Η Βραζιλία, η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Νότια Αφρική - και η Κίνα που σνόμπαρε τη Διεθνή Διάσκεψη και δεν παρευρέθηκε - συγκαταλέγονται στις περιφερειακές δυνάμεις οι οποίες δεν υπέγραψαν το κοινό ανακοινωθέν που υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και τη θέτει ως προαπαιτούμενο σε οποιαδήποτε συμφωνία τερματισμού του πολέμου.
Το «ρήγμα» στη Σύνοδο Κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία ήταν ακόμα μεγαλύτερο καθώς σε αυτές συμπεριλήφθηκαν και άλλα κράτη με σημαντικά παρουσία στο οικονομικό γίγνεσθαι των περιφερειακών οικονομιών, όπως η Ταϊλάνδη, η Ινδονησία και το Μεξικό, ενώ δύο ακόμα χώρες που δεν υπέγραψαν ήταν η Αρμενία και η Σλοβακία. Να σημειωθεί ότι η Ρωσία δεν προσκλήθηκε.
Πριν από τη Σύνοδο Κορυφής, ο πρόεδρος της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ζήτησε από τα ουκρανικά στρατεύματα να εγκαταλείψουν τέσσερις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας που είναι εν μέρει κατεχόμενες από τα στρατεύματά του. Σε μια άλλη διπλωματική κίνηση, ο Πούτιν κάλεσε επίσης την Ουκρανία να εγκαταλείψει τα σχέδια για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η Κίνα αποφάσισε να μην στείλει απεσταλμένο στη σύνοδο κορυφής, παρά την πρόσκληση της Ουκρανίας. Ερωτηθείς για τη θέση του Πεκίνου για τον πόλεμο, ο Ζελένσκι είπε: «Η Κίνα είναι ένα σοβαρό κράτος με σοβαρή οικονομία που έχει πολιτική και οικονομική επιρροή στη Ρωσία. Πιστεύω ότι η Κίνα θα μπορούσε να μας βοηθήσει». Και πρόσθεσε: «Πιστεύω ότι οι φίλοι είναι αυτοί που βοηθούν στα δύσκολα και θα ήθελα η Κίνα να είναι φίλος της Ουκρανίας».
Αντίθετα, στις 80 χώρες που υποστήριξαν την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανία και υπέγραψαν το κοινό ανακοινωθέν ήταν η Τουρκία, η οποία διατηρεί στενούς εμπορικούς δεσμούς με τη Ρωσία και έχει επιδιώξει να είναι ειρηνοποιός. Επίσης, υπέγραψαν η Αργεντινή, το Ιράκ, το Κατάρ και η Ρουάντα, χώρες που έχουν φιλικές σχέσεις ή στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Εν μέσω μετριοπαθών προσδοκιών δυτικοί διπλωμάτες υποστήριξαν ότι η σημασία της Διεθνούς Διάσκεψης έγκειται εν μέρει στους συμμετέχοντες. Οι συμμετέχοντες ήταν κυρίως από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ και άλλους δυτικούς συμμάχους, αλλά περιλάμβαναν χώρες από τη Λατινική Αμερική, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ασία.
Το τελικό κείμενο που υπογράφηκε από τις 80 χώρες και διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των τριών κύριων θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των 27 κρατών - μελών της ΕΕ, ανέφερε ότι ο χάρτης του ΟΗΕ, η εδαφική ακεραιότητα και η κυριαρχία όλων των κρατών «μπορούν και θα χρησιμεύσουν ως βάση για την επίτευξη μιας συνολικής, δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία».
Οι υπογράφοντες στο ανακοινωθέν δήλωσαν ότι οι απειλές ή η χρήση πυρηνικών όπλων ήταν «απαράδεκτες», μετά από τις επαναλαμβανόμενες «απειλές» του Πούτιν να χρησιμοποιήσει πυρηνικά, καθώς και τις επιθέσεις στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, η οποία κατελήφθη από τη Ρωσία στις αρχές του πολέμου.
