Ο Εκρέμ Ιμάμογλου θα πρέπει να «βγει από τη μέση» για να μην απειληθεί η εξουσία Ερντογάν και η σύλληψή του, και μάλιστα σε μία επιχείρηση που θα στόχευε γκάνγκστερ και όχι τον εκλεγμένο δήμαρχο του μεγαλύτερου μητροπολιτικού δήμου της χώρας, έρχεται να σπρώξει την Τουρκία ακόμη περισσότερο προς την απολυταρχία. Δεν υπολογίζει πολιτική και κοινωνική ανάφλεξη και βία ο Ερντογάν· ρισκάρει μαζί και την καταβαράθρωση των αγορών σε μία ήδη εξαιρετικά εύθραυστη οικονομία, όλα στο «βωμό» της «εξουδετέρωσης» του μόνου αντιπάλου που μπορεί να θέσει τέλος στην 20ετή κυριαρχία του.
Είναι οι σελίδες ενός επικίνδυνου κεφαλαίου στη μακρά πορεία διάβρωσης του Κράτους Δικαίου που γράφονται αυτές τις ώρες στην Τουρκία -μία Τουρκία που την ίδια στιγμή «βλέπει» το διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον να την ευνοεί για να ενισχύσει το ειδικό της βάρος ως περιφερειακή δύναμη και να μπει «σφήνα» στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας που διαμορφώνεται με την αίσθηση του κατεπείγοντος μπροστά στη αποδέσμευση των ΗΠΑ. Και αν στην περίπτωση της Αμερικής του Τραμπ, δεν είναι το Κράτος Δικαίου και ο σεβασμός του εκ μέρους της Άγκυρας που θα «ορίσει» τη διμερή σχέση, μία ήδη πολυδαίδαλη εξίσωση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο για την Ευρώπη που άγνωστο πώς θα συμβιβάσει αρχές και αξίες για να συνεργαστεί, ως δρομολογείται, με την Τουρκία στο πεδίο της άμυνας.
Το γνωστό και δοκιμασμένο «εγχειρίδιο» κατά αντιπολιτευόμενων με κατηγορίες για διαφθορά και υποστήριξη της «τρομοκρατίας» (ήτοι, σχέσεις με το PKK) επιστρατεύθηκε ώστε να καταλήξει υπό κράτηση ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, τον οποίο ούτως ή άλλως με πλείστες άλλες ποινικές διώξεις το καθεστώς κρατούσε υπό πολιτική ομηρεία. Οι «ανοιχτοί λογαριασμοί» του Ερντογάν με τον Εκρέμ Ιμάμογλου χρονολογούνται από το 2019 και την πρώτη εκλογή του στο δήμο Κωνσταντινούπολης και οι κατηγορίες που οδήγησαν στη σύλληψη αφορούν την περίοδο της επιτυχούς εκστρατείας για την επανεκλογή του, τον Μάρτιο του 2024. Συνελήφθησαν άλλα 100 άτομα, συνεργάτες του Ιμάμογλου, μέλη του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), δημοτικοί σύμβουλοι και δημοσιογράφοι. Η δικαστική πολιορκία του Ιμάμογλου έχει πλαισιωθεί το τελευταίο διάστημα παράλληλα από καθαιρέσεις εκλεγμένων δημάρχων και δημοτικών συμβούλων του CHP -και του συνεργαζόμενου σε τοπικό επίπεδο φιλοκουρδικού κόμματος DEM- σε περιφερειακούς δήμους που υπάγονται στον μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης.
