Σε νέα φάση εισέρχεται προοδευτικά ο πόλεμος στην Ουκρανία, τόσο στο πεδίο των μαχών, όσο και σε αυτό της διπλωματίας, με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να επιδιώκει να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων έχοντας το βλέμμα καρφωμένο στις αμερικανικές εκλογές, οι οποίες θα έλθουν να κρίνουν το μέλλον της δυτικής σύμπραξης που έχει εξασφαλίσει την άμυνα της χώρας του έναντι της Ρωσίας.
Η πλέον τολμηρή κίνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι εν μέσω της υπαρξιακής μάχης που δίνει η Ουκρανία από την 24η Φεβρουαρίου 2022 ήταν η εισβολή στο Κουρσκ της Ρωσίας. Έπειτα από μήνες υποχώρησης στα ανατολικά, οι ουκρανικές δυνάμεις άνοιξαν μέτωπο στο έδαφος της ίδιας της Ρωσικής Ομοσπονδίας καθιστώντας την αμυνόμενη, και έκτοτε το Κίεβο εντείνει ακόμη περισσότερο τις πιέσεις στη Δύση, και πρωτίστως στις Ηνωμένες Πολιτείες, ζητώντας να της επιτρέψουν να χρησιμοποιήσει τα όπλα τους για να χτυπήσει στόχους βαθύτερα εντός του ρωσικού εδάφους.
Ο απόλυτος αιφνιδιασμός των Ρώσων στο Κουρσκ ήταν μία μεγάλη επιτυχία της Ουκρανίας σε τακτικό και επικοινωνιακό επίπεδο, με πολλαπλά κίνητρα και ως φαίνεται κυρίαρχο την απόκτηση μοχλού πίεσης σε πιθανές συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Προσέδωσε ένα στοιχείο δυναμισμού σε έναν κατά τα άλλα στατικό πόλεμο φθοράς στο ουκρανικό έδαφος -ένα πόλεμο φθοράς στον οποίο όμως η Ουκρανία αργά αλλά σταθερά χάνει εδάφη στα ανατολικά της, και υπό αυτή την έννοια η εισβολή αποτελεί πρόσθετη πρόκληση πέραν του ότι διακινδυνεύει την οργή του Πούτιν που ήδη ξεσπά.
Θα χρειαστεί χρόνος για να διαφανεί ο συνολικός αντίκτυπος της επιχείρησης και διατήρησης εδαφών στο Κουρσκ, και αν πράγματι μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα διαμόρφωσης της πορείας του πολέμου και της έκβασης μίας μελλοντικής διαπραγμάτευσης προς όφελος του Κιέβου, όπως είναι και το ζητούμενο του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η κίνηση φάνηκε να αποσκοπεί στην εκτροπή ρωσικών στρατευμάτων από το ανατολικό μέτωπο και στην άσκηση πίεσης ενδεχομένως για εδαφική ανταλλαγή. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ωστόσο έχει παραμείνει επικεντρωμένος στην ανατολική Ουκρανία, ακόμη και όταν το Κίεβο ελέγχει πλέον πάνω από 1.200 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους. Κατά το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), η στρατηγική του σκέψη ότι μπορεί να επικρατήσει σε καμία περίπτωση δεν έχει αλλάξει.
Η εισβολή στο Κουρσκ κατά τον Ζελένσκι εντάσσεται σε ευρύτερο σχέδιο για τερματισμό του πολέμου, και αυτό το «σχέδιο νίκης», όπως αναφέρει, αναμένεται να παρουσιάσει στον Αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, και τους υποψηφίους για την προεδρία Κάμαλα Χάρις και Ντόναλντ Τραμπ, κατά την επίσκεψη που πρόκειται να πραγματοποιήσει τις προσεχείς εβδομάδες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ζελένσκι έχει βάσιμους λόγους να φοβάται τι μπορεί να σημάνει μία νίκη Τραμπ για το μέλλον της χώρας του και τη ροή της αμερικανικής στρατιωτικής βοήθειας. Η πορεία του πολέμου και αν μπορεί να οδηγηθεί η Ουκρανία σε μία πραγματική διαπραγμάτευση ή κατ’ ουσίαν σε έναν εκβιασμό για συνθηκολόγηση και εκχώρηση εδαφών «περνά» σε μεγάλο βαθμό μέσα από την Ουάσινγκτον, εξ ου και ο Ζελένσκι δείχνει να επιχειρεί να προκαταλάβει τις εξελίξεις μέσω δικών του κινήσεων.
Ο πιο ευρύς ανασχηματισμός από την έναρξη του πολέμου στον οποίο επίκειται να προχωρήσει ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι συνιστά ακριβώς αναγνώριση πως «η Ουκρανία πρέπει να προετοιμαστεί για μία νέα φάση του ποέμου και μία νέα φάση της διπλωματίας», κατά την «ανάγνωση» του Μιχαήλο Μινάκοφ, ανώτατου συμβούλου για την Ουκρανία στο Ινστιούτο Kennan του ερευνητικού ιδρύματος Wilson Center της Ουάσινγκτον.