Ζήτησαν επίσης να σταματήσουν οι επιθέσεις στα λιμάνια της Ουκρανίας και σε εμπορικά πλοία, λέγοντας ότι η επισιτιστική ασφάλεια «δεν πρέπει να επιδεινωθεί με κανέναν τρόπο». Επιπλέον, ζήτησαν την απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων πολέμου και την επιστροφή των παράνομα κρατουμένων Ουκρανών αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των παιδιών.
Σύμφωνα με τους μετριοπαθείς στόχους της Συνόδου Κορυφής, δεν έγινε καμία συζήτηση για το πώς θα έμοιαζε μια μεταπολεμική διευθέτηση ή το εάν και πότε θα ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ.
Η Ελβετίδα πρόεδρος, που φιλοξένησε την εκδήλωση, είπε ότι το γεγονός ότι η «μεγάλη πλειοψηφία» των συμμετεχόντων συμφώνησε στο τελικό έγγραφο «δείχνει τι μπορεί να πετύχει η διπλωματία».
Μιλώντας στο τέλος της διήμερης συνόδου κορυφής στην Ελβετία, ο πρόεδρος της Ουκρανίας, χαιρέτισε τα «πρώτα βήματα προς την ειρήνη», αλλά αναγνώρισε ότι δεν συμφώνησαν όλοι οι παρευρισκόμενοι.
Ζελένσκι: Συνομιλίες με Ρωσία μόνο αν αποσυρθεί από τα ουκρανικά εδάφη
«Το Κίεβο θα διεξαγάγει ειρηνευτικές συνομιλίες με τη Ρωσία αύριο εάν η Μόσχα αποσυρθεί από όλη την ουκρανική επικράτεια», δήλωσε ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Μιλώντας στο κλείσιμο της Συνόδου Κορυφής για την ειρήνη στην Ελβετία, είπε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν θα τερμάτιζε τον πόλεμο και πρέπει να σταματήσει «πάση θυσία», είτε με στρατιωτικά, είτε με διπλωματικά μέσα. «Η δυτική βοήθεια δεν ήταν αρκετή για να κερδίσουμε τον πόλεμο», είπε και πρόσθεσε, «αλλά η Σύνοδος Κορυφής έδειξε ότι η διεθνής υποστήριξη προς την Ουκρανία δεν εξασθενεί».
Ο κ. Ζελένσκι ευχαρίστησε τους παγκόσμιους ηγέτες που παρευρέθηκαν, λέγοντας ότι ήταν ευγνώμων που έδειξαν ανεξάρτητη βούληση παρά την πίεση της Ρωσίας να μείνουν μακριά. Ερωτηθείς εάν η πιο αδύναμη θέση της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης τον ανάγκασε να εξετάσει διπλωματικές κινήσεις, απάντησε ότι δεν ήταν έτσι και η Ουκρανία πάντα μιλούσε για ειρήνη.
Είπε ότι η παρουσία της Μόσχας στις διαπραγματεύσεις θα έδειχνε την προθυμία της για ειρήνη. «Η Ρωσία μπορεί να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις αύριο εάν αποσυρθεί από τα εδάφη μας», είπε χαρακτηριστικά, ενώ πρόσθεσε πως η Κίνα δεν είναι εχθρός της Ουκρανίας.
«Σεβόμαστε την Κίνα και την εδαφική της ακεραιότητα, θέλουμε η Κίνα να κάνει το ίδιο για εμάς», είπε, ενώ κάλεσε το Πεκίνο να ασχοληθεί σοβαρά με την ανάπτυξη ειρηνευτικών προτάσεων.
Φον ντε Λάιεν: Ο δρόμος για την ειρήνη απαιτεί υπομονή
«Η σύνοδος κορυφής που διεξήχθη στην Ελβετία αυτό το Σαββατοκύριακο έχει φέρει πιο κοντά την ειρήνη στην Ουκρανία, όμως η πραγματική ειρήνη δεν θα επιτευχθεί σε ένα βήμα, και ο δρόμος προς την ειρήνη θα απαιτήσει υπομονή και αποφασιστικότητα», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Ξέρουμε πως η ειρήνη στην Ουκρανία δεν θα επιτευχθεί σε ένα βήμα, θα είναι ένα ταξίδι», είπε μετά τις συνομιλίες.
