Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις διέρχονται την πιο δύσκολη στιγμή τους από το 1974. Η επιλογή της Ελλάδας ως βασικού εχθρού, δεν συνδέεται μόνο με εσωτερικούς λόγους ενόψει εκλογών. Σίγουρα παίζει το ρόλο της η πρόθεση Ερντογάν να προσεταιριστεί το εθνικιστικό ακροατήριο, μεγάλο μέρος του οποίου έλκεται από την ακόμη πιο ακραία σε ρητορική Ακσενέρ, αντί του κυβερνητικού του εταίρου Μπαχτσελί, ωστόσο δύο είναι οι βασικοί λόγοι για την εμμονική στόχευση της Ελλάδας.
Ο πρώτος αφορά στη συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να υπονομεύσει την ελληνοαμερικανική στρατιωτική συνεργασία. Ο Ερντογάν εμφανίζει συνεχώς τους Αμερικανούς όχι απλά ως συνυπεύθυνους, αλλά ως ενορχηστρωτές του εξοπλισμού της Ελλάδας και της γενικότερης συμπεριφοράς της απέναντι στη χώρα του. Το αφήγημα είναι πως η Ελλάδα δεν μπορεί να τα βάλει από μόνη της με την Τουρκία, αλλά χρησιμοποιεί τις πλάτες άλλων, οι οποίοι θέλουν να εμποδίσουν τη χώρα του να παίξει το ρόλο που της αναλογεί στις νέες ισορροπίες ισχύος του πλανήτη.
Καθώς βλέπει ότι αλλάζουν σε βάρος του οι συσχετισμοί στο Αιγαίο στέλνει με κάθε ευκαιρία μηνύματα προς τους Αμερικανούς ότι πρέπει να περιορίσουν τη διείσδυσή τους στην Ελλάδα. Ενώ ανέμενε ότι μετά την αναβάθμιση της τουρκικής θέσης λόγω Ουκρανικού, οι ΗΠΑ θα επιδείκνυαν μεγαλύτερη ανοχή απέναντι στις αναθεωρητικές του βλέψεις, εντούτοις διαπιστώνει πως αυτό όχι μόνο δεν συμβαίνει, αλλά στο Αιγαίο οι ισορροπίες ανατρέπονται εις βάρος του.
Ο δεύτερος στόχος της Τουρκίας είναι να διαμορφώσει ένα περιβάλλον, όπως ακριβώς έκανε και η Ρωσία προτού εισβάλλει στην Ουκρανία, βάσει του οποίου όποια επιθετική κίνηση κάνει η Τουρκία έναντι της Ελλάδος να την εμφανίσει ως αυτοάμυνα: Η Ελλάδα εξοπλίζει παρανόμως τα νησιά, η Αθήνα είναι που απειλεί την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας, επομένως, το μόνο που οφείλει να κάνει μια χώρα που απειλείται από μια τρίτη είναι να αντιδράσει, ακόμη και προληπτικά. Αναζητεί τον τρόπο για να νομιμοποιήσει μια ενδεχόμενη ενέργεια σε βάρος της Ελλάδος που θα έχει μάλιστα προληπτικό χαρακτήρα. Καλλιεργεί το ίδιο κλίμα, όπως και ο Πούτιν πριν εισβάλει στην Ουκρανία, όταν ο Ρώσος πρόεδρος την κατηγορούσε ότι θέλει να γίνει μέλος του ΝΑΤΟ και να αναπτύξει επιθετικούς πυραύλους στο έδαφός της.
Βέβαια, ειδικά μετά την κλιμάκωση του Πούτιν και την ολοένα και μεγαλύτερη απομόνωσή του, ακόμη και οι πιο φιλότουρκοι διεθνείς παράγοντες, δύσκολα θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν ότι η Τουρκία επιτέθηκε προληπτικά σε ελληνικό νησί επειδή αυτό οχυρωνόταν έναντι μιας χώρας που διατηρεί σε ισχύ το casus belli. Στην πράξη, η Τουρκία διαμορφώνει τις συνθήκες για μια ενέργεια που δεν θα είναι κατάληψη βραχονησίδας, ούτε επίθεση σε ελληνικό νησί, παρά κάτι που θα συνδέεται με την αποστολή στρατιωτών και στρατιωτικού υλικού σε ελληνικά νησιά.
* Ο Κωνσταντίνος Φίλης είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδας και αναλυτής διεθνών θεμάτων του ΑΝΤ1
