Από την Ανδόρα στις Σεϋχέλλες και από τις Βρετανικές Παρθένες Νήσους στην Κύπρο και στη Βόρεια Ντακότα των ΗΠΑ, δεκάδες δισεκατομμύρια κινούνται στη σκιά των offshore εταιρειών με πολιτικούς, κυβερνητικούς αξιωματούχους να ξεπλένουν χρήμα αποφεύγοντας την φορολογία και επιχειρηματίες να κινούνται στα όρια της νομιμότητας για τους ίδιους λόγους, αν και φυσικά μεταξύ αυτών βρίσκονται και οι αυτοί που χρησιμοποιούν για επαγγελματικούς λόγους τις λεγόμενες υπεράκτιες εταιρείες, η λειτουργία των οποίων δύναται να διευκολύνει δραστηριότητες και διακίνηση υλικών.
Τα Pandora Papers έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά αποκαλύψεων ειδικά σε ό,τι αφορά τον τρόπο με τον οποίο πολιτικοί, μεταξύ των οποίων νυν και πρώην αρχηγοί κρατών χρησιμοποιούν τις offshore για να διακινήσουν μαύρο χρήμα ή για να αποφύγουν την φορολογία όπως συνέβη στην περίπτωση του Τόνι Μπλερ, του πρώην πρωθυπουργού της Βρετανίας.
Και είναι ίσως η χαρακτηριστικότερη αφού βρέθηκε ιδιοκτήτης ακινήτου αγοράζοντας όχι το ίδιο το ακίνητο αλλά την offshore εταιρεία στην οποία ανήκε με αποτέλεσμα να αποφύγει την καταβολή φόρο στο βρετανικό φορολογικό σύστημα που ξεπερνούσαν τις 300000 λίρες.
Η ανωνυμία που προσφέρουν οι υπεράκτιες εταιρείες αποτελούν το αλφάβητο της φοροδιαφυγής. Εκτρέπονται όμως ως λειτουργικό σύστημα μιας παγκόσμιας οικονομίας από τη στιγμή που μετατρέπονται σε κέλυφος δοσοληψιών που αφορούν στο μαύρο χρήμα και το ξέπλυμα του.
Μαύρο χρήμα που προέρχεται, όπως τουλάχιστον προκύπτει από τη νέα αυτή φουρνιά που περιλαμβάνει 11,9 εκατομμύρια φορολογικά αρχεία στα οποία εμφανίζονται 300 πολιτικοί και αξιωματούχοι που δραστηριοποιούνται ή δραστηριοποιήθηκαν σε πάνω από 90 χώρες, μέσα από την εκμετάλλευση των θέσεων που κατείχαν.
Από εμίρηδες και βασιλιάδες μέχρι προέδρους νυν και πρώην, πρωθυπουργούς, επίσης νυν και πρώην, και αξιωματούχος όπως υπουργοί Οικονομικών εμφανίζονται να διακινούν και να διαχειρίζονται ποσά δυσθεώρητα μέσω εταιρειών που κινούνται κάτω από τα ραντάρ των χωρών και των ελεγκτικών αρχών, έχοντας ως εκπροσώπους δικηγορικά γραφεία και εταιρείες δημιουργίας offshore με μερικά... κλικ.
Η έρευνα του International Consortium of Investigative Journalists που συνεργάστηκε με δεκάδες δημοσιογράφους άλλων μέσων (650 δημοσιογράφοι από 117 χώρες) προκειμένου να καταστεί εφικτή η διετής ανάλυση των στοιχείων που έλαβε και στα οποία δόθηκε η κωδική ονομασία Pandora Papers έρχεται να αναδείξει έναν κρυφό πλούτο που σημειωτέον αφορά μόλις 30.000 υπεράκτιες εταιρείες. Αριθμός που δεν ανταποκρίνεται φυσικά στο χορό των εταιρειών αυτού του είδους που σημειωτέον η βάση και η λογική της λειτουργίας τους δεν αποτελεί το ξέπλυμα και την απόκρυψη του πλούτου που συσσωρεύεται κάτω από ακραία αδιαφανείς διαδικασίες σε ότι αφορά ειδικά τα πολιτικά πρόσωπα.
Σε συνδυασμό δε με τράπεζες – ζόμπι που λειτουργούν σε περιοχές της Καραϊβικής αλλά και αλλού όπως για παράδειγμα οι Σεϋχέλλες το μαύρο χρήμα ξεπλένεται με ρυθμούς που οι κοινοί θνητοί αδυνατούν να παρακολουθήσουν. Ακόμη και οι αρχές των χωρών όπως για παράδειγμα της Αμερικής είναι δύσκολο σε πολλές περιπτώσεις να διερευνήσουν όχι το σύνολο αλλά ακόμη και ένα μικρό τμήμα των δραστηριοτήτων.
Πολύ δε περισσότερο όταν περιοχές της επικράτειας τους όπως το Ντελαγουέρ εντάσσεται στους φορολογικούς παραδείσους ενώ άλλες όπως η Ντακότα βρίσκονται στο επίκεντρο της έρευνας για το ξέπλυμα μέσω ακινήτων και άλλων... επενδύσεων.
Από τον πίνακα που είδε το φως της δημοσιότητας η Ελλάδα δεν δείχνει να εντάσσεται στις χώρες που πολιτικοί νυν και πρώην βρίσκονται σε αυτά τα αρχεία. Εν τούτοις η αποκάλυψη των στοιχείων μόλις ξεκίνησε από το ICIJ και τους συνεργαζόμενους με αυτό δημοσιογράφους ανά τον κόσμο.
Επίσης, στα στοιχεία που δόθηκαν προς το παρόν στη δημοσιότητα προκύπτει πως μεταξύ των προσώπων που εμπλέκονται μεγάλος αριθμός αφορά Ρώσους ολιγάρχες και επιχειρηματίες που συνδέονται με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Επίσης, το ίδιο γίνεται σε πρώτη φάση και αναφορικά με τον Ταγίπ Ερντογάν και έναν εκ των ισχυρότερων επιχειρηματιών.
Εκεί που το θέμα ξεφεύγει και αφορά απ ευθείας αξιωματούχος κρατικούς είναι η Βενεζουέλα όπου το παιχνίδι ξεκινά από τα επαναστατικά χρόνια του τσαβισμού και συνεχίζεται με το καθεστώς Μαδούρο. Άλλωστε οι φορολογικοί παράδεισοι της Καραϊβικής και ο Παναμάς δεν απέχουν πολύ από τη χώρα που τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στο επίκεντρο της δημοσιότητας για τους πλέον αρνητικούς λόγους.
Σε κάθε περίπτωση τα στοιχεία μόλις άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Εν τούτοις όπως αναφέρθηκε δεν είναι η πρώτη φορά. Και φαίνεται πως τα μέτρα που ελήφθησαν τα τελευταία χρόνια μέσω των πιέσεων προς τραπεζικά ιδρύματα αλλά και χώρες ανά τον πλανήτη δεν είναι αρκετά. Η φοροδιαφυγή και το μαύρο χρήμα που διακινείται εξακολουθεί να βρίσκει στέγη στα υπεράκτια... στέκια με τις απώλειες για τις κυβερνήσεις των χωρών να αγγίζουν δυσθεώρητα ύψη.
Αυτός είναι και ο λόγος που στις ΗΠΑ σκληραίνουν όλο και περισσότερο τα μέτρα αναφορικά με την λειτουργία των offshore και βρίσκεται σε εξέλιξη ένα διεθνές κυνηγητό από τουλάχιστον τρεις μεγάλες υπηρεσίες προκειμένου να επαναπατριστεί μέσω της φορολογίας και της επιβολής προστίμων το διαφυγών κέρδος.