«Δεν ήταν μια ειρηνευτική διαπραγμάτευση επειδή ο (πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ) Πούτιν δεν σκέπτεται σοβαρά να τελειώσει τον πόλεμο, επιμένει στη συνθηκολόγηση, επιμένει στην παραχώρηση ουκρανικών εδαφών - ακόμη και εδαφών που δεν είναι σήμερα κατεχόμενα», κατέληξε.
Κ. Μητσοτάκης: Μοναδικός οδικός χάρτης για βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία το Διεθνές Δίκαιο
Το πόσο εξαιρετικά σημαντικό είναι ότι όλες οι χώρες οι οποίες συμμετείχαν στη Διεθνή Διάσκεψη για την ειρήνη στην Ουκρανία επιβεβαίωσαν την προσήλωσή τους στη Χάρτα του ΟΗΕ, «στην ανάγκη οι διαφορές να λύνονται με επίκληση του Διεθνούς Δικαίου, στο αναφαίρετο δικαίωμα το οποίο έχει κάθε χώρα στην εδαφική κυριαρχία και στην καταδίκη της αλλαγής των συνόρων με τη βία» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης μετά το πέρας των εργασιών στην Ελβετία.
Σε δηλώσεις του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε καταρχάς, πως «μόνο και μόνο το γεγονός ότι αυτή η σύνοδος έλαβε χώρα με σχεδόν 100 χώρες να συμμετέχουν, συναντά μια σημαντική παγκόσμια επιβεβαίωση της ανάγκης να επιτευχθεί επιτέλους μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη αε αυτόν τον πόλεμο. Βρέθηκαν εδώ στην Ελβετία χώρες όχι μόνο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά από όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου, επιβεβαιώνοντας ότι ο πόλεμος της Ουκρανίας είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά μόνο την ήπειρό μας, αλλά αφορά ουσιαστικά όλο τον πλανήτη».
Σύμφωνα με το πρωθυπουργό «αν λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι ο πόλεμος αυτός έχει προκαλέσει μεγάλες διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα και στις τιμές βασικών τροφίμων, αντιλαμβάνεται κανείς γιατί έχει μεγάλη σημασία αυτό που γίνεται στην Ουκρανία, για την Αφρική, για χώρες οι οποίες δοκιμάζονται και από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης».
«Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό ότι όλες οι χώρες οι οποίες συμμετείχαν στη διάσκεψη επιβεβαίωσαν την προσήλωσή τους στη Χάρτα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στην ανάγκη οι διαφορές να λύνονται με επίκληση του διεθνούς δικαίου και στο αναφαίρετο δικαίωμα το οποίο έχει κάθε χώρα στην εδαφική κυριαρχία και στην καταδίκη της αλλαγής των συνόρων με οποιοδήποτε τρόπο, της ισχύος του δυνατού, εις βάρος του πιο αδύναμου», επισήμανε.
Ο ίδιος εξέφρασε την ικανοποίησή του για την - όπως είπε - «πολύ σημαντική επιβεβαίωση αυτών των βασικών αρχών που τελικά μπορούν να αποτελέσουν και το μόνο οδικό χάρτη για μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη στην Ουκρανία και βέβαια για δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη».
«Δεν μπορεί σε καμία περίπτωση, όπως είπα και στην παρέμβασή μου, να σημαίνει πρακτικά συνθηκολόγηση της Ουκρανίας. Γι’ αυτό και η Ελλάδα, όπως και όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εξακολουθούν να στηρίζουν την Ουκρανία, ώστε να μπορεί να προσέλθει κάποια στιγμή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων από μια θέση αυτοπεποίθησης και όχι από μια θέση αδυναμίας», πρόσθεσε.
