Του Γιώργου Παυλόπουλου
Σχεδόν έξι μήνες διαρκεί η εξέγερση των αντικαθεστωτικών στο Χονγκ Κονγκ, οι οποίοι έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τόσο την τοπική κυβέρνηση όσο και το καθεστώς του Πεκίνου. Ακόμη και σήμερα, όμως, ουδείς είναι σε θέση να πει με – σχετική έστω – βεβαιότητα πότε και πώς θα τελειώσει αυτή η «περιπέτεια», που είναι η σοβαρότερη κρίση την οποία έχει γνωρίσει το Χονγκ Κονγκ μετά την αλλαγή φρουράς του 1997.
Το σίγουρο είναι πως η οικονομία της ημιαυτόνομης επαρχίας της Κίνας βυθίστηκε σε ύφεση για πρώτη φορά μετά από μία δεκαετία (στο τρίτο τρίμηνο συρρικνώθηκε κατά 3,2%), καθώς οι καθημερινές βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα σε διαδηλωτές και δυνάμεις καταστολής έχουν πρακτικά παγώσει όλες τις δραστηριότητες. Κι αυτή η εξέλιξη, με τη σειρά της, αναγκάζει τους πάντες, πατρίκιους και πληβείους, φίλους και εχθρούς της Κίνας, να κάνουν «ταμείο» και να επανεξετάσουν τις θέσεις τους και τη στάση τους.
Όσον αφορά στους διαδηλωτές, τα πράγματα έχουν ως εξής, εν συντομία: Αφενός, μπορούν να επαίρονται για το γεγονός ότι πέτυχαν την απόσυρση του επίμαχου νόμου – για την εκδοση υπόπτων στην κινεζική ενδοχώρα – ο οποίος κατατέθηκε τον Απρίλιο και αποτέλεσε την αφορμή για την εκδήλωση της κρίσης. Αφετέρου, είναι αναμφισβήτητο ότι έχουν επιδείξει μεγάλη αντοχή και διάρκεια, επιτυγχάνοντας να βρίσκονται διαρκώς στο προσκήνιο και να καθορίζουν την ατζέντα της καθημερινής ζωής.
Πλησιάζει το αδιέξοδο
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, μπορεί κανείς να διαβλέψει ότι έχουν αρχίσει να πλησιάζουν σε ένα αδιέξοδο από το οποίο δεν θα ξεφύγουν εύκολα. Ένα αδιέξοδο το οποίο έχει να κάνει με τον βασικό στόχο που έχουν θέσει και επιδιώκουν – ή, τουλάχιστον, θα όφειλαν να το έχουν κάνει. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η απουσία αυτού του στοιχείου, που παίζει τον ρόλο της πολιτικής «πυξίδας», κανένα κίνημα δεν μπορεί να αντέξει επί μακρόν.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχει αναδειχθεί ακόμη από τις τάξεις τους κάποια ηγετική φυσιογνωμία ή ομάδα που να ξεχωρίσει, ολοένα περισσότεροι είναι αυτοί που δεν κρύβουν τις πραγματικές τους προθέσεις: Θέλουν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο που τους συνδέει με την Κίνα και την απόκτηση μιας ουσιαστικής αυτονομίας – στα όρια της ανεξαρτησίας. Αυτός είναι και ο λόγος, άλλωστε, που πληθαίνουν όχι μόνο οι αμερικανικές και βρετανικές σημαίες στις συγκεντρώσεις, αλλά και οι εκκλήσεις για ενεργό συμπαράσταση τόσο προς την Ουάσινγκτον όσο και προς το Λονδίνο. Ειδικά από το τελευταίο, μάλιστα, αυτό που ουσιαστικά ζητούν είναι να πάρει πίσω την υπογραφή που έβαλε το 1997,στην τελετή παράδοσης-παραλαβής του Χονγκ Κονγκ στην Κίνα.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο έχει τοποθετήσει την «κόκκινη γραμμή» του το Πεκίνο. Αποφεύγοντας μέχρι στιγμής να επέμβει ανοιχτά στις επιχειρήσεις καταστολής των διαδηλώσεων, η κινεζική ηγεσία έχει φροντίσει να διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι στην περίπτωση που τεθεί εμπράκτως ζήτημα ανεξαρτησίας, τότε δεν θα διστάσει ούτε στιγμή να συντρίψει αυτούς που το υποστηρίζουν. Έστω κι αν κάτι τέτοιο θα δυσκολέψει πολύ τις σχέσεις του με τη Δύση και τις χώρες της Άπω Ανατολής.
Τι θα κάνει η Δύση;
Όλα δείχνουν, μάλιστα, ότι οι Κινέζοι εκτιμούν πως ό,τι και να λέγεται δημοσίως, κανείς τους – ούτε ο Τραμπ, ούτε το Ηνωμένο Βασίλειο, ούτε η ΕΕ, ούτε η Ιαπωνία – δεν θα στηρίξει ενεργά ένα τέτοιο εγχείρημα, που θα αμφισβητεί την κυριαρχία τους στο Χονγκ Κονγκ. Όπως δε λένε ορισμένοι, δεν θα τολμήσουν καν να επιβάλουν σοβαρές οικονομικές κυρώσεις, καθώς γνωρίζουν ότι το κόστος που θα υποστούν από κάτι τέτοιο, λόγω του μεγέθους και της σημασίας της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία, θα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο από το όποιο όφελος.
Με άλλα λόγια, το Πεκίνο τηρεί στάση αναμονής απέναντι στους διαδηλωτές, ελπίζοντας ότι σύντομα θα συνειδητοποιήσουν οι ίδιοι ότι πρόκειται να σπάσουν τα μούτρα τους, κάτι που θα τους αναγκάσει να αποχωρήσουν από τα οδοφράγματα και τα κατειλημμένα πανεπιστήμια.
Επειδή, ωστόσο, ποτέ κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι οι επιθυμίες και οι υπολογισμοί του θα επαληθευτούν, την ίδια στιγμή γύρω από το Χονγκ έχει συγκεντρωθεί μια πολύ ισχυρή στρατιά, η οποία εκπαιδεύεται εντατικά στην καταστολή κοινωνικών αναταραχών.
AP Photo/Kin Cheung
