Ο δρόμος είναι μακρύς και δύσβατος και η ένταξη κάθε άλλο παρά εγγυημένη, δεν παύει όμως να αποτελεί στιγμή ορόσημο η επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Ουκρανία μία δεκαετία μετά την εξέγερση της πλατείας Μαϊντάν και εν μέσω του ρωσικού επιθετικού πολέμου. Στον αντίποδα, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού σύμβουλοι του Ντόναλντ Τραμπ εισηγούνται σχέδιο που ισοδυναμεί με συνθηκολόγηση του Κιέβου για τον τερματισμό του πολέμου.
«Ανοίγοντας» διαπραγμάτευση με κράτος που τελεί σε κατάσταση πολέμου και δεν διαθέτει τις εγγυήσεις ασφαλείας που πηγάζουν από το ΝΑΤΟ, η ΕΕ δίνει πολιτική ώθηση στο Κίεβο και στέλνει πολιτικό «σήμα» στον Βλαντιμίρ Πούτιν ότι στέκεται αποφασιστικά δίπλα στην Ουκρανία.
Έμπρακτα, την ίδια στιγμή οι Βρυξέλλες αναμένεται να στείλουν βοήθεια ύψους 1,4 δισ. ευρώ στην Ουκρανία μετά τη συμφωνία που επήλθε κατά τη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών των «27» στο Λουξεμβούργο για το νομικό πλαίσιο της χρήσης των κερδών από τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να διοχετευτούν στο ταμείο ενίσχυσης της Ουκρανίας (συνολικού ύψους 6 δισ. ευρώ).
Η βοήθεια αποδεσμεύτηκε αφού παρακάμφθηκαν οι ενστάσεις της Ουγγαρίας όσον αφορά τη στήριξη του Κιέβου. Βέτο είχε προβάλλει ο Βίκτορ Όρμπαν και ως προς τη λήψη της ιστορικής απόφασης για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων κινδυνεύοντας να τινάξει στον αέρα τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών το Δεκέμβριο προτού βρεθεί λύση με τη… «δημιουργική απουσία» του κατά την ψηφοφορία.
Ενταξιακή διαπραγμάτευση «ανοίγει» και για τη Μολδαβία, η οποία στράφηκε επίσης στην ΕΕ στη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία φοβούμενη για τη δική της εδαφική ακεραιότητα. Ιστορική στιγμή χαρακτήρισαν αμφότερες οι χώρες τις χθεσινές πρώτες Διακυβερνητικές Διασκέψεις στο Λουξεμβούργο, όπως και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ.
Με την έναρξη των συνομιλιών ξεκινά μια παρατεταμένη και εξαιρετικά αβέβαιη διαδικασία δίχως εγγυήσεις ότι καμία από τις δύο χώρες θα ενταχθεί τελικά στην ΕΕ. Η πορεία είναι μακρά και δεν υπάρχουν σύντομοι δρόμοι, επισήμαναν αμφότεροι οι Σαρλ Μισέλ και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Η πορεία προς την ένταξη στην ΕΕ απαιτεί από τις υποψήφιες χώρες να πληρούν μια σειρά κριτηρίων, πριν εισέλθουν σε λεπτομερή κεφάλαια διαπραγμάτευσης που καλύπτουν σειρά ζητημάτων από τα οικονομικά πρότυπα έως το Κράτος Δικαίου. Υπάρχουν συνολικά 35 κεφάλαια, τα οποία πρέπει να συμφωνηθούν από όλα τα διαπραγματευόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, και η όλη διαδικασία μπορεί να διαρκέσει πάνω από μια δεκαετία τόσο για τη Μολδαβία όσο και για την Ουκρανία.
Επιπλέον, καμία από τις δύο χώρες δεν έχει ακόμη εκπληρώσει τα κριτήρια για να φτάσει σε αυτό το στάδιο των διαπραγματεύσεων. Η εκπλήρωση των κριτηρίων είναι ιδιαίτερα περίπλοκη για την Ουκρανία, καθώς είναι πρακτικά αδύνατο να πληροί τα απαιτούμενα πρότυπα ενώ τελεί υπό εισβολή και σε εμπόλεμη κατάσταση. Όσον αφορά τη Μολδαβία, εν μέσω ενός ήδη εκρηκτικού γεωπολιτικού περιβάλλοντος, έχει επιστρέψει η ανησυχία και για τις βλέψεις Πούτιν στην πρώην σοβιετική δημοκρατία μετά την «έκκληση για προστασία» που απηύθυναν στο Κρεμλίνο οι φιλορωσικές αρχές της αποσχισθείσας από το 1992 περιοχής της Υπερδνειστερίας. Πρόκειται για κίνηση βγαλμένη απευθείας από το «εγχειρίδιο» Πούτιν στο Ντονμπάς, το πρώτο βήμα στο σενάριο που ακολουθήθηκε για να οδηγήσει στην εισβολή στο ουκρανικό έδαφος.
