Το διακύβευμα της επίσκεψης του Κιρ Στάρμερ στον Λευκό Οίκο δεν θα μπορούσε να ήταν υψηλότερο στις ημέρες που οι διατλαντικοί δεσμοί επανακαθορίζονται, οι Ηνωμένες Πολιτείες «αποσυνδέονται» από την ασφάλεια της Ουκρανίας και της Ευρώπης και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θέλει ως συνομιλητή του την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιγράφοντας την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, η οποία και ενθαρρύνεται από την Ουάσινγκτον εδώ και δεκαετίες, ως απόπειρα εξαπάτησης των ΗΠΑ, στην οποία τώρα απαντά με δασμούς.
Προτάσσοντας την «ειδική σχέση» του Ηνωμένου Βασιλείου με τις Ηνωμένες Πολιτείες και έχοντας παράλληλα «θερμάνει» την μετά Brexit εταιρική σχέση με την ΕΕ μπροστά στα νέα δεδομένα, ο Στάρμερ έφθασε σε ρόλο «γεφυροποιού» στην Ουάσινγκτον με κύρια στόχευση να αποσπάσει τις εγγυήσεις εκείνες που μπορούν να διασφαλίσουν μία βιώσιμη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία, ήτοι τη δέσμευση Τραμπ ότι θα παράσχει αμερικανική «ασπίδα» σε οποιαδήποτε ειρηνευτική δύναμη αναπτυχθεί κατόπιν εκεχειρίας, καθώς και να διασφαλίσει ότι το Κίεβο θα έχει θέση στο «τραπέζι» της διαπραγμάτευσης με τη Ρωσία.
Η Βρετανία και η Γαλλία ηγούνται των διπλωματικών προσπαθειών για τη συγκρότηση μίας ευρωπαϊκής ειρηνευτικής δύναμης 30.000 στρατιωτών που θα αναπτυχθεί εφόσον επιτευχθεί εκεχειρία στην Ουκρανία, ωστόσο θα απαιτηθεί αεροπορική και υλικοτεχνική υποστήριξη από τις ΗΠΑ -μία αμερικανική «δικλείδα ασφαλείας» που αποτελεί και τον μόνο τρόπο για να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε συμφωνία μπορεί να αντέξει και να αποτραπεί ο Βλαντιμίρ Πούτιν από το να επιτεθεί ξανά, όπως υπογραμμίζει ο Κιρ Στάρμερ.
Αυτές τις διαβεβαιώσεις ζήτησε, αλλά δεν τις έλαβε δημοσίως ο Βρετανός πρωθυπουργός, με τον Ντόναλντ Τραμπ να παραπέμπει στη συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας ως «στήριγμα» υπό το σκεπτικό ότι η Ρωσία δεν πρόκειται να επιτεθεί στην Ουκρανία εφόσον Αμερικανοί βρίσκονται και εργάζονται εκεί σε εταιρείες εξόρυξης. Κατά τον Τραμπ και μόνο η ύπαρξη αμερικανικών οικονομικών συμφερόντων θα πρέπει να είναι επαρκής- θεωρεί πως ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα «τηρήσει το λόγο του» και «δεν θα εισβάλει ξανά» στην Ουκρανία εφόσον η διαπραγμάτευση καταλήξει, και σε περίπτωση πρώτα θα έρθει η συμφωνία και μετά η όποια συζήτηση περί ειρηνευτικής δύναμης, όπως ανέφερε απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Μία συμφωνία που αν δεν έλθει σύντομα, δεν θα έλθει, σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο.
Ο Κιρ Στάρμερ, σε μία διπλωματική δοκιμασία δίχως προηγούμενο, αφενός απέφυγε να χρησιμοποιήσει ρητά τον όρο εγγυήσεις ασφαλείας, ενώ ερωτηθείς σχετικά από τους δημοσιογράφους μίλησε για μία παραγωγική συζήτηση με τον Τραμπ, παραπέμποντας στη δήλωσή του ότι θέλει να προηγηθεί η συμφωνία και προσέθεσε ότι γίνονται συνομιλίες ως προς την εφαρμογή της συμφωνίας. Το κλίμα σε κάθε περίπτωση ήταν ιδιαίτερα θετικό μεταξύ των δύο και «μέτρησε» και η επιστολή που μετέφερε (όχι τυχαία) ο Στάρμερ με την υπογραφή του βασιλιά Καρόλου, ο οποίος προσκαλούσε τον Ντόναλντ Τραμπ να τον συναντήσει στη Σκωτία.
Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αναμένεται σήμερα στις Ηνωμένες Πολιτείες για την υπογραφή της διμερούς συμφωνίας για τις σπάνιες γαίες, η οποία «κλείδωσε» επίσης χωρίς να περιλαμβάνονται εγγυήσεις ασφαλείας εκ μέρους της αμερικανικής πλευράς. Κατά τη συνάντηση με τον Κιρ Στάρμερ, ο Τραμπ επανέλαβε πως δεν τίθεται κανένα ζήτημα εισδοχής της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, ενώ επισήμανε πως «θα δούμε» εάν μπορούν να ανακτηθούν ρωσοκρατούμενα ουκρανικά εδάφη, ειδικά στη «θαλάσσια γραμμή». Όσο για τον χαρακτηρισμό δικτάτορας που είχε αποδώσει ο Τραμπ στον Ζελένσκι, ερωτηθείς σχετικά απάντησε «είπα κάτι τέτοιο;»... Σε άλλη ερώτηση απάντησε πως υποστηρίζει το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ για τη συλλογική άμυνα, προσθέτοντας πως «δεν θα υπάρξει κάποιος λόγος γι' αυτό, θα έχουμε μία επιτυχημένη ειρήνη».
Μπροστά στην επιταχυνόμενη αποδέσμευση των ΗΠΑ από την ασφάλεια της Ευρώπης και με πλήρη επίγνωση της δυσκολίας του εγχειρήματος, ο Στάρμερ είχε ανακοινώσει πριν μεταβεί στις ΗΠΑ ότι οι αμυντικές δαπάνες της Βρετανίας θα φθάσουν στο 2,5% του ΑΕΠ το 2027 με την προοπτική να ανέλθουν στο 3% του ΑΕΠ μετά το 2029. Πέραν του ΝΑΤΟ στη συνάντηση τέθηκαν επίσης επί τάπητος και ζητήματα εμπορίου. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει ζητήσει «ανταποδοτικές και ισότιμες εμπορικές σχέσεις» με το Ηνωμένο Βασίλειο, όμως κατέδειξε ότι η Βρετανία πιθανώς θα αποφύγει τους δασμούς που ο ίδιος επιφυλάσσει στην ΕΕ -καθώς η Βρετανία είναι «ένα πολύ διαφορετικό μέρος» όπου παρεμπιπτόντως, όπως είπε, διαθέτει και επενδύσεις.
Τη γαλλο-βρετανική πρόταση για την ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη είχε θέσει ενώπιον του Ντόναλντ Τραμπ πρώτος ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, την περασμένη Δευτέρα. Μακρόν και Στάρμερ κόμισαν το ίδιο μήνυμα: Ο Πούτιν δεν θα τηρήσει μία συμφωνία με την Ουκρανία χωρίς ισχυρό σύστημα εποπτείας και ασφάλειας, που θα υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ. Δεν επικρατεί ωστόσο σύμπνοια στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναφορικά με αυτή καθαυτή τη γαλλο-βρετανική πρόταση για την ανάπτυξη ειρηνευτικής δύναμης και ξεχωρίζει η αντίδραση της Ιταλίας.
Ο Ιταλός υπουργός Άμυνας, Γκουίντο Κροσέτο, υπήρξε χθες καυστικός λέγοντας ότι «αν κάποιος μιλάει εκ μέρους της Ευρώπης, θα πρέπει να έχει την αξιοπιστία να αντιμετωπίσει τις άλλες χώρες», ενώ είχε προηγηθεί δήλωση του υπουργού Εξωτερικών, Αντόνιο Ταγιάνι, που ανέφερε ότι δεν «θεωρεί» χρήσιμο να σταλούν ευρωπαϊκές ή ΝΑΤΟϊκές δυνάμεις στην Ουκρανία. «Αν πρέπει να δημιουργηθεί ουδέτερη ζώνη, να αποσταλούν δυνάμεις υπό την αιγίδα του ΟΗΕ», είπε.
