Η επίσκεψη Μπλίνκεν στο Πεκίνο ήλθε μεν να βγάλει τις σινοαμερικανικές σχέσεις από τη… βαθιά κατάψυξη, μένει όμως να διαφανεί εάν και σε ποιο βαθμό μπορεί να ανοίξει ο δρόμος προς περαιτέρω κρίσιμα βήματα που θα μετριάσουν τις ανησυχίες διεθνώς ότι μπορεί να καταλήξει σε σύγκρουση ο αυξανόμενος ανταγωνισμός των δύο υπερδυνάμεων.
Ο διπλωματικός πάγος «έσπασε» κατά τη συνάντηση του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άντονι Μπλίνκεν, με τον Κινέζο πρόεδρο, Σι Τζινπίνγκ, τη Δευτέρα στο Πεκίνο, κατόπιν της οποίας αμφότερες οι πλευρές συμφώνησαν για την ανάγκη «σταθεροποίησης» των διμερών σχέσεων που έχουν περιέλθει στο χαμηλότερο σημείο από το 1979 και την αναγνώριση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας επί διακυβέρνησης Τζίμι Κάρτερ.
Στόχευση της αμερικανικής διπλωματικής αποστολής ήταν ακριβώς να διασφαλιστεί ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας θα ανοίξουν και οι σχέσεις δεν θα κινδυνεύσουν να «εκραγούν». Πράγματι, αναμένεται να ακολουθήσουν επισκέψεις της υπουργού Οικονομικών, Τζάνετ Γέλεν, και υπουργού Εμπορίου Τζίνα Ραϊμόντο, στο Πεκίνο. Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Κιν Γκανγκ, αποδέχθηκε την πρόσκληση Μπλίνκεν να μεταβεί προσεχώς στην Ουάσινγκτον, ενώ το βλέμμα στρέφεται τώρα σε μία πιθανή συνάντηση κορυφής μεταξύ των Τζο Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ.
Η Κίνα, ωστόσο, εξακολουθεί να αρνείται την αποκατάσταση των διαύλων στρατιωτικής επικοινωνίας, ζήτημα επί του οποίου δεν υπαναχώρησε κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ σε κινεζικό έδαφος εδώ και μία πενταετία -ταξίδι που ο Άντονι Μπλίνκεν είχε αναβάλει το Φεβρουάριο λόγω του επεισοδίου με το κινεζικό κατασκοπευτικό αερόστατο στον ουρανό των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η σταθερή άρνησή της για μία διμερή συνάντηση σε επίπεδο υπουργών Άμυνας έχει οδηγήσει τον Λόιντ Όστιν να προειδοποιήσει -στη σκιά και δύο περιστατικών με προκλητικές αναχαιτίσεις αεροσκαφών των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας- ότι η στάση του Πεκίνου εγείρει τον κίνδυνο «ένα οποιοδήποτε συμβάν να ξεφύγει εκτός ελέγχου».
Το κλίμα ήταν και παραμένει εξαιρετικά τεταμένο, ειδικά μετά την επίσκεψη της τέως προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Νάνσι Πελόζι, στη δημοκρατικά διοικούμενη Ταϊβάν τον περασμένο Αύγουστο και την κατάρριψη του κινεζικού κατασκοπευτικού αερόστατου που «χτένισε» ευαίσθητες στρατιωτικές τοποθεσίες των ΗΠΑ.
Παρ’ όλα αυτά, κατά την «ανάγνωση» των αμερικανικών μέσων ενημέρωσης, η 35λεπτη συνάντηση των Άντονι Μπλίνκεν και Σι Τζινπίνγκ εξέπεμψε το μήνυμα ότι, τουλάχιστον προς το παρόν, Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα δεν θέλουν η σχέση τους να καθορίζεται από ανοιχτή εχθρότητα και ότι αναγνωρίζουν ότι είναι τεράστιο το διακύβευμα του μεταξύ τους ανταγωνισμού. Αμφότεροι Μπλίνκεν και Σι έκαναν λόγο για «πρόοδο» (σε απροσδιόριστα ζητήματα από πλευράς Κινέζου προέδρου), αλλά ήταν σαφές πως παρότι αναγνωρίζουν την ανάγκη μετριασμού της έντασης, αμφότερες οι πλευρές φρόντισαν να καταδείξουν ότι σε βασικά ζητήματα -περιλαμβανομένης σαφώς της Ταϊβάν-δεν προτίθενται να συμβιβαστούν.
