Προχθές σε μια συνέντευξή του σε αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό ο Ρόμπερτ Κένεντι είπε επί λέξει: «Η τυφλή εμπιστοσύνη στους ειδικούς είναι δείγμα ολοκληρωτισμού. Στη δημοκρατία αμφισβητούμε τους πάντες».
Με μια πρώτη ματιά αυτό φαίνεται καλό. Όντως οι δημοκρατίες εξελίσσονται μέσα από τις διαρκείς αμφισβητήσεις που βελτιώνουν προηγούμενες αντιλήψεις ή τις αντικαθιστούν με άλλες εγκυρότερες μέχρις ότου και αυτές διαψευστούν, αν ποτέ διαψευστούν. Το κρίσιμο ερώτημα είναι ένα: ποιος αμφισβητεί ποιόν.
Δεν μπορώ εγώ να αμφισβητήσω τη θεωρία του Μαξ Πλανκ ή του Ρίμαν ή τη μη ευκλείδεια γεωμετρία του Λομπατσέφσκι και του Μπολιάι. ‘Όπως ο Αϊνστάιν ή ο Χαϊζενμπεργκ δε θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν τις θεωρίες διαπρεπών οικονομολόγων ή βιολόγων. Η αμφισβήτηση για να είναι έγκυρη και να προάγει την επιστήμη θα πρέπει να γίνεται με επιχειρήματα επακριβώς μετρήσιμα και επαληθεύσιμα, με μεθόδους κοινά αποδεκτές.
Συνεπώς, ο Ρόμπερτ Κένεντι, νομικός, θα μπορούσε να αμφισβητήσει συναδέλφους του στο γνωστικό του αντικείμενο. Δεν μπορεί να αμφισβητήσει, στη δημόσια σφαίρα, επιστήμονες της ιατρικής ή άλλων επιστημονικών κλάδων χωρίς να κινδυνεύσει να θεωρηθεί γραφικός και να γελοιοποιηθεί.
Αυτή ακριβώς η αντίληψη πως «όλοι μπορούν να αμφισβητήσουν όλους» στηρίζεται επάνω στην απλοϊκή βάση «ο λόγος μου και ο λόγος τους». Όση αξία έχουν αυτά που λέω εγώ διαβάζοντας 2-3 βιβλία, άλλη τόση αξία έχουν αυτά που υποστηρίζουν όλοι αυτοί οι οποίοι ανάλωσαν όλη τους τη ζωή στην επιστήμη τους.
Αυτή είναι μια από τις πολλές διαστάσεις του ανορθολογισμού, που στο όνομα ενός ανόητου και στείρου αντιελιτισμού φτάνει στο σημείο να αγνοεί ή να αμφισβητεί σημαντικές επιστημονικές κατακτήσεις του ανθρώπινου πνεύματος. Από το σημείο αυτό μέχρι του σημείου να επανεισαγάγουμε τη μαγεία ως μέθοδο ερμηνείας των φαινομένων η απόσταση δεν είναι μεγάλη.
Και για ξεκαθαρίσω το ζήτημα των ελίτ. Ελίτ πάντα θα υπάρχουν. Αυτές ανοίγουν τους δρόμους στην επιστήμη. Αποτελούν την πρωτοπορία που οι άλλοι ακολουθούν. Τα προβλήματα με τις ελίτ αρχίζουν, αν θελήσουν να επιβάλουν τις αντιλήψεις τους στην κοινωνία, οι οποίες όμως δεν έχουν καμιά σχέση με τις επιστήμες. Οι ελίτ του πνεύματος, των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών πείθουν και ηγεμονεύουν με το έργο τους και την παρουσία τους. Δεν επιβάλλουν κοινωνικά πρότυπα.
Αυτή η αντιελιστική αντίληψη του Ρόμπερτ Κένεντι, με μαθηματική ακρίβεια, οδηγεί και σε μια ισοπέδωση. Από τη στιγμή που όλοι δύνανται με δημόσιο λόγο να αμφισβητήσουν όλους, από τη στιγμή που δεν υπάρχει μια πνευματική ιεραρχία που έχει δημιουργηθεί μέσα στον επιστημονικό χώρο με τις διαρκείς αξιολογήσεις, τότε αυτή η άναρχη αμφισβήτηση ισοπεδώνει και δεν κτίζει.
Δεν είναι τυχαίο που ο συγκεκριμένος προαλείφεται για υπουργός του Τραμπ. Ούτε είναι τυχαίο πως είναι αντιεμβολιαστής.
