Η δήλωση του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, μέσα στην εβδομάδα, ότι είναι ανοικτός σε ειρηνευτικές συνομιλίες αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία δεν είναι κάτι που θα πρέπει να εκλαμβάνεται αψήφιστα και πρέπει αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη.
Σύμφωνα με τον ειδικό αναλυτή του CNN, Νικ Πάτον Γουόλς, ο Πούτιν προκάλεσε αναταραχή την Παρασκευή, όταν άρχισε να μιλά ξαφνικά για διαπραγματεύσεις. Ωστόσο, όλα συμβαίνουν τον ίδιο ακριβώς μήνα, κατά τον οποίο η Μόσχα αποφάσισε να εξαπολύσει την τρίτη κατά σειρά εισβολή της εναντίον της Ουκρανίας, στο Βορρά και συγκεκριμένα στο Χάρκοβο.
Το Reuters επικαλέστηκε τέσσερις πηγές, σε ένα ρεπορτάζ δύο βαθιά έμπειρων δημοσιογράφων, ότι η Μόσχα ήταν πρόθυμη να εξετάσει το ενδεχόμενο ειρηνευτικών συνομιλιών που θα «πάγωναν» την τρέχουσα ρωσική κατοχή περίπου του ενός πέμπτου της Ουκρανίας.
Ο Πούτιν απάντησε σε αυτό το δημοσίευμα υπονοώντας ότι η Ρωσία ήταν πρόθυμη να συζητήσει για ειρήνη, με βάση προηγούμενες συμφωνίες. Υπαινίχθηκε μια αποτυχημένη συμφωνία στην Κωνσταντινούπολη, αμέσως μετά την έναρξη του πολέμου, το 2022, η οποία κατέρρευσε, κυρίως επειδή οι δυνάμεις της Μόσχας εξακολουθούσαν να αλωνίζουν στο ουκρανικό έδαφος κι ενώ ήδη είχαν έρθει στο φως της δημοσιότητας σφαγές αμάχων γύρω από το Κίεβο.
Η ιδέα που διατυπώθηκε στο δημοσίευμα του Reuters, ήταν ότι ο Πούτιν θα απέφευγε τον διακηρυγμένο στόχο της Μόσχας να καταλάβει όλο το ανατολικό Ντονέτσκ, αλλά και να εξαλείψει την επιμονή του Κιέβου να μην παραδώσει κανένα έδαφος.
Το πλαίσιο των παρατηρήσεων του Πούτιν ήταν καθοριστικό. Έγιναν κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στον πρόεδρο της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο - κάτι που στο παρελθόν συνέβαινε λίγο πριν το Κρεμλίνο χρησιμοποιήσει το έδαφος της Λευκορωσίας για στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της ειρήνης. Παράλληλα, οι δηλώσεις αυτές έλαβαν χώρα, ενώ την Παρασκευή πραγματοποιούνταν κοινές ασκήσεις της Ρωσίας με την Λευκορωσία, με τακτική χρήση πυρηνικών όπλων.
Με άλλα λόγια, ο Πούτιν μιλούσε για ειρήνη, με φόντο κάτι που κάθε άλλο παρά ειρήνη θα μπορούσε να θυμίζει.
Ο περίεργος ρόλος του Βίκτορ Γιανουκόβιτς
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι ο Ρώσος Πρόεδρος αμφισβήτησε τη νομιμότητα του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο η Μόσχα έχει επανειλημμένα επιτεθεί, αφού το Κίεβο αναγκάστηκε να καθυστερήσει τις εκλογές εξαιτίας του ίδιου του πολέμου που ξεκίνησε ο Πούτιν. Παράλληλα, υπήρχαν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι το ιδιωτικό τζετ του πρώην προέδρου της Ουκρανίας Βίκτορ Γιανουκόβιτς είχε προσγειωθεί στη Λευκορωσία. Ο φιλορώσος Γιανουκόβιτς εγκατέλειψε την Ουκρανία το 2014, αφού οι πιστές σε αυτόν δυνάμεις πυροβόλησαν δεκάδες διαδηλωτές στο κέντρο του Κιέβου. Η απλή πιθανότητα της παρουσίας του κατά τη διάρκεια της συνάντησης Πούτιν και Λουκασένκο οδήγησε σε εικασίες ότι η Μόσχα ήλπιζε και πάλι να οργανώσει την επιστροφή ενός πληρεξουσίου στην εξουσία στην Ουκρανία.
Την ίδια ώρα, ο υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Ντμίτρο Κουλέμπα, δήλωσε την Παρασκευή ότι οι υπαινιγμοί του Πούτιν για ειρηνευτικές συνομιλίες είχαν άμεσο στόχο να σαμποτάρουν τη Σύνοδο Κορυφής. «Ο Πούτιν δεν έχει επί του παρόντος καμία επιθυμία να τερματίσει την επιθετικότητά του κατά της Ουκρανίας», έγραψε στο Χ, προσθέτοντας ότι «γι’ αυτό φοβάται τόσο πολύ τη σύνοδο κορυφής της Ελβετίας».
Δεύτερον, και πιο σημαντικό, ο Πούτιν στέλνει μηνύματα στις κυβερνήσεις της Δύσης και στην τρέχουσα αμερικανική προεδρική εκστρατεία. Προσπαθεί να υποδείξει αδιαφανώς -ίσως στους λαϊκιστές στην Ευρώπη ή στους Ρεπουμπλικάνους του MAGA στις Ηνωμένες Πολιτείες - ότι είναι στα χέρια του μια απλή συμφωνία, στην οποία οι γραμμές του μετώπου, στις οποίες η Ουκρανία χάνει σήμερα με σημαντικές απώλειες, μπορούν ξαφνικά να «παγώσουν».
Η δυτική υποστήριξη για τον πόλεμο είναι δαπανηρή και όλο και πιο αντιδημοφιλής - αν και τα πρόσφατα 61 δισεκατομμύρια δολάρια που ψηφίστηκαν από το Κογκρέσο ίσως έδωσαν στο θέμα μια αναστολή από το να βρίσκεται στο έλεος της εκλογικής κοινής γνώμης για περίπου ένα χρόνο.
Το δημοσίευμα του Reuters επιτρέπει σε όσους στη Δύση θέλουν να δουν τον τερματισμό του πολέμου να πιστεύουν ότι το Κρεμλίνο θα μπορούσε να σταματήσει τον πόλεμο, ως έχει και μάλιστα αμέσως. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έκανε το δημοσίευμα να ακούγεται σαν να αντανακλά τη μόνιμη θέση της Ρωσίας. Αλλά τελικά μπορεί να ακούγεται νέα και ενδιαφέρουσα σε βασικά δυτικά πρόσωπα: Τον Ντόναλντ Τραμπ - ο οποίος απέτυχε να εξηγήσει πώς θα υλοποιούσε τον ισχυρισμό του ότι θα μπορούσε να σταματήσει τον πόλεμο σε 24 ώρες - και άλλα μέλη του ΝΑΤΟ που διάκεινται λιγότερο εχθρικά σε σχέση με τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις χώρες της Βαλτικής, σχετικά με την ανάγκη να μην εμπιστευτούμε ποτέ τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πού το πάει ο Πούτιν;
Ο Πούτιν είναι πραγματιστής. Ξεκίνησε τον πόλεμο πιστεύοντας ότι θα ήταν εύκολος. Τον συνέχισε πιστεύοντας ότι η ανοχή του στον πόνο, η αυταρχική του ασφάλεια και η υπομονή του για τη νίκη θα θριαμβεύσουν. Μπορεί να έχει δίκιο, μόνο τώρα. Βλέπει τώρα μια στιγμή εκλογικής αδυναμίας στις ΗΠΑ και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη, την οποία αντιμετώπισε με ένα αόριστο, αδιαφανές μήνυμα ότι μπορεί να έρθει η ώρα για διπλωματία.
Πιθανόν να κερδίσει κάποια απήχηση μεταξύ εκείνων που ελπίζουν απεγνωσμένα ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία απλώς θα εξαφανιστεί, και οι οποίοι έχουν λιγότερο υπόψη τους την υπαρξιακή απειλή που θέτει μια νικηφόρα και υπερστρατιωτικοποιημένη Μόσχα στα ανατολικά μέλη του ΝΑΤΟ. Αλλά θα πρέπει να εξεταστεί μέσα από το πρίσμα του βαθύ κυνισμού της προηγούμενης διπλωματίας της Μόσχας στη Συρία και την Ουκρανία: χρησιμοποιείται ως χρόνος για να επιδιώξει άγρια τους ίδιους στρατιωτικούς στόχους, αλλά με το απατηλό σκηνικό ότι η ειρήνη μπορεί να είναι προ των πυλών.
Με πληροφορίες από Reuters, CNN, Associated Press