Υποδεχόμενος τον Αμερικανό ΥΠΕΞ στο Μέγαρο του Λαού, το μήνυμα του Σι Τζινπίνγκ ήταν καθαρό: «Αλληλεπιδράσεις μεταξύ κρατών πρέπει πάντα να βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό και την ειλικρίνεια. Ελπίζω ότι μέσω αυτής της επίσκεψης, κύριε υπουργέ, θα συνεισφέρετε πιο θετικά στη σταθεροποίηση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας». Η συνάντηση Σι-Μπλίνκεν ανακοινώθηκε μόλις μία ώρα προτού έλθουν ενώπιος ενωπίω· δεν ήταν αρχικά στο πρόγραμμα, όμως θα είχε εκληφθεί ως προσβολή εάν δεν πραγματοποιούνταν, δεδομένου μάλιστα ότι ο Κινέζος πρόεδρος είχε συναντηθεί μόλις λίγες ημέρες πριν με τον Μπιλ Γκέιτς.
Κάνοντας έναν πρώτο απολογισμό της επίσκεψης -για την οποία η αμερικανική διπλωματία εσκεμμένα είχε θέσει τον πήχη χαμηλά- ο Άντονι Μπλίνκεν έκανε λόγο για μία «σημαντική συζήτηση» με τον Σι Τζινπίνγκ κατά την οποία υπήρξε συναίνεση για την ανάγκη «σταθεροποίησης» της διμερούς σχέσης, αναγνώρισε ωστόσο ότι υπάρχουν ζητήματα στα οποία οι δύο πλευρές διαφωνούν, και διαφωνούν έντονα.
«Τίποτα από όλα αυτά δεν λύνεται με μία επίσκεψη, ένα ταξίδι, μία συνομιλία, Πρόκειται για μία εν εξελίξει διαδικασία» επισήμανε ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε από την αμερικανική πρεσβεία στο Πεκίνο, αναφερόμενος ειδικά στις στρατιωτικές επικοινωνίες. Ως προς το ζήτημα του πολέμου στην Ουκρανία, ο Μπλίνκεν δήλωσε πως η Κίνα έδωσε διαβεβαιώσεις ότι δεν έχει παράσχει και δεν πρόκειται να παράσχει όπλα στη Ρωσία, αλλά προσέθεσε πως οι ΗΠΑ παραμένουν ανήσυχες πως κινεζικές εταιρείες μπορεί να το πράξουν. Η Ουάσινγκτον εκτιμά, όμως, τη διαβεβαίωση της κινεζικής ηγεσίας και δεν υπάρχουν στοιχεία που να την αντικρούουν.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε ακολούθως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται ότι ο Άντονι Μπλίνκεν έθεσε, μεταξύ άλλων, τα ζητήματα των αθέμιτων οικονομικών και εμπορικών πρακτικών της Κίνας, τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επαρχία Σιντζιάνγκ, την κατάσταση στο Στενό της Ταϊβάν, καθώς και τον ρωσικό πόλεμο στη Ουκρανία και τις προκλητικές ενέργειες του βορειοκορεατικού καθεστώτος. Δεν είναι σαφές εάν η διπλωματία υψηλού επιπέδου μπορεί να αλλάξει την τροχιά των σινοαμερικανικών σχέσεων, ωστόσο Αμερικανοί αξιωματούχοι αναφέρουν πως ελπίζουν τουλάχιστον ότι ανάλογες συνομιλίες θα επιτρέψουν σε κάθε πλευρά να δει πιο καθαρά τις προθέσεις της άλλης και θα αποτρέψουν λάθος υπολογισμούς.
Διαβάστε επίσης
Α. Μπλίνκεν - Σι Τζινπίνγκ: Αναγκαία η σταθεροποίηση των σχέσεων ΗΠΑ - Κίνα
ΗΠΑ - Κίνα: Συνάντηση Μπλίνκεν με Ουάνγκ Γι σε αναζήτηση διπλωματικών διαύλων
Γερμανία: Ο Σταϊνμάιερ ζήτησε η Κίνα να επηρεάσει τη Ρωσία ώστε να εργαστεί για την ειρήνη
