοψηφίας στη Γερουσία Τσακ Σούμερ, θα ζητήσουν την απόσυρση του Μπάιντεν ώστε να αναδειχθεί νέος υποψήφιος στο εθνικό συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος τον Αύγουστο στο Σικάγο.
Τα σενάρια είναι πολλά, οι εναλλακτικές επιλογές λίγες. Δεν είναι τυχαίο ότι τα αμερικανικά ΜΜΕ σημείωσαν ότι η πρώην πρώτη κυρία Μισέλ Ομπάμα απέφυγε να παραβρεθεί στο επίσημο δείπνο στον Λευκό Οίκο για τον πρόεδρο της Κένυας, καθώς δεν είναι ενθουσιασμένη με την υποψηφιότητα Μπάιντεν και δεν θα ήθελε να ταυτιστεί με την εικόνα του. Το όνομά της, δε, έχει ακουστεί αρκετές φορές ως υποψήφιας για τον Λευκό Οίκο.
Στις ΗΠΑ από καιρό έχει ξεκινήσει ένας ανελέητος αγώνας συκοφάντησης ή τουλάχιστον ανάδειξης της κακής κατάστασης του αντιπάλου. Τις τελευταίες εβδομάδες στα social media υπάρχει ένας καταιγισμός βίντεο που δείχνουν την αδυναμία προσανατολισμού του Μπάιντεν και το «πάγωμά» του που, σύμφωνα με τους επικριτές του, δείχνουν όχι μόνο τη γήρανση του σώματος, αλλά και του πνεύματος. Στο ένα βίντεο εμφανίζεται ο πρόεδρος Μπάιντεν να γυρνά την πλάτη στους άλλους ηγέτες των G7 στη διάρκεια μιας επίδειξης αλεξιπτωτιστών, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον Εμανουέλ Μακρόν να τον πιάνουν αγκαζέ για να τον στρέψουν προς την πλευρά που βρίσκονταν οι άλλοι ηγέτες.
Βεβαίως η προβολή ολόκληρου του βίντεο δείχνει ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν είχε στραφεί στην αντίθετη κατεύθυνση για να χαιρετήσει έναν από τους αλεξιπτωτιστές που μάζευε το αλεξίπτωτό του. Το άλλο βίντεο δείχνει τον πρόεδρο Μπάιντεν στη διάρκεια του εορτασμού της εθνικής γιορτής Juneteenth, στον Λευκό Οίκο, όπου όλοι οι καλεσμένοι χορεύουν στον ρυθμό της μουσικής, ο ίδιος όμως παραμένει «παγωμένος».
«Ο πρόεδρος στάθηκε και άκουγε τη μουσική και δεν χόρευε... Συγγνώμη, δεν ήξερα ότι όποιος δεν χορεύει έχει ιατρικό πρόβλημα...», σχολίασε η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, συμπληρώνοντας μάλιστα ότι «υπήρχαν κι άλλοι στη συγκέντρωση αυτή που δεν χόρευαν». Το άλλο βίντεο που έγινε viral ήταν στη μεγάλη συγκέντρωση χρηματοδοτών της προεκλογικής εκστρατείας του Μπάιντεν, όπου παρέμεινε σαν χαμένος για αρκετά δευτερόλεπτα μπροστά στο κοινό προτού ο Μπαράκ Ομπάμα τον συνοδεύσει εκτός σκηνής...
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Καρίν Ζαν-Πιερ έσπευσε να δηλώσει ότι όλα αυτά είναι «cheapfakes» που αποκαλύπτουν, όπως είπε, την «απελπισία» των Ρεπουμπλικανών.
Λεκτικές γκάφες
«Ο κίνδυνος για τους δύο είναι περίπου ίδιος όσον αφορά την επίδειξη κάποιου βαθμού γνωστικής εξασθένησης τα επόμενα τέσσερα έως πέντε χρόνια», δήλωσε ο Τζόελ Κρέιμερ, διευθυντής του προγράμματος Νευροψυχολογίας στο UCSF Memory and Aging Center («Washington Post»). Τόσο ο Τραμπ όσο και ο Μπάιντεν έχουν δημοσιεύσει δηλώσεις από τις ιατρικές ομάδες τους που δείχνουν ότι είναι κατάλληλοι για το αξίωμα. Ορισμένοι ειδικοί μάλιστα υποστηρίζουν ότι οι λεκτικές γκάφες τους δεν πρέπει να θεωρούνται απόδειξη γνωστικής εξασθένησης - κάτι για το οποίο βέβαια θα πρέπει να πειστούν οι ψηφοφόροι.
Ο Μπάιντεν από παλιά έχει ένα τραύλισμα, αλλά τα λεκτικά ολισθήματα δεν έχουν σχέση με αυτό. Πρόσφατα αναφέρθηκε στον εκλιπόντα Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν αντί του σημερινού Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ενώ ανέφερε τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αλ Σίσι ως προέδρο του Μεξικού.
Αλλά και ο Τραμπ μπέρδεψε στη διάρκεια μιας εκδήλωσης τον χειμώνα τη Νίκι Χέιλι με τη Νάνσι Πελόζι, ενώ πριν από λίγες ημέρες, σε ομιλία του στο Λας Βέγκας, που είναι στην έρημο της Νεβάδα υπενθυμίζουμε, απηύθυνε προειδοποιήσεις στο κοινό για «επιθέσεις καρχαριών» προκαλώντας σχόλια και ερωτήματα για τη δική του διανοητική κατάσταση. Επίσης, έχει υποστηρίξει ότι νίκησε τον Μπαράκ Ομπάμα, όχι τη Χίλαρι Κλίντον, στις προεδρικές εκλογές του 2016 και προειδοποίησε ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου...
«Ολοι οι πρόεδροι θα πρέπει να έχουν τεστ επάρκειας, τεστ IQ ή γνωστικά τεστ», δήλωσε ο Τραμπ, ο οποίος όμως αμέσως μετά μπέρδεψε το όνομα του γιατρού του Ρόνι Τζάκσον, που ήταν πιστός σύμμαχος και γιατρός του στον Λευκό Οίκο στη διάρκεια της θητείας του. Ο πατέρας του Τραμπ, Φρεντ Τραμπ, πέθανε σε ηλικία 93 ετών και στα τελευταία του χρόνια είχε άνοια, γεγονός για το οποίο έχει μιλήσει δημόσια ο ίδιος.
Και οι δύο υποψήφιοι δηλώνουν ότι είναι ικανοί να υπηρετήσουν ως πρόεδροι απαντώντας στα ερωτήματα που τίθενται σχετικά με τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Τον Φεβρουάριο, ο γιατρός του Μπάιντεν έγραψε, μετά από φυσική εξέταση του προέδρου, ότι είναι «ικανός για υπηρεσία» και δεν έχει νέα προβλήματα υγείας.
Ο γιατρός του Τραμπ δημοσίευσε μια επιστολή τον Νοέμβριο λέγοντας ότι έχει «άριστη υγεία», οι εξετάσεις του ήταν εντός «φυσιολογικών ορίων» και ειδικά οι γνωστικές εξετάσεις του ήταν «εξαιρετικές». Αλλά η επιστολή ήταν αρκετά ασαφής και δεν παρείχε συγκεκριμένες λεπτομέρειες σχετικά με το τι έδειξαν τα εργαστήρια. Κανένας από τους δύο δεν έχει μια δημόσια -επίσημα διαγνωσμένη- έκθεση για την κατάσταση της υγείας του.
Το ερώτημα βεβαίως είναι γιατί το ζήτημα της ηλικίας πλήττει τον Μπάιντεν πολύ περισσότερο από τον Τραμπ. Τόσο ο τέως όσο και ο νυν πρόεδρος είναι άνω των 75 ετών, αλλά οι ψηφοφόροι δείχνουν να ανησυχούν πολύ λιγότερο για το αν ο Τραμπ είναι πολύ μεγάλος για να υπηρετήσει ξανά το ανώτατο αξίωμα των ΗΠΑ.
Υπάρχουν μεγάλες διαφορές όχι μόνο μεταξύ των δύο ανδρών, αλλά και στον τρόπο με τον οποίο γίνονται αντιληπτοί από το αμερικανικό κοινό και στο τι περιμένουν οι υποστηρικτές τους από αυτούς, κάτι που θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές. Ο Μπάιντεν είναι ψηλός και κομψός, αλλά κινείται πιο αργά και διστακτικά κρατώντας το σώμα του άκαμπτο, δίνοντας εντέλει μια εικόνα αδυναμίας.
Ο Τραμπ δείχνει να αντιμετωπίζει το πέρασμα του χρόνου «επιθετικά». Βάφει τα μαλλιά του, είναι πάντα αφύσικα μαυρισμένος, προβάλλει τον όγκο του σώματος, στις δημόσιες ομιλίες του έχει πληθωρική σκηνική παρουσία, ενώ δεν διστάζει να χορέψει και να μιλήσει για μία ώρα αστειευόμενος και αναπτύσσοντας θεωρίες συνωμοσίας σε μια επίδειξη -και- φυσικής αντοχής.
Ο Μπάιντεν έχει περάσει τη ζωή του στη Γερουσία και σε κυβερνητικές θέσεις, αλλά ποτέ δεν ήταν χαρισματικός ρήτορας, ενώ ήταν πάντα επιρρεπής σε γλωσσικά ολισθήματα. Ο Τραμπ δεν είναι φυσικά νεαρός, αλλά φαίνεται να είναι πιο ανθεκτικός παρά τα 78 χρόνια του. Οπως δηλώνει μια ειδικός στην επικοινωνία, «ο Τραμπ κάνει όσα λάθη κάνει και ο Μπάιντεν, αλλά επειδή το κάνει με αυτοπεποίθηση και μαγκιά δεν φαίνεται σαν γεροντική ηλικία. Μοιάζει με πάθος, ενώ στον Μπάιντεν φαίνεται σαν αδυναμία».
Μέσα σε αυτό το κλίμα πάντως και ενώ η προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ θα κορυφώνεται και το θέμα της σωματικής και διανοητικής υγείας των δύο υποψήφιων προέδρων θα έρχεται όλο και περισσότερο στο προσκήνιο, είναι ανησυχητική η διαπίστωση ότι η μεγαλύτερη δύναμη της Δύσης και μία από τις πιο λειτουργικές μεγάλες Δημοκρατίες στον κόσμο τον Νοέμβριο θα έχει μία από αυτές τις δύο επιλογές για τη νέα ηγεσία της.