Ετοιμάζει τελεσίγραφο στην Ουκρανία ο Τραμπ;
Το ενταξιακό είναι σαφές πως αποτελεί ζήτημα που ανήκει στο μέλλον, και θα καθοριστεί από τους πολιτικούς συσχετισμούς των επόμενων ετών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Το επιτακτικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση τη δεδομένη στιγμή είναι να μπορέσει, εάν μπορέσει, να σηκώσει μόνη της το βάρος της στήριξης της Ουκρανίας, αλλά και της συνολικής της ασφάλειας, μπροστά στο ενδεχόμενο επανόδου του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ήδη σε ΝΑΤΟϊκό επίπεδο και σε επίπεδο G7 γίνονται κινήσεις που αποσκοπούν στην «οχύρωση» του Κιέβου και στο ίδιο πνεύμα κινείται και η διμερής συμφωνία ασφαλείας δεκαετούς διάρκειας που υπέγραψε πρόσφατα ο Τζο Μπάιντεν με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στην Απουλία -συμφωνία την οποία, πάντως, ο Τραμπ ως επόμενος πρόεδρος θα μπορούσε να καταργήσει.
Στη γενικευμένη ανησυχία ήλθαν χθες να προστεθούν αναφορές από το περιβάλλον Τραμπ περί σχεδίου τερματισμού του πολέμου που εν πολλοίς μοιάζει με εκβιασμό του Κιέβου για συνθηκολόγηση.
Δύο εκ των κορυφαίων συμβούλων του Τραμπ που διατέλεσαν αμφότεροι προσωπάρχες του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, ο αντιστράτηγος εν αποστρατεία Κιθ Κέλογκ και ο Φρεντ Φλάιτς, παρουσίασαν στον Τραμπ σχέδιο που θέλει τις ΗΠΑ να μεταφέρουν στο Κίεβο ότι θα λάβει περισσότερα αμερικανικά όπλα μόνο αν προσέλθει σε ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Μόσχα. Οι ΗΠΑ θα προειδοποιούσαν ταυτόχρονα τη Μόσχα ότι τυχόν άρνηση διαπραγματεύσεων θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της αμερικανικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Ο Φρεντ Φλάιτς δήλωσε ότι ο Τραμπ ανταποκρίθηκε θετικά στο σχέδιο. «Δεν ισχυρίζομαι ότι συμφώνησε με αυτό ή ότι συμφώνησε με κάθε λέξη του, αλλά ήμασταν ικανοποιημένοι για την ανταπόκριση που λάβαμε», ανέφερε.
Σύμφωνα με το σχέδιο θα υπάρξει κατάπαυση του πυρός με βάση τις επικρατούσες γραμμές μάχης κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών συνομιλιών. Η στρατηγική που περιέγραψαν ο Κέλογκ και ο Φλάιτς είναι το πιο λεπτομερές σχέδιο που έχουν παρουσιάσει μέχρι στιγμής συνεργάτες του Τραμπ, ο οποίος διαρκώς δηλώνει ότι θα μπορούσε να «τελειώσει» τον πόλεμο στην Ουκρανία με το που επιστρέψει στον Λευκό Οίκο.
Δημοσίευμα της Washington Post τον Απρίλιο υποστήριζε ότι ο Τραμπ είχε δηλώσει κατ' ιδίαν ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο πιέζοντας την Ουκρανία να εκχωρήσει μέρος των εδαφών της στη Ρωσία. Σύμβουλος της προεκλογικής εκστρατείας του Τραμπ απέρριψε το δημοσίευμα ως «fake news». Το σχέδιο των συμβούλων Τραμπ, εφόσον υιοθετούνταν ως επίσημη θέση σε περίπτωση επανεκλογής Τραμπ, θα συναντούσε την αντίσταση των Ευρωπαίων συμμάχων των ΗΠΑ, αλλά και αντιδράσεις στους κόλπους των ίδιων των Ρεπουμπλικανών. «Εμείς παραμένουμε ανοιχτοί» σε διαπραγματεύσεις ήταν η αντίδραση της Ρωσίας διά του εκπροσώπου του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ -όπου διαπραγματεύσεις για τη Μόσχα σημαίνει να χάσει η Ουκρανία το ένα τέταρτο της επικράτειάς της και να εγκαταλείψει το στόχο της εισδοχής στο ΝΑΤΟ.
O εκπρόσωπος του Τραμπ, Στίβεν Τσανγκ, από πλευράς του ανέφερε ότι επίσημες μπορεί να θεωρούνται μόνο οι δηλώσεις διά στόματος του τέως προέδρου ή εξουσιοδοτημένων μελών της εκστρατείας του.
