Στη μια σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ μετά την άλλη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες λαμβάνουν δημόσια το σαφές μήνυμα από την Ουάσινγκτον ότι απαιτείται αύξηση των αμυντικών δαπανών τους, αναφέρει το Politico σε άρθρο του.
Στις κατ' ιδίαν συναντήσεις λαμβάνουν και δεύτερο μήνυμα, εξίσου σαφές: «Βεβαιωθείτε ότι μεγάλο μέρος των πρόσθετων δαπανών θα πηγαίνει σε αμερικανικά όπλα».
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες αντιδρούν.
«Πρέπει να αναπτύξουμε ευρωπαϊκή τεχνολογική και βιομηχανική βάση στον τομέα της Άμυνας σε όλες τις ενδιαφερόμενες χώρες, καθώς και πλήρως κυρίαρχο εξοπλισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στο συνέδριο GLOBSEC στην Μπρατισλάβα τον περασμένο μήνα.
Σταθερή αύξηση δαπανών
Οι δεκαετίες καλοπιάσματος από την Ουάσινγκτον αποδίδουν καρπούς. Παρόλο που οι περισσότερες χώρες της ΕΕ δεν έχουν ακόμη επιτύχει τον στόχο του ΝΑΤΟ να δαπανούν το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, η συμμαχία έχει δει οκτώ χρόνια σταθερής αύξησης των δαπανών.
Το 2022, οι δαπάνες των ευρωπαϊκών χωρών αυξήθηκαν κατά 13% στα 345 δισ. δολ. - σχεδόν κατά ένα τρίτο υψηλότερες από ό,τι πριν από μια δεκαετία - και σε μεγάλο βαθμό ήταν αντίδραση στην πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα
Τώρα το ερώτημα είναι πώς θα δαπανηθούν αυτά τα χρήματα.
Οι ΗΠΑ θέλουν να διασφαλίσουν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες - οι οποίες ήδη δαπανούν περίπου το ήμισυ των αμυντικών τους αγορών σε αμερικανικά κιτ - δεν θα κάνουν ριζική στροφή στο να ξοδεύουν περισσότερα από αυτά τα χρήματα στο εσωτερικό τους.
Ευρωπαίοι ηγέτες ελπίζουν ότι αυτό ακριβώς θα συμβεί, αλλά είναι ανοιχτό ερώτημα αν η αμυντική βιομηχανία της ηπείρου μπορεί να υλοποιήσει τα σχέδιά τους.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες διαθέτουν βαθιά τεχνογνωσία στον τομέα της άμυνας - κατασκευάζοντας τα πάντα, από το μαχητικό Rafale της Γαλλίας μέχρι το άρμα Leopard της Γερμανίας και το φορητό σύστημα αεράμυνας Piorun της Πολωνίας - η κλίμακα της αμερικανικής βιομηχανίας όπλων, καθώς και η τεχνολογική της καινοτομία, την καθιστούν ελκυστική για τους Ευρωπαίους αγοραστές όπλων.
«Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα ευρωπαϊκά κράτη θέλουν να εισάγουν περισσότερα όπλα, πιο γρήγορα», αναφέρει έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI).
Κυρίαρχη η αμερικανική βιομηχανία
Ο πόλεμος στην Ουκρανία υπογράμμισε την κυριαρχία της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας.
Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αγοράζουν αντιαρματικούς πυραύλους Javelin που παράγονται από τις Raytheon και Lockheed Martin- η Πολωνία υπέγραψε φέτος συμφωνία ύψους 1,4 δισ. δολ. για την αγορά 116 αρμάτων μάχης M1A1 Abrams, καθώς και μια άλλη συμφωνία ύψους 10 δισ. δολ. για την αγορά πυραυλικών συστημάτων πυροβολικού υψηλής κινητικότητας που παράγονται από τη Lockheed Martin- η Σλοβακία αγοράζει μαχητικά F-16, ενώ η Ρουμανία βρίσκεται σε συζητήσεις για την αγορά F-35.
Οι συμφωνίες εγείρουν φόβους στην Ευρώπη για το κατά πόσον μπορούν να απεξαρτηθούν από τους αμερικανικούς προμηθευτές αμυντικών συστημάτων. Σε ένα παράδειγμα, η Γαλλία και η Γερμανία ανησυχούν για τις προθέσεις της Ισπανίας, η οποία δοκιμάζει τα F-35, ενώ είναι επίσης εταίρος στην ανάπτυξη του μαχητικού αεροσκάφους European Future Combat Air System.
Όμως η ανάγκη να γεμίσουν οι αποθήκες όπλων και να συνεχιστεί η αποστολή υλικού στην Ουκρανία είναι επείγουσα και μετά από δεκαετίες συρρίκνωσης, η αμυντική βιομηχανία της Ηπείρου δυσκολεύεται να προσαρμοστεί.
Αμυντική έκρηξη
Η κυβέρνηση Μπάιντεν υπέγραψε διοικητική συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση στα τέλη Απριλίου για τη δημιουργία ομάδων εργασίας σε θέματα εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ δίνει και στις δύο πλευρές μια θέση στο τραπέζι των εσωτερικών συναντήσεων στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Άμυνας και στο Πεντάγωνο.
Υπάρχουν όμως όρια στο πόσο μακριά και πόσο γρήγορα μπορούν και θέλουν να προχωρήσουν οι δύο πλευρές.
Ενώ τους τελευταίους 18 μήνες παρατηρήθηκε τεράστια αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών - η Γερμανία ανακοίνωσε ειδικό ταμείο χρηματοδοτούμενο από χρέος ύψους 100 δισ. ευρώ μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία- οι αμυντικές δαπάνες της Πολωνίας πρόκειται να φθάσουν το 4% του ΑΕΠ φέτος - τα σχέδια σε επίπεδο ΕΕ αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια.
Οι ευρωπαϊκές εταιρείες υποστηρίζουν ότι χρειάζονται μεγαλύτερους χρόνους παράδοσης και μακροχρόνιες συμβάσεις για να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις.
Τελικά, η παγκόσμια αμυντική έκρηξη αναδεικνύει την ανάγκη για πολλές στρατιωτικές δαπάνες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, καθώς οι χώρες σπεύδουν να αποδείξουν την αξία τους στους συμμάχους τους στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ και η ρωσική απειλή παραμένει οξεία.
