Η καταστολή των μουσουλμανικών μειονοτήτων στην επαρχία Σιντζιάνγκ επιστρέφει αύριο, Δευτέρα, στην επικαιρότητα με την επίσκεψη στην Κίνα, για πρώτη φορά έπειτα από σχεδόν 20 χρόνια, της Ύπατης Αρμοστή του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπατσελέτ. Η Μπατσελέτ θα μεταβεί στην Ουρούμτσι και την Κασγκάρ, στην Σιντζιάνγκ, καθώς και στην Καντόνα, στη νότια Κίνα.
Η Μπατσελέτ, πρώην πρόεδρος της Χιλής, θα συναντήσει «έναν ορισμένο αριθμό υψηλόβαθμων αξιωματούχων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο», ανέφερε την Παρασκευή το γραφείο της. Θα «συναντηθεί επίσης με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου καθώς και πανεπιστημιακούς, και θα δώσει μια διάλεξη στους φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καντόνας».
Όμως οι ελπίδες για μια εις βάθος διεθνή έρευνα για αυτό που οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες έχουν χαρακτηρίσει «γενοκτονία» στη Σιντζιάνγκ έδωσαν τη θέση τους στην ανησυχία των οργανώσεων προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που φοβούνται πως το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα μπορεί να χρησιμοποιήσει την επίσκεψη αυτή ως εξιλέωση.
Κατηγορούν το Πεκίνο ότι εφαρμόζει από το 2017 μια συστηματική καταστολή των Ουιγούρων και άλλων μουσουλμανικών εθνοτήτων της περιοχής, όπως οι Καζάκοι. Λένε ότι το κινεζικό καθεστώς έχει κλείσει τουλάχιστον ένα εκατομμύριο ανθρώπους σε στρατόπεδα αναμόρφωσης.
Το Πεκίνο αμφισβητεί αυτό τον αριθμό και λέει ότι πρόκειται για «κέντρα επαγγελματικής εκπαίδευσης» που σκοπό έχουν να καταπολεμήσουν τον ριζοσπαστικό εθνικισμό, έπειτα από επιθέσεις που αποδόθηκαν στους Ουιγούρους.
Φόβος για αντίποινα
Η Κίνα χαρακτηρίζει τις κατηγορίες για γενοκτονία «ψέμα του αιώνα», υποστηρίζοντας πως η πολιτική της επέτρεψε να καταπολεμηθεί ο εξτρεμισμός και να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων.
Η Μπατσσελέτ θα συναντηθεί με τους ξένους πρεσβευτές διαδικτυακά τη Δευτέρα προτού μεταβεί στη Σιντζιάνγκ την Τρίτη και την Τετάρτη, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές στο Πεκίνο.
Η επίσκεψη αυτή αποτελεί την πρώτη αυτού του είδους από το 2005, μια εποχή που το Πεκίνο προσπαθούσε να λειάνει την παγκόσμια εικόνα του στην προοπτική των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008.
Αξιωματούχοι του ΟΗΕ διαξιφίζονται από το 2018 με την κινεζική κυβέρνηση για την εξασφάλιση «ελεύθερης και σημαντικής πρόσβασης» στη Σιντζιάνγκ.
Όμως οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων φοβούνται μήπως το ταξίδι αυτό, που εξασφαλίστηκε τον Μάρτιο, μετατραπεί σε μια σκηνοθεσία στη διάρκεια της οποίας τα κρίσιμα ερωτήματα δεν θα αναφερθούν.
Σύμφωνα με πανεπιστημιακούς και Ουιγούρους του εξωτερικού, οι αρχές της Σιντζιάνγκ φαίνεται πως τα τελευταία χρόνια έχουν εγκαταλείψει τα αυστηρά μέτρα καταστολής προκειμένου να επικεντρωθούν εκ νέου στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής.
«Τώρα δεν υπάρχουν πλέον πολλές ορατές αποδείξεις καταστολής», εκτίμησε μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πίτερ Ίργουιν, της οργάνωσης Uyghur Human Rights Project.
Οι οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποίησαν πως η συνεχής επιτήρηση του κράτους και ο φόβος για αντίποινα θα εμποδίσουν τους Ουιγούρους επί τόπου να μιλήσουν ελεύθερα στην ομάδα των Ηνωμένων Εινών.
«Φοβόμαστε πως η επίσκεψη θα χρησιμοποιηθεί από την κινεζική κυβέρνηση για να ξεπλύνει τις σοβαρές παραβιάσεις που έχουν διαπραχθεί στη Σιτζιάνγκ», προειδοποίησε από την πλευρά της η Μάγια Ουάνγκ, ερευνήτρια ειδική στην Κίνα στο Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch).
Τελευταία ευκαιρία
Η Μισέλ Μπατσελέτ επικρίθηκε επίσης για το ότι δεν ήταν περισσότερο ειλικρινής όσον αφορά τη Σιντζιάνγκ.
Οι ΗΠΑ προειδοποίησαν την Παρασκευή πως «η επίμονη σιωπή της κ. Μπατσελέτ απέναντι στις αδιαμφισβήτητες αποδείξεις θηριωδιών που διαρπάχθηκαν στη Σιντζιάνγκ» είναι «βαθιά ανησυχητική».
Η απροθυμία της να ασκήσει κριτική ίσως είναι η ένδειξη της ισχυρής επιρροής του Πεκίνου στα Ηνωμένα Έθνη, που υποβάλλει τους αξιωματούχους «σε πολλούς περιορισμούς», εκτιμά ο Ίργουιν. «Αν επρόκειτο για οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση στον κόσμο, η έρευνα θα είχε γίνει».
Αντίθετα απ΄ό,τι συνέβη σε άλλες περιοχές, όπως η Κριμαία που προσαρτήθηκε από τη Ρωσία, το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών δεν χρησιμοποίησε την εντολή του για επιτήρηση εξ αποστάσεως της Σιντζιάνγκ και δεν διαθέτει γραφείο στην Κίνα.
Για τη Μάγια Ουάνγκ, η επίσκεψη αυτή είναι «η τελευταία ευκαιρία για την κ. Μπατσελέτ να σώσει τη φήμη της σε ό,τι αφορά την Κίνα».
Η καθυστέρηση στη δημοσιοποίηση της έκθεσης της Μπατσελέτ για τη Σιντζιάνγκ –που είχε προβλεφθεί αρχικά για τον περασμένο Σεπτέμβριο– προκάλεσε τη δυσαρέσκεια ορισμένων ΜΚΟ.
Εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας δήλωσε την Τρίτη πως η έκθεση δεν θα δημοσιευθεί πριν από το ταξίδι της και πως δεν έχει δοθεί ακόμη καμία ημερομηνία για τη δημοσιοποίησή της.