Την ίδια στιγμή, η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, φέρεται να είχε στραφεί κατά του Μακρόν στην τηλεδιάσκεψη που διοργάνωσε για να ενημερώσει τους Ευρωπαίους ηγέτες για τη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ, λέγοντας, σύμφωνα με δημοσίευμα της Corriere della Sera: «Θα ήθελα να μάθω με ποια ιδιότητα πήγατε στην Ουάσιγκτον». Ο Μακρόν διαβεβαίωσε ότι «εκπροσώπησε μόνο τη Γαλλία», αλλά η ένταση σχετικά με «πρωτοβουλίες που πρέπει να μοιράζονται εκ των προτέρων με όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ» ήταν εμφανής σε όλους, γράφει η ιταλική εφημερίδα. Το ενδεχόμενο δημιουργίας μίας ευρωπαϊκής δύναμης ασφαλείας, από την άλλη πλευρά, φαίνεται να ικανοποιεί περισσότερο τον ηγέτη των Χριστιανοδημοκρατών και μελλοντικό καγκελάριο της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος την Τετάρτη συναντήθηκε με τον Εμανουέλ Μακρόν σε ανεπίσημο δείπνο στο Παρίσι, με τους δύο να συμφωνούν να ανοίξουν «νέο κεφάλαιο» στις γαλλογερμανικές σχέσεις.
Οι πυρετώδεις διαβουλεύσεις για την Ουκρανία και το φλέγον πλέον ζήτημα της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας μεταφέρονται την Κυριακή στο Λονδίνο, όπου ο Κιρ Στάρμερ έχει συγκαλέσει σύνοδο με τους ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων 18 χωρών. Η Κάγια Κάλας δεν θα μπορέσει να μεταφέρει το κλίμα των όσων εισέπραξε από τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, γιατί η προγραμματισμένη συνέντευξη στην Ουάσινγκτον δεν έλαβε χώρα ποτέ. Θα ακολουθήσει στις 6 Μαρτίου το έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες.
Εν μέσω του ρευστού αυτού περιβάλλοντος, η Τουρκία έχει διακρίνει «ευκαιρία» να αποκτήσει ρόλο στην ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια και την «κυνηγά», δείχνοντας ετοιμότητα να συμμετάσχει σε ειρηνευτική δύναμη στην Ουκρανία. «Σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, εκτιμούμε τον ρόλο της Τουρκίας ως σημαντικού παγκόσμιου και περιφερειακού παράγοντα και επιδιώκουμε να συνεργαστούμε στενά για να διασφαλίσουμε μια διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία και να υποστηρίξουμε μια δημοκρατική μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς στη Συρία», ήταν η ανάρτηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. «Η Τουρκία είναι ένας στρατηγικός εταίρος, υποψήφια προς ένταξη χώρα και ΝΑΤΟϊκή σύμμαχος. Ανυπομονούμε να συνεχίσουμε την ενίσχυση της σχέσης μας», επισήμανε.
Η επικοινωνία ήλθε μετά τις δηλώσεις Ερντογάν περί της Τουρκίας «που μπορεί να σώσει την Ευρώπη από το αδιέξοδο», ενώ χθεσινό δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg ανέφερε πως ο Ερντογάν έχει συζητήσει την τουρκική συμμετοχή σε ειρηνευτική δύναμη τόσο με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όσο και με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ. Ρωσικές και αμερικανικές αντιπροσωπείες πραγματοποίησαν, εν τω μεταξύ, συνομιλίες διάρκειας έξι ωρών χθες στην Κωνσταντινούπολη, με αντικείμενο την αποκατάσταση της λειτουργίας των πρεσβειών τους, στο πλαίσιο της διαδικασίας εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, χαρακτήρισε τις πρώτες επαφές με την προεδρία Τραμπ ως «ενθαρρυντικές», λέγοντας πως «υπάρχει αμοιβαία διάθεση για την αποκατάσταση των διακρατικών δεσμών και τη σταδιακή επίλυση των μεγάλων συστημικών και στρατηγικών προβλημάτων στην παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφαλείας». Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να προτείνει στις ΗΠΑ κοινά έργα εξόρυξης σπάνιων μετάλλων, ενώ ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο συνεργασίας για την εκμετάλλευση φυσικών πόρων στην Αρκτική.
