Το ταξίδι του Προέδρου Ερντογάν στην Νέα Υόρκη σχεδιάστηκε με στόχο να αποτελέσει τη σκηνή για μια επικοινωνιακή καταιγίδα που θα σφυρηλατούσε την εικόνα του ως παγκόσμιου ηγέτη μιας μεγάλης δύναμης. Τα εγκαίνια του Σπιτιού της Τουρκίας ήταν η τέλεια αφορμή. Η αισιοδοξία για μια επαφή με τον Πρόεδρο Μπάιντεν έγινε βεβαιότητα και όταν η συνάντηση δεν έγινε ποτέ, η αισιοδοξία έγινε πικρία και θυμός. Ο Πρόεδρος Ερντογάν ήθελε αυτή τη συνάντηση όχι μόνο για να ξεκινήσει μια διαδικασία επαναπροσέγγισης με την Ουάσιγκτον, αλλά και για να ενισχύσει τη θέση του στη σχέση της Άγκυρας με τη Μόσχα και τον Βλαδιμίρ Πούτιν.
Στην αντίληψη του Προέδρου Ερντογάν, η Τουρκία δεν είναι μία απλή χώρα που ανήκει στη Δύση και ακολουθεί τις προτιμήσεις των ΗΠΑ, ή μια Μεσογειακή μεσαία δύναμη που εξαρτάται από τη Ρωσία για να αντιμετωπίσει τις γεωπολιτικές δυσχέρειες της Μέσης Ανατολής. Η Τουρκία είναι μία αναδυόμενη μεγάλη δύναμη με τον ίδιο ηγέτη παγκόσμιας εμβέλειας. Η Τουρκία δεν θέλει να είναι ούτε παρακολούθημα της Δύσης ούτε εξαρτημένη από την Ανατολή. Άλλωστε, όλο το προηγούμενο διάστημα προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τον αμερικανορωσικό ανταγωνισμό και τα κατάφερε, με αποτέλεσμα να αναβαθμίσει την επιρροή της στη Βόρεια Αφρική, στον Καύκασο αλλά και στη Μέση Ανατολή.
Το κόστος αυτής της στρατηγικής επέκτασης, όμως, έχει αυξηθεί σημαντικά και το περιθώριο ελιγμών έχει περιοριστεί. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι η εσωτερική πολιτική κυριαρχία του αμφισβητείται πλέον σοβαρά. Τα στρατηγικά λάθη της Άγκυρας στη Συρία, στο προσφυγικό με την εργαλειοποίηση απελπισμένων ανθρώπων για να αποσταθεροποιήσει την Ευρώπη, η αγορά των S-400 και η κλιμάκωση εναντίον της Ελλάδος προκάλεσε αντισυσπειρώσεις και αύξησε την καχυποψία απέναντι στην Άγκυρα.
Όπως φάνηκε και από τη συνάντηση στο Σότσι, η Ρωσία του Πούτιν δεν χρειάζεται να κάνει πολλά για να ενισχύσει τη θέση της στη γειτονιά της Τουρκίας, παρά να εμφανίζεται πρόθυμη να προσφέρει στην Τουρκία τα «αγαθά» που της αρνείται η Ουάσιγκτον. Συρία, Λιβύη, αλλά και ενέργεια είναι πεδία που η εξάρτηση από τη Μόσχα μεγαλώνει και αυτό με όχημα την αυταπάτη μεγάλης δύναμης που έχει κυριαρχήσει στην Άγκυρα. Όσο περισσότερο θέλει να αυτονομηθεί από τη Δύση και να εκβιάσει την Ουάσιγκτον τόσο θα μεγαλώνει η ανάγκη υποστήριξης από τη Μόσχα. Και όσο αυτή η υποστήριξη θα προσφέρεται (όχι χωρίς ακριβό τίμημα), τόσο θα διευρύνεται το χάσμα με τη Δύση.
* Ο Κώστας Υφαντής είναι Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Ερευνητικός Εταίρος στο ΙΔΙΣ
