Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά*
Η επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κυρίου Μάικ Πομπέο δεν έχει μόνο υψηλή συμβολική σημασία. Μετά λόγου γνώσης ισχυρίζομαι ότι έχει ξεχωριστή πολιτική σημασία. Παρά την ασυνήθιστη για τους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ πραγματικότητα την οποία σηματοδοτεί η περιθωριοποίηση της παραδοσιακής θεσμικής διαδικασίας λήψης αποφάσεων στην Ουάσινγκτον.
Μέχρι στιγμής τουλάχιστον, ο κύριος Μάικ Πομπέο έχει περίοπτη θέση στον αστερισμό του Προέδρου κυρίου Ντόναλντ Τραμπ. Όμως, όποιος παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις καθημερινές πλέον εξελίξεις στα πέριξ και στα εντός του Λευκού Οίκου ουδείς πέραν του Προέδρου και του Αντιπροέδρου μπορεί να θεωρεί εαυτόν ως αναντικατάστατο. Ειδικά μάλιστα στο δωδεκάμηνο που απομένει μέχρι τις Προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 2020.
Ο Φάκελος του κυρίου Πρωθυπουργού και των κυρίων Υπουργών συνομιλητών του Αμερικανού Υπέξ, ήταν ήδη πλήρης σημειωμάτων και των λεγομένων «Σημείων Παρέμβασης». Τόσο για τα θέματα που θέτουμε με δική μας πρωτοβουλία όσο και για εκείνα που γνωρίζουμε ότι θα θέσει η Αμερικανική πλευρά. Η Πρεσβεία μας στη Ουάσινγκτον όλα αυτά τα χρόνια έχει με ακρίβεια και υψηλό επαγγελματισμό καταγράψει και αποτυπώσει τόσο τα γενναιόδωρα λόγια και δημόσιους επαίνους αξιωματούχων των ΗΠΑ, όσο και κάποιες αποκλίσεις που υπήρχαν με τα έργα. Σε ορισμένα τουλάχιστον ζητήματα. Θέλω να πιστεύω και ελπίζω να ελήφθησαν εδώ στην Αθήνα υπόψη δεόντως και με σοβαρότητα. Τουλάχιστον στο βαθμό που από κεκτημένη ταχύτητα και συνήθεια διαχρονικά συγκρατούνται οι θέσεις και τα κείμενα των διαδοχικών Αμερικανών πρέσβεων που στην πλειοψηφία τους έχουν διακριθεί από επαγγελματισμό. Για κάποιο λόγο μάλιστα οι πρέσβεις των ΗΠΑ στην Αθήνα θεωρούνται ότι προάγοντας επιτυχώς τα συμφέροντα των ΗΠΑ εξυπηρετούν και τα ελληνικά. Ενώ διαχρονικά οι πρέσβεις της Ελλάδος στη Ουάσινγκτον ασχολούνται μόνο (!) με τα ελληνικά…
Οι θέσεις που διατυπώνω δεν είναι σημερινές. Είχα και στο παρελθόν να τις δημοσιοποιήσω όταν έκρινα ότι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες. Ανεξαρτήτως κυβερνήσεων. Ακριβώς διότι πάνω από μία δεκαετία φαίνεται να υπάρχει μία σχετική συνέχεια στη αντίληψη των σχέσεων μας με τις ΗