Την πλήρη στήριξή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων αναμένεται να επιβεβαιώσουν οι 27 ηγέτες της ΕΕ κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής που θα έχουν στις 6 Οκτωβρίου στη Σλοβενία, με τους ομολόγους τους από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κόσσοβο).
Έπειτα από πολλές συζητήσεις σε επίπεδο μονίμων αντιπροσώπων, τα κράτη-μέλη της ΕΕ συμφώνησαν στη διατύπωση της κοινής δήλωσης που θα υιοθετήσουν οι «27», κυρίως σε ό,τι αφορά το θέμα της Διεύρυνσης, σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο. «Η δήλωση για τα Δυτικά Βαλκάνια θα εξισορροπεί μεταξύ της φιλοδοξίας για τη Διεύρυνση και της ικανότητας της ΕΕ να ενσωματώσει νέα κράτη-μέλη», ανέφερε ο ίδιος.
Ειδικότερα, στην κοινή δήλωση αναμένεται να αναφέρονται τα εξής: Πρώτον, ότι «οι χώρες της ΕΕ αναγνωρίζουν τη δέσμευσή τους στη διαδικασία της Διεύρυνσης και τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε αυτή τη διαδικασία». Δεύτερον, «η σημασία για την ΕΕ να διατηρήσει και να εμβαθύνει τη δική της ανάπτυξη, διασφαλίζοντας την ικανότητά της να ενσωματώσει νέα κράτη-μέλη».
Σημειώνεται ότι η Σλοβενική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ήθελε να προστεθεί στην κοινή δήλωση των «27», συγκεκριμένη ημερομηνία για την προσχώρηση όλων των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, το αργότερο το 2030. Η πρόταση αυτή δεν υποστηρίχθηκε από όλα τα κράτη-μέλη.
Ως εκ τούτου, η κοινή δήλωση αναμένεται να επικεντρωθεί στο οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια, συνολικού ύψους 30 δις ευρώ, στην πράσινη ατζέντα που θα στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση και στη συνεργασία για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid-19. Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, η ΕΕ έχει δωρίσει 2,9 εκατομμύρια δόσεις εμβολίου κατά του κορονοϊού στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, ενώ ο στόχος είναι οι χώρες να επιτύχουν τα ποσοστά εμβολιασμού της ΕΕ ως το τέλος του 2021. Επιπλέον η ΕΕ έχει ήδη χορηγήσει 3,3 δισ. ευρώ για να αντιμετωπιστούν οι οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από την πανδημία.
Ακόμα, θα υπάρξουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις που θα εντείνουν τη συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των χωρών των Δ. Βαλκανίων, κυρίως στο θέμα της μετανάστευσης και της αντιτρομοκρατίας. Εξάλλου, θα υπάρξει συγκεκριμένη δέσμευση, ως το τέλος του 2021 να καταργηθεί το κόστος περιαγωγής μεταξύ ΕΕ και Δ. Βαλκανίων.
Σύμφωνα με την επιστολή πρόσκλησης του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ προς τους 27 ηγέτες της ΕΕ, η Σύνοδος Κορυφής θα χωριστεί σε δύο ενότητες. Η πρώτη θα επικεντρωθεί στη δέσμευση της ΕΕ για κοινωνικοοικονομική ανάκαμψη και βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής και στην ανάγκη αντιμετώπισης της πανδημίας, με βάση το Οικονομικό και Επενδυτικό Σχέδιο για τα Δυτικά Βαλκάνια. Το Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) και η Παγκόσμια Τράπεζα θα παρουσιάσουν τις απόψεις τους στη συζήτηση, στην οποία θα παραστεί και ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Η δεύτερη ενότητα, που προορίζεται για τους ηγέτες της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων, θα επικεντρωθεί, σύμφωνα με την πρόσκληση του Σαρλ Μισέλ, σε συζητήσεις για την εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου, τη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας και τη στρατηγική δέσμευση. Παράλληλα, θα επιβεβαιωθεί «η κοινή βούληση να εργαστούμε προς μια ισχυρή, σταθερή και ενωμένη Ευρώπη», ενώ θα συζητηθούν και οι τρόποι διασφάλισης της σταθερότητας στην περιοχή, η ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας και η επίλυση των περιφερειακών συγκρούσεων.
Εξάλλου, σύμφωνα με την πρόσκληση του Σαρλ Μισέλ, κατά τη διάρκεια του δείπνου εργασίας των ευρωπαίων ηγετών σήμερα το βράδυ στη Σλοβενία, θα πραγματοποιηθεί «μια στρατηγική συζήτηση για τον ρόλο της Ένωσης στη διεθνή σκηνή υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων στο Αφγανιστάν, της εταιρικής σχέσης ασφάλειας AUKUS και της εξέλιξης των σχέσεων με την Κίνα».
Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, η σχέση με την Ουάσινγκτον αναμένεται να είναι το σημαντικότερο μέρος των συζητήσεων, καθώς τις τελευταίες εβδομάδες πολλές φωνές έχουν ακουστεί χαρακτηρίζοντας τις ΗΠΑ αναξιόπιστο εταίρο που δεν μοιράζεται τα ίδια συμφέροντα.
Ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή πρόσκλησης προς τους «27», τονίζει ότι "πρέπει να ακολουθήσουμε μια στρατηγική πορεία δράσης και να αυξήσουμε την ικανότητά μας να ενεργούμε αυτόνομα για να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας, να υποστηρίξουμε τις αξίες και τον τρόπο ζωής μας και να βοηθήσουμε στη διαμόρφωση του παγκόσμιου μέλλοντος». Αυτό πρέπει να γίνει μέσω μιας ισχυρότερης και αποτελεσματικότερης ΕΕ, σύμφωνα με τον Σ. Μισέλ, ο οποίος τονίζει: "Οι στόχοι μας από αυτή την άποψη δεν έχουν αλλάξει, αλλά οι πρόσφατες εξελίξεις απαιτούν από εμάς να σκεφτούμε πώς να τους επιτύχουμε καλύτερα".
