Η Ρωσία, η οποία κληρονόμησε τα πυρηνικά όπλα της Σοβιετικής Ένωσης, διαθέτει το μεγαλύτερο απόθεμα πυρηνικών κεφαλών στον κόσμο, με τον Πούτιν να ελέγχει περίπου 5.580 πυρηνικές κεφαλές, σύμφωνα με την Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων (FAS).
«Η Ρωσία είναι τεχνικά έτοιμη για πυρηνικό πόλεμο. Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες στείλουν στρατεύματα στην Ουκρανία, η κίνηση αυτή θα θεωρηθεί σημαντική κλιμάκωση του πολέμου», δήλωσε την Τετάρτη (13/03) ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, απειλώντας ξανά τη Δύση.
Από τις πυρηνικές κεφαλές που διαθέτει αυτή τη στιγμή η Ρωσία, περίπου 1.200 έχουν αποσυρθεί, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό άθικτες, ενώ οι 4.380 από αυτές, είναι αποθηκευμένες για χρήση από στρατηγικούς εκτοξευτές μεγάλου βεληνεκούς και τακτικές πυρηνικές δυνάμεις μικρότερου βεληνεκούς, σύμφωνα με τη FAS.
Επισημαίνεται επίσης, ότι από τις πυρηνικές κεφαλές, οι 1.710 στρατηγικές κεφαλές έχουν αναπτυχθεί. Συγκεκριμένα, οι 870 σε βαλλιστικούς πυραύλους εδάφους, περίπου 640 σε βαλλιστικούς πυραύλους που εκτοξεύονται από υποβρύχια και πιθανώς 200 σε βάσεις βαρέων βομβαρδιστικών.
Τέτοιοι αριθμοί δείχνουν, σύμφωνα με τους αναλυτές, ότι η Μόσχα θα μπορούσε να καταστρέψει τον κόσμο «πολλές φορές».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δήλωσαν στην Ανασκόπηση της πυρηνικής τους στάσης το 2022, ότι η Ρωσία και η Κίνα επεκτείνουν και εκσυγχρονίζουν τις πυρηνικές τους δυνάμεις, ενώ η Ουάσινγκτον θα ακολουθήσει μια προσέγγιση βασισμένη στον έλεγχο των εξοπλισμών για να αποτρέψει τις δαπάνες.
«Ενώ οι πυρηνικές δηλώσεις και η απειλητική ρητορική της Ρωσίας προκαλούν μεγάλη ανησυχία, το πυρηνικό οπλοστάσιο και οι επιχειρήσεις της Ρωσίας έχουν αλλάξει ελάχιστα από τις εκτιμήσεις που κάναμε το 2023, πέρα από τον συνεχιζόμενο εκσυγχρονισμό», ανέφερε η FAS στην ανάλυση των ρωσικών δυνάμεων του 2024.
«Στο μέλλον, ωστόσο, ο αριθμός των πυρηνικών κεφαλών που ανατίθενται στις ρωσικές στρατηγικές δυνάμεις μπορεί να αυξηθεί, καθώς οι πύραυλοι με μία κεφαλή αντικαθίστανται από πυραύλους εξοπλισμένους με πολλαπλές κεφαλές», δήλωσε η FAS.
Η Συνθήκη για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών υπογράφηκε από τη Ρωσία το 1996 και επικυρώθηκε το 2000. Ωστόσο, το 2023, ο Πούτιν υπέγραψε νόμο με τον οποίο απέσυρε την επικύρωση από τη Ρωσία της Συνθήκης για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών (CTBT).
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν τη συνθήκη το 1996, αλλά δεν την έχουν ακόμη επικυρώσει. Σημειώνεται, ότι η Σοβιετική Ένωση έκανε την τελευταία δοκιμή το 1990.
Η μετασοβιετική Ρωσία δεν έχει πραγματοποιήσει πυρηνική δοκιμή. Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, μόνο λίγες χώρες έχουν δοκιμάσει πυρηνικά όπλα, σύμφωνα με την Ένωση Ελέγχου Όπλων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έκαναν την τελευταία δοκιμή το 1992, η Κίνα και η Γαλλία το 1996, η Ινδία και το Πακιστάν το 1998 και η Βόρεια Κορέα το 2017.
Ποιος ελέγχει το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο
Ο Ρώσος πρόεδρος είναι εκείνος που έχει τον τελευταίο λόγο για τη χρήση των ρωσικών πυρηνικών όπλων.
Ο λεγόμενος πυρηνικός χαρτοφύλακας ή «Τσεγκέτ» (που πήρε το όνομά του από το όρος Τσεγκέτ στα βουνά του Καυκάσου) βρίσκεται πάντα μαζί με τον πρόεδρο. Σύμφωνα όμως με τους αναλυτές, θεωρείται ότι και ο Ρώσος υπουργός Άμυνας, Σεργκέι Σοϊγκού, αλλά και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου, Βαλέρι Γερασίμοφ, διαθέτουν τέτοιους χαρτοφύλακες.
Ουσιαστικά, ο χαρτοφύλακας είναι ένα «εργαλείο επικοινωνίας» που συνδέει τον πρόεδρο με τα ανώτατα στρατιωτικά στελέχη του και από εκεί με τις δυνάμεις πυραύλων, μέσω του άκρως απόρρητου ηλεκτρονικού δικτύου διοίκησης και ελέγχου «Kazbek». Το Kazbek υποστηρίζει ένα άλλο σύστημα γνωστό ως «Kavkaz».
Πλάνα που προβλήθηκαν από το ρωσικό τηλεοπτικό κανάλι Zvezda το 2019, έδειξαν αυτό που είπε ότι ήταν ένας από τους χαρτοφύλακες με μια σειρά από κουμπιά. Σε ένα τμήμα που ονομάζεται «εντολή» υπάρχουν δύο κουμπιά: ένα λευκό κουμπί «εκτόξευσης» και ένα κόκκινο κουμπί «ακύρωσης». Ο χαρτοφύλακας ενεργοποιείται από μια ειδική κάρτα flashcard, σύμφωνα με το Zvezda.
Εάν η Ρωσία πίστευε ότι αντιμετώπιζε μια στρατηγική πυρηνική επίθεση, ο πρόεδρος, μέσω των χαρτοφυλακίων, θα έστελνε απευθείας εντολή εκτόξευσης στις μονάδες διοίκησης του γενικού επιτελείου και της εφεδρείας που κατέχουν πυρηνικούς κώδικες. Τέτοιες εντολές μεταδίδονται ταχύτατα μέσω διαφόρων συστημάτων επικοινωνίας σε μονάδες στρατηγικών πυραύλων, οι οποίες στη συνέχεια βάλλουν κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης.
