Όσο μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος, για ένα πυρηνικό ατύχημα, στο σταθμό της Ζαπορίζια. Ο πυρηνικός σταθμός στη νότια Ουκρανία, έχει πληγεί αρκετές φορές από βομβαρδισμούς τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες ενός σοβαρού ατυχήματος, μόλις 500 χιλιόμετρα από το σημείο όπου έγινε το 1986, το χειρότερο πυρηνικό δυστύχημα στον κόσμο,στο Τσέρνομπιλ. Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, έχει καλέσει σε αποστρατιωτικοποίηση της περιοχής γύρω από το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο στην Ευρώπη.
Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για τους αντιδραστήρες
Το εργοστάσιο πυρηνικής ενέργειας της Ζαπορίζια διαθέτει έξι σοβιετικού σχεδιασμού αντιδραστήρες που περιέχουν ουράνιο-235. Το μεγαλύτερο ρίσκο έχει να κάνει με τη μείωση της παροχής νερού. Το νερό υπό πίεση χρησιμοποιείται για τη μεταφορά θερμότητας μακριά από τον αντιδραστήρα και για την επιβράδυνση των νετρονίων, ώστε να μπορεί το ουράνιο-235 να συνεχίσει την αλυσιδωτή του αντίδραση. Εάν διακοπεί η παροχή του νερού και τα υποστηρικτικά συστήματα, όπως οι γεννήτριες ντίζελ, δεν καταφέρουν να κρατήσουν δροσερό τον αντιδραστήρα, σε περίπτωση επίθεσης, η πυρηνική αντίδραση θα επιβραδυνθεί και ο αντιδραστήρας θα αρχίσει να θερμαίνεται πολύ γρήγορα.
Σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες, θα μπορούσε να απελευθερωθεί υδρογόνο με αποτέλεσμα να αρχίσει να λιώνει ο αντιδραστήρας. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι το κτίριο στο οποίο βρίσκονται οι αντιδραστήρες είναι σχεδιασμένο ώστε να συγκρατεί τη ραδιενέργεια και να αντέχει σε ισχυρά πλήγματα, κάτι που σημαίνει ότι ο κίνδυνος μιας σοβαρής διαρροής είναι ακόμα περιορισμένος.
«Δεν πιστεύω πως είναι τόσο πιθανή μια παραβίαση του κτιρίου αυτού ακόμα και αν πληγεί κατά λάθος από βομβαρδισμό, ενώ είναι ακόμα λιγότερο πιθανό να υποστεί ζημιά ο ίδιος ο αντιδραστήρας σε μια τέτοια περίπτωση. Αυτό σημαίνει ότι τα ραδιενεργά υλικά είναι καλά προστατευμένα», αναφέρει ο Μαρκ Γουένμαν από το Imperial College του Λονδίνου.
Τι ισχύει για το πυρηνικό καύσιμο που έχει αναλωθεί
Πέρα από τους αντιδραστήρες, υπάρχει επίσης και ένα απόθεμα αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου στις εγκαταστάσεις όπου συγκεντρώνονται τα χρησιμοποιημένα πυρηνικά καύσιμα. Οι δεξαμενές αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου χρησιμοποιούνται για την ψύξη των χρησιμοποιημένων πυρηνικών καυσίμων. «Πρόκειται για μεγάλες δεξαμενές με ράβδους καυσίμων ουρανίου. Η θερμοκρασία τους είναι πολύ υψηλή ανάλογα με το πόσο καιρό βρίσκονται εκεί», αναφέρει η Κέιτ Μπράουν, ιστορικός περιβάλλοντος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης.
«Εάν δεν φτάσει σε αυτές φρέσκο νερό τότε το ήδη υπάρχον θα εξατμιστεί. Μόλις το νερό εξατμιστεί τότε η επένδυση ζιρκονίου θα θερμανθεί και θα πιάσει φωτιά και μετά τα πράγματα θα είναι δύσκολα – μια πυρκαγιά από ουράνιο που έχει εκτεθεί σε ραδιενέργεια θα θύμιζε πολύ την περίπτωση του Τσερνόμπιλ», προσθέτει μεταξύ άλλων.
Οι Ουκρανοί εργαζόμενοι στον πυρηνικό σταθμό συνεχίζουν να τον λειτουργούν, αλλά ειδικές στρατιωτικές μονάδες της Ρωσίας φυλάνε τις εγκαταστάσεις και Ρώσοι ειδικοί σε θέματα πυρηνικής ενέργειας δίνουν τις συμβουλές τους. Ο IAEA έχει προειδοποιήσει ότι το προσωπικό εργάζεται σε εξαιρετικά πιεστικές συνθήκες.Εάν συνέβαινε ένα πυρηνικό ατύχημα, παραμένει ασαφές ποιος θα το διαχειριζόταν εν μέσω του πολέμου, αναφέρει η Μπράουν. «Δεν ξέρουμε τι γίνεται στην περίπτωση μιας πυρηνικής έκτακτης ανάγκης σε καιρό πολέμου», πρόσθεσε. «Το 1986 όλα λειτουργούσαν όσο καλύτερα γινόταν στη Σοβιετική Ένωση, κι έτσι μπόρεσαν να κινητοποιήσουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, εξοπλισμό και οχήματα στην περιοχή».
