Σφίγγει ο εναγκαλισμός Ρωσίας - Κίνας ενάντια στη Δύση
Shutterstock
Shutterstock

Σφίγγει ο εναγκαλισμός Ρωσίας - Κίνας ενάντια στη Δύση

Μία γεωπολιτική ευθυγράμμιση Ρωσίας-Κίνας ήταν επί μακρόν το «όνειρο» του Κρεμλίνου, και το βλέπει να υλοποιείται στη σκιά του επιθετικού πολέμου του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία. «Ύμνους» για τον σινορωσικό άξονα περιείχε βαρυσήμαντη ομιλία του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών, Ουάνγκ Γι, εκπέμποντας σήμα για περαιτέρω εμβάθυνση της στρατηγικής σχέσης με τη Μόσχα καθώς το καθεστώς Σι απεργάζεται σχέδια για μία «πολυπολική» παγκόσμια τάξη.

Ως ένα «νέο παράδειγμα» για τις σχέσεις μεταξύ δύο μεγάλων χωρών ορίζει το Πεκίνο τη συνεργασία με τη Μόσχα, κατά τα όσα δήλωσε ο Ουάνγκ Γι στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στα πλαίσια της συνεδρίασης του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου της Κίνας. Συμβαδίζει με την «τάση της πολυπολικότητας» η σινορωσική σχέση και έχει επιδίωξη να διαλύσει τη «μονομέρεια» και τον «προστατευτισμό» των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η «τάση» προς έναν πολυπολικό κόσμο, ο οποίος κατά το Πεκίνο θα είναι απαλλαγμένος από την αμερικανική ηγεμονία, βγήκε αμέτρητες φορές από τα χείλη του Ουάνγκ Γι για να συνδυαστεί με κατηγορίες εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών πως επιχειρούν «εμμονικά» να περιορίσουν την Κίνα. Είναι «ακατανόητο» κατά τον ίδιο το εύρος των αμερικανικών κυρώσεων κατά κινεζικών εταιρειών· οι ΗΠΑ καταλήγουν να «κάνουν κακό στον εαυτό τους» και αυτό που η Κίνα απαιτεί είναι «αμοιβαίος σεβασμός».

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμμονή με την Κίνα, την κατηγορούν για τα πάντα και συνεχίζουν να καταστρώνουν σχέδια για να την περιορίσουν και να καταστείλουν τη νόμιμη ανάπτυξή της», δήλωσε ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών. Ο τόνος ήταν έντονος, αλλά όχι άκρως εμπρηστικός, καθώς από τον περασμένο Νοέμβριο οι Τζο Μπάιντεν και ο Σι Τζινπίνγκ έχουν ανοίξει εκ νέου διαύλους διαλόγου και η Κίνα δεν ενδιαφέρεται, και δεν το «σηκώνει» η οικονομία της, να μπει τώρα σε αντιπαράθεση.

Ακριβώς έναν χρόνο πριν, η καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου που εκχωρεί ο εκάστοτε επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας μετά τη συνεδρίαση του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου είχε πραγματοποιηθεί από τον Τσιν Γκανγκ, ο οποίος μόλις είχε αναλάβει καθήκοντα. Τότε προειδοποιούσε ότι «η αμερικανική στρατηγική της ανάσχεσης οδηγεί κατευθείαν σε πόλεμο και καταστροφή». Ο Τσιν εξαφανίστηκε το περασμένο καλοκαίρι, παραιτήθηκε χωρίς εξηγήσεις, όχι λόγω της διπλωματικής του γραμμής (η οποία υπαγορεύεται πάντα από το πολιτικό γραφείο του Σι Τζινπίνγκ), αλλά λόγω κάποιας μορφής «προδοσίας» του Κόμματος.

Αμφότεροι οι ανταποκριτές του Guardian και της Corriere della Sera στο Πεκίνο μεταδίδουν πως αυτό που ήθελε ο Ουάνγκ Γι (ο προκάτοχος του Τσιν Γκανγκ που επανήλθε στη θέση) ήταν να επιβεβαιώσει τον σινορωσικό αξόνα και να στείλει μαζί το μήνυμα πως αποδίδει και βαίνει προς περαιτέρω ενίσχυση. Επαίνεσε τη «στρατηγική καθοδήγηση» του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, και του Ρώσου ομολόγου του, Βλαντιμίρ Πούτιν, για την ενίσχυση των σχέσεων σε σημείο που το διμερές εμπόριο «χτύπησε» ρεκόρ πέρυσι φθάνοντας τα 240 δισ. δολάρια.

Ο Ουάνγκ Γι, γνωστός για την αιχμηρή του γλώσσα, βρήκε μάλιστα και μία «ποιητική» έκφραση να χρησιμοποιήσει για τις εισαγωγές-εξαγωγές που ανθίζουν, σημειώνει χαρακτηριστικά ο Γκουίντο Σαντεβέκι της Corriere. «Το ρωσικό φυσικό αέριο μπαίνει στα σπίτια των Κινέζων, ενώ τα αυτοκίνητα που κατασκευάζονται στην Κίνα κυκλοφορούν στους δρόμους της Ρωσίας»…

Οι εξαγωγές φυσικού αερίου της Ρωσίας προς την Κίνα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, βοηθώντας την να αντέξει το οικονομικό βάρος από τη μείωση των εξαγωγών προς την Ευρώπη λόγω των κυρώσεων. Η Κίνα πούλησε περισσότερα από 841.000 οχήματα στη Ρωσία πέρυσι, καθιστώντας την κορυφαία εξαγωγική αγορά για τις αυτοκινητοβιομηχανίες της Κίνας. Οι συνολικές εξαγωγές προς τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 54% σε σύγκριση με το 2022.

Ως προς το όραμα περί πολυπολικού κόσμου, η κινεζική εξωτερική πολιτική έχει εδώ και καιρό εστιάσει στον Παγκόσμιο Νότο, με τον Ουάνγκ Γι να διαμηνύει πως έχει παρέλθει η εποχή που αποτελούσε την σιωπηλή πλειοψηφία και τώρα είναι η δύναμη της αναδιάταξης της παγκόσμιας τάξης. Η κοινή επιδίωξη Πεκίνου-Μόσχας για την υπονόμευση της αμερικανικής επιρροής διεθνώς ήταν άλλωστε και σημαντικός μοχλός για την «φιλία δίχως όρια» που ανακήρυξαν Σι και Πούτιν τον Φεβρουάριο του 2022, λίγο πριν η ρωσική πολεμική μηχανή εισβάλει στο κυρίαρχο έδαφος της Ουκρανίας.

Η συνέντευξη Τύπου του Ουάνγκ Γι συγκέντρωσε τα «φώτα» διεθνώς, ειδικά μετά την ανακοίνωση που αιφνιδίασε άπαντες ότι ο Κινέζος πρωθυπουργός, Λι Κιάνγκ, δεν επρόκειτο να παραχωρήσει συνέντευξη Τύπου με τη λήξη της ετήσιας συνεδρίασης του Λαϊκού Κογκρέσου. Είναι η πρώτη φορά εδώ και 30 χρόνια που Κινέζος πρωθυπουργός δεν ενημερώνει τους δημοσιογράφους για τα προγραμματικά σχέδια της κυβέρνησης και, το κυριότερο, την εξέλιξη της κινεζικής οικονομίας, γεγονός που επέτεινε τον προβληματισμό και την αβεβαιότητα των επενδυτών.

Από την ομιλία Γι σαφώς δεν έλειψαν οι προειδοποιήσεις για το ζήτημα της Ταϊβάν με αποδέκτες τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες, όσο και τον μισητό στο Πεκίνο νεοεκλεγέντα πρόεδρό της Λάι Τσενγκ-τε. Οι χώρες που θα υποστηρίξουν την ανεξαρτησία «παίζουν με τη φωτιά και θα καούν», δήλωσε για να στραφεί στην ίδια την Ταϊπέι, λέγοντας πως όποιος επιδιώξει την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της νήσου «αναπόφευκτα θα εξαλειφθεί από την Ιστορία».

H Ταϊβάν ήταν και, μετά την εκλογική αναμέτρηση της 13ης Ιανουαρίου, παραμένει η σοβαρότερη εστία που μπορεί να οδηγήσει σε ανάφλεξη τις σινοαμερικανικές σχέσεις, ωστόσο πολιτικοί και στρατιωτικοί αναλυτές δεν διακρίνουν πρόθεση της Κίνας τη δεδομένη στιγμή να δυναμιτίσει το κλίμα σε βαθμό που να καταστήσει αναπόφευκτη μία σύγκρουση που θα συμπαρέσυρε τις Ηνωμένες Πολιτείες.