Συντελείται μία μαζική κινητοποίηση όλων των κρατικών, δικαστικών, πολιτικών μηχανισμών για να εμποδίσουν τον Εκρέμ Ιμάμογλου να αναμετρηθεί με τον Ερντογάν το 2028 ή και νωρίτερα και οι σημερινές συλλήψεις σηματοδοτούν την κορύφωση της ολοκληρωτικής αυτής επίθεσης κατά του CHP με στόχο την «παράλυση» της αξιωματικής αντιπολίτευσης -και αφού μόλις μία ημέρα νωρίτερα είχε ακυρωθεί από το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και το πτυχίο του Ιμάμογλου, απαραίτητο τυπικό προσόν για να διεκδικήσει την προεδρία, στο πλαίσιο της ενορχηστρωμένης εκστρατείας του καθεστώς να τον θέσει με κάθε τρόπο «εκτός».
Η χρονική συγκυρία των εξελίξεων μόνο τυχαία δεν είναι καθώς την Κυριακή είναι προγραμματισμένο το συνέδριο της κεμαλικής αντιπολίτευσης για την επίσημη ανάδειξη του υποψηφίου του κόμματος για τις προεδρικές εκλογές, είτε διεξαχθούν κανονικά το 2028 ή νωρίτερα. Μοναδικός υποψήφιος του CHP είναι ο Εκρέμ Ιμάμογλου και το στοίχημα για τον κομματικό μηχανισμό ήταν να προσέλθουν στις κάλπες τουλάχιστον ένα εκατομμύριο από τα συνολικά 1,6 εκατομμύρια μέλη του κόμματος. Θεωρούσαν ότι αυτό θα στείλει ισχυρό μήνυμα νίκης για τον Ιμάμογλου, αλλά θα του προσφέρει και μία επιπλέον θωράκιση έναντι των διώξεων που δέχεται από τους πολιτικούς του αντιπάλους. Το συνέδριο, που ο πρόεδρος του CHP Οζγκιούρ Οζέλ δηλώνει ότι θα διεξαχθεί κανονικά, αποκτά άλλη διάσταση και ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα μπροστά στις κατηγορίες των κεμαλιστών ότι συντελείται απόπειρα πραξικοπήματος.
Κάλεσμα για διαμαρτυρίες απηύθυνε ο Οζέλ και χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους παρότι το καθεστώς φρόντισε να επιβάλλει απαγόρευση διαδηλώσεων στην Κωνσταντινούπολη για τέσσερις ημέρες, καλύπτοντας και την ημέρα του συνεδρίου, ενώ έχει περιοριστεί η πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συνθήματα «Ερντογάν παραιτήσου» και «είμαστε στρατιώτες του Μουσταφά Κεμάλ» ακούγονταν από τα πλήθη έξω από το δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης, αφότου ο Εκρέμ Ιμάμογλου είχε στείλει προ της σύλληψης το μήνυμα ότι «βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια μεγάλη τυραννία, αλλά θέλω να ξέρετε ότι δεν θα τα παρατήσω». Η επιχείρηση σύλληψης διεξήχθη τα ξημερώματα με δεκάδες αστυνομικούς με εξάρτυση αντιμετώπισης ταραχών να περικυκλώνουν την κατοικία του δημάρχου και όλα αυτά σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση.
Το Σύνταγμα της Τουρκίας απαγορεύει τρίτη προεδρική θητεία. Για να είναι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποψήφιος είτε θα πρέπει να γίνει συνταγματική αναθεώρηση, είτε να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές. Για να συμβεί αυτό απαιτούνται 360 ψήφοι βουλευτών στην Εθνοσυνέλευση σε σύνολο 600. Η «Λαϊκή Συμμαχία» του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) των υπερθνικιστών Γκρίζων Λύκων, που στηρίζει τον Ερντογάν, δε διαθέτει αυτή την πλειοψηφία. Και εδώ υπεισέρχεται το «άνοιγμα» στο Κουρδικό.
Η πρόσφατη έκκληση του ηγέτη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), Αμπντουλάχ Οτσαλάν, προς τα μέλη της οργάνωσής του να την αυτοδιαλύσουν και να καταθέσουν τα όπλα, τερματίζοντας τον πόλεμο με την Τουρκία που διαρκεί εδώ και 41 χρόνια, φέρνει το φιλοκουρδικό κόμμα DEΜ κοντά στη «Λαϊκή Συμμαχία» και άρα τον Ερντογάν κοντά στην επανεκλογή. Με την προϋπόθεση όμως ότι θα ξεπεράσει τον σκόπελο του Ιμάμογλου. Και αυτό ακριβώς πράττει. Επί τέσσερις ημέρες μπορεί να κρατηθεί στην Αντιτρομοκρατική για να οδηγηθεί έπειτα ενώπιον εισαγγελέα που θα αποφασίσει την προφυλάκισή του ή μη.
Όλες οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις καταδεικνύουν σταθερά πως ο Εκρέμ Ιμάμογλου θα νικούσε τον Ερντογάν στις κάλπες. Η κράτησή του έρχεται εν μέσω αυξημένης αβεβαιότητας και εντείνει το κλίμα φόβου μεταξύ των επικριτών και των αντιπάλων του Ερντογάν ότι κανείς δεν είναι ασφαλής, ενώ προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία ο Τούρκος πρόεδρος έδειξε πως είναι πρόθυμος να διακινδυνεύσει αναταράξεις στις αγορές που θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά την ήδη εύθραυστη τουρκική οικονομία. Ήδη η τουρκική λίρα βυθίστηκε σε νέο χαμηλό όλων των εποχών στα 0,026 δολάρια (0,024 ευρώ) και οι μετοχές σημείωσαν τόσο απότομες απώλειες που διακόπηκαν οι συναλλαγές στο Χρηματιστήριο.
O 53χρονος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης θεωρείται ο πιο ισχυρός αντίπαλος του Ερντογάν που έχει αναδείξει το στρατόπεδο της κεμαλικής αντιπολίτευσης εδώ και δεκαετίες. Είναι εκείνος που στέρησε από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) το δήμο της Κωνσταντινούπολης έπειτα από μία 25ετία, κερδίζοντας όχι μία, αλλά δύο φορές (λόγω ένστασης που υπέβαλε το «στρατόπεδο» Ερντογάν) στη δημοτική κάλπη τον υποψήφιο του AKP, πρώην πρωθυπουργό Μπιναλί Γιλντιρίμ. Το 2024 ο Ερντογάν επεδίωξε τη ρεβάνς και πάλι δεν τα κατάφερε. Αποτελεί αξίωμα στην τουρκική πολιτική σκηνή ότι η Κωνσταντινούπολη των 18 εκατομμυρίων κατοίκων κρατά το «κλειδί» της εξουσίας και το «κλειδί» αυτό παρέμεινε στα χέρια του Εκρέμ Ιμάμογλου.
Από το 2019 έως σήμερα ο Ιμάμογλου αντιμετώπισε συνολικά οκτώ εισαγγελικές έρευνες, εκ των οποίων οι πέντε κατέληξαν σε δίκη και οι τρεις βρίσκονται ακόμη στο στάδιο της ανάκρισης. Οι τρεις μάλιστα από αυτές τις υποθέσεις προέκυψαν διαδοχικά μέσα στον πρώτο ενάμιση μήνα του 2025. Η διαρκής απειλή να τεθεί αιφνιδιαστικά ανά πάσα στιγμή κατά την προεκλογική εκστρατεία εκτός μάχης με μία τελεσίδικη δικαστική απόφαση στις πλείστες δικαστικές υποθέσεις δεν ήταν αρκετή για να σιγήσει τις φωνές που ήθελαν τον Εκρέμ Ιμάμογλου υποψήφιο για την προεδρία, αντιθέτως τις ενθάρρυναν. Είναι συνεπώς μία κίνηση σημαντικού ρίσκου αυτήν που επιχειρεί τώρα ο Ερντογάν και μπορεί να οδηγήσει στην ηρωοποίηση του Ιμάμογλου και ίσως τελικά και στην απώλεια της εξουσίας του.
Το «τρόπαιο» της Κωνσταντινούπολης αποτέλεσε την πολιτική αφετηρία και του ίδιου του Ερντογάν με την εκλογή στη δημαρχία το 1994 ως υποψήφιος του ισλαμιστικού Κόμματος Ευημερίας του Νετζμετίν Ερμπακάν. Οι ομοιότητες δεν σταματούν εδώ καθώς ο ίδιος Ερντογάν επί δημαρχίας του στην Κωνσταντινούπολη είχε καταδικαστεί σε τετράμηνη φυλάκιση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων από το μετακεμαλικό καθεστώς λόγω δημόσιας ανάγνωσης ποιήματος του Τούρκου εθνικιστή ποιητή Ζιγιά Γκιοκάλπ, το οποίο θεωρήθηκε ότι υπέκρυπτε απειλητικά μηνύματα κατά του κοσμικού κράτους και υποκινούσε σε θρησκευτικό μίσος. Η καταδίκη δεν εμπόδισε το νεοσύστατο τότε Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να κερδίσει αργότερα τις εκλογές και τον Ερντογάν να βγει δυναμικά μπροστά, έχοντας εισέλθει πλέον στην τρίτη δεκαετία κυριαρχίας του.
Εάν καταφέρει να «αφοπλίσει» τον Ιμάμογλου, αυτό θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για την πολιτική πορεία της Τουρκίας, σπρώχνοντας ακόμη περισσότερο προς τον αυταρχισμό μία χώρα στην οποία μεθοδικά και συστηματικά ο Ερντογάν έχει αλώσει εδώ και δεκαετίες του πυλώνες του κεμαλικού κράτους επιβάλλοντας «ενός ανδρός αρχή», καταστολή και φίμωση.
Κατά πολλές αναγνώσεις ο Ερντογάν νιώθει επί Τραμπ «απελευθερωμένος» από αμερικανικές πιέσεις περί σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και Κράτους Δικαίου παρά τις όποιες δημόσιες δηλώσεις μπορεί να υπάρξουν, ενώ επιχειρεί να εκμεταλλευτεί με ανταλλάγματα την εμφανή αδυναμία της ΕΕ να πράξει για την άμυνά της σε εβδομάδες όσα δεν έπραξε για δεκαετίες. Η διήμερη Σύνοδος Κορυφής που αρχίζει αύριο ολοκληρώνεται την Παρασκευή με τηλεδιάσκεψη των «27» με τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων Ηνωμένου Βασιλείου, Καναδά, Ισλανδίας, Νορβηγίας, Νέας Ζηλανδίας, Αυστραλίας και Ιαπωνίας -και της ίδιας της Τουρκίας όπως είχε γίνει η αρχή με τη Σύνοδο για την υπό συγκρότηση «συμμαχία για τον προθύμων» για την Ουκρανία που φιλοξένησε προ εβδομάδων ο Κιρ Στάρμερ στο Λονδίνο.
Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου νωρίτερα στις Βρυξέλλες, αφότου παρουσίασε τη «Λευκή Βίβλο» για την άμυνα που θα τεθεί επί τάπητος στη Σύνοδο Κορυφής, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ρωτήθηκε για τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης χαρακτηρίζοντάς την «βαθιά ανησυχητική».
«Θεωρούμε ότι η σύλληψη του δημάρχου είναι βαθιά ανησυχητική. Ως μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης και ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ, η Τουρκία πρέπει να υποστηρίξει τις δημοκρατικές αξίες, ιδιαίτερα τα δικαιώματα των εκλεγμένων αξιωματούχων. Θέλουμε λοιπόν η Τουρκία να παραμείνει προσηλωμένη στην Ευρώπη, αλλά αυτό απαιτεί ξεκάθαρη δέσμευση σε δημοκρατικούς κανόνες και πρακτικές, και είναι βασικό να σέβεται η Τουρκία αυτές τις θεμελιώδεις αρχές», δήλωσε.