Μπορεί ο ανασχηματισμός, που πιθανώς θα ανακοινωθεί επισήμως σήμερα, να μην επιφέρει θεμελιώδεις αλλαγές στην εσωτερική ή εξωτερική πολιτική, έρχεται όμως σε μία στιγμή κατά την οποία ο πόλεμος αγριεύει με τη Ρωσία να εντείνει τις επιδρομές με βαλλιστικούς πυραύλους ανά τη ρωσική επικράτεια, να συνεχίζει να προελαύνει στην ανατολική Ουκρανία, και ενόψει μίας από τις πλέον κρίσιμες επισκέψεις Ζελένσκι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Το φθινόπωρο θα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ουκρανία. Και οι κρατικοί μας θεσμοί θα πρέπει να διαμορφωθούν έτσι ώστε η Ουκρανία να επιτύχει όλα τα αποτελέσματα που χρειαζόμαστε - για όλους μας», δήλωσε ο Ζελένσκι σχετικά με τον ανασχηματισμό, προσθέτοντας ότι ζητούμενο είναι να έλθει «νέα ενέργεια» στη διακυβέρνηση. Δεν λείπουν, ωστόσο, οι επικρίσεις ότι οι αλλαγές θα μπορούσαν να συγκεντρώσουν περισσότερη εξουσία στα χέρια του, αναλόγως των προσώπων που θα επιλεγούν για να στελεχώσουν τα υπουργεία.
Εκ των πιο επιφανών μελών του υπουργικού συμβουλίου που έθεσαν την παραίτησή τους στη διάθεση Ζελένσκι χθες είναι ο Ντμίτρο Κουλέμπα, οικείο πρόσωπο στις συμμαχικές πρωτεύουσες, που από τη θέση του επικεφαλής διπλωματίας έχει βρεθεί από την πρώτη ημέρα του πολέμου στην πρώτη γραμμή πιέζοντας για την παροχή δυτικού οπλισμού στην Ουκρανία. Ο Ζελένσκι έχει αρνηθεί να σχολιάσει εάν μπορεί να βρίσκονται ξανά εντός κυβέρνησης ορισμένοι από τους υπουργούς που υπέβαλαν τις παραιτήσεις τους, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών της χώρας.
Η Ουκρανία βρίσκεται απέναντι σε μία Ρωσία που τώρα εξαπολύει επιδρομές σχεδόν σε καθημερινή βάση και χτυπά μέχρι και την Λβιβ στα δυτικά, κοντά στα πολωνικά σύνορα, για να στείλει «μήνυμα» στη Δύση, ενώ ταυτόχρονα επαναφέρει στο προσκήνιο δρομολογούμενες αλλαγές στο πυρηνικό της δόγμα και προειδοποιεί τις Ηνωμένες Πολιτείες να μην «παίζουν με τις κόκκινες γραμμές» της με φόντο πληροφορίες που θέλουν την κυβέρνηση Μπάιντεν να βρίσκεται κοντά στο να συναινέσει στην αποστολή στο Κίεβο πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς αέρος - εδάφους JASSM.
Η Πολτάβα της κεντρικής Ουκρανίας έγινε στις αρχές της εβδομάδας το θέατρο μίας εκ των πιο αιματηρών επιδρομών κατά της Ουκρανίας από την έναρξη του πολέμου. Διπλή επίθεση με βαλλιστικούς πυραύλους σε στρατιωτική ακαδημία και ένα κοντινό νοσοκομείο σκότωσε περισσότερους από 50 ανθρώπους και τραυμάτισε εκατοντάδες. Η Μόσχα «μίλησε» για επίθεση σε κέντρο εκπαίδευσης των ενόπλων δυνάμεων από ξένους εκπαιδευτές. Τη νύχτα της Τρίτης προς την Τετάρτη επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν από πλήγματα στο ιστορικό κέντρο της Λβιβ που κυρίως έχει μείνει στο απυρόβλητο λόγω εγγύτητας με την Πολωνία, και στις αρχές του πολέμου είχε γίνει το καταφύγιο των εσωτερικά εκτοπισμένων. ΝΑΤΟϊκά και πολωνικά μαχητικά «σηκώθηκαν» για να εγγυηθούν την ασφάλεια του πολωνικού εναέριου χώρου για τρίτη φορά σε οκτώ ημέρες.
Με την «ορμή» της διασυνοριακής επιχείρησης στο Κουρσκ, και μπροστά στην κλιμάκωση των ρωσικών επιδρομών και τη στόχευση ενεργειακών υποδομών για να «γονατίσει» η Ουκρανία το χειμώνα, το Κίεβο εντείνει τις πιέσεις για περισσότερα συστήματα Patriot και μαχητικά F-16, ζητώντας παράλληλα - με κεντρικό αποδέκτη την κυβέρνηση Μπάιντεν - να της επιτραπεί να χτυπήσει στόχους βαθύτερα εντός ρωσικού εδάφους, κυρίως αεροπορικές βάσεις και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Αυτή είναι, ωστόσο, μία εξαιρετικά περίπλοκη συζήτηση για τη Δύση, με την απροθυμία της Ουάσινγκτον να πηγάζει από τον φόβο της κλιμάκωσης. Δηλαδή, τις ανησυχίες πως το να επιτραπεί τόσο ισχυρά όπλα που προμηθεύουν ΝΑΤΟϊκές χώρες να πλήξουν στόχους βαθιά μέσα στη Ρωσία θα μπορούσε, ενδεχομένως, να ωθήσει το Κρεμλίνο να προβεί σε αντίποινα κατά της Δύσης και να προκαλέσει έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Στην ίδια γραμμή κινείται το Βερολίνο, όχι όμως και το Παρίσι και το Λονδίνο.
