Του Γιώργου Παυλόπουλου
«Είναι σαν να προσπαθεί κανείς να προσγειώσει ένα Αντόνοφ-225 (το πιο βαρύ αεροσκάφος στον πλανήτη) πάνω σε ένα αεροπλανοφόρο», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα Ευρωπαίος διπλωμάτης, αναφερόμενος στη σύνοδο κορυφής που διεξάγεται σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες. Πρόκειται για τη «μητέρα όλων των συνόδων της ΕΕ», σύμφωνα με το Politico, το οποίο στη σχετική του ανάλυση επισημαίνει ότι δεν υπάρχει πρακτικά σημαντικό θέμα που να μην βρίσκεται αυτή τη φορά στην ατζέντα των ηγετών των «27».
Πράγματι, από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς: Από το προσφυγικό και το καθεστώς για το άσυλο, που έχουν προκαλέσει σοβαρή κυβερνητική κρίση στο Βερολίνο αφήνοντας εκτεθειμένη την Ανγκελα Μέρκελ; Από το πάρε-δώσε Γερμανίας και Γαλλίας αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις για το μέλλον της ευρωζώνης; Από το Brexit και τις σχέσεις με το Λονδίνο μετά το «διαζύγιο», όταν και εφόσον αυτό επέλθει; Από τη διαμάχη με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον επαπειλούμενο εμπορικό πόλεμο; Από τη σύγκρουση των Βρυξελλών με τις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, καθώς και τα διαρκή... θερμά επεισόδια με άλλα «κακά παιδιά» της ΕΕ; Ή μήπως από το σκληρό παζάρι που διεξάγεται για τον επόμενο επταετή κοινοτικό προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027;
Επί της ουσίας, πάντως, δεν έχει σημασία από πού θα πιαστεί το νήμα, μιας και οι αντιθέσεις σε όλα ανεξαιρέτως τα παραπάνω μέτωπα είναι τόσο πολλές και σοβαρές, ώστε κάνουν την σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση να μοιάζει κυριολεκτικά με... Βαβέλ, τα μέλη της οποίας μιλούν διαφορετικές πολιτικές γλώσσες και αδυνατούν να συνεννοηθούν ακόμη και στα στοιχειώδη. Και πώς να το καταφέρουν, άλλωστε, όταν οι πάντες έχουν ως σύνθημα το «πράτα η δική μου χώρα»...
Δύο από τα πολλά που συνέβησαν τις προηγούμενες ημέρες αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Το ένα αφορά στην έκτακτη και άτυπη σύνοδο της περασμένης Κυριακής για το προσφυγικό, η οποία κάθε άλλο παρά «μίνι» αποδείχθηκε, καθώς σε αυτήν συμμετείχαν 16 από τα κράτη-μέλη. Όμως, αφενός οι διαφωνίες ανάμεσά τους και, αφετέρου, το ξεκάθαρο μήνυμα των μελών της «ομάδας του Βίσεγκραντ» ότι θα θέσουν βέτο σε οποιαδήποτε «ευρωπαϊκή λύση» οδηγούν υποχρεωτικά στον μοναδικό δρόμο που έχουν αφήσει ανοιχτό οι εταίροι: Της προσπάθειας μετατροπής της Ευρώπης σε φρούριο, με κάθε μέσο και με αδιαφορία για την τύχη των χιλιάδων προσφύγων, που πιθανότατα πλέον θα καταλήγουν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στη βόρεια Αφρική και την Τουρκία.
Το δεύτερο έχει να κάνει με την περίφημη «ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων». Εδώ, λοιπόν, μετά τα παχιά λόγια και τις υποσχέσεις των προηγούμενων μηνών, οι «27» κατέληξαν επίσης στο συμπέρασμα ότι δεν μπορούν να συμφωνήσουν. Αποφάσισαν, λοιπόν, να παρακάμψουν το θέμα, πετώντας την μπάλα στην εξέδρα. Με άλλα λόγια, ξεμπέρδεψαν με μια «υποσχετική» για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων τον Ιούνιο του 2019 (υπό αυστηρές προϋποθέσεις...) με τους άμεσα ενδιαφερόμενους, κυρίως την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Αλβανία. Κάτι που σημαίνει, εκτός των άλλων, ότι η πρόσφατη συμφωνία των Πρεσπών που υπογράφηκε ανάμεσα στις κυβερνήσεις Αθήνας και Σκοπίων, είναι κατά βάση στον αέρα, μιας και στηρίζεται πρωτίστως στην «ευρωπαϊκή προοπτική» της πΓΔΜ.
Μπροστά δε σε αυτή την εικόνα κρίσης και χάους στην Ευρώπη, αναδεικνύεται πολύ πιο έντονα η απουσία αξιόπιστης και ισχυρής πολιτικής ηγεσίας. Η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία μέχρι σήμερα και εδώ και 12 χρόνια έπαιζε αυτόν τον ρόλο, αμφισβητείται πλέον πανταχόθεν, εντός και εκτός συνόρων, σε βαθμό που στο Βερολίνο να ενισχύονται καθημερινά οι ψίθυροι περί πρόωρων εκλογών. Ο δε Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος επιχείρησε να πάρει την πρωτοβουλία των κινήσεων για την εμβάθυνση και επιτάχυνση της ολοκλήρωσης, όχι απλώς κινδυνεύει να μείνει πρόωρα χωρίς ισχυρούς συμμάχους, αλλά δείχνει να αποκτά ισχυρούς αντιπάλους, όπως την Ιταλία της κυβέρνησης Κόντε-ντι Μάγιο και Σαλβίνι.
John Macdougall/pool photo via AP
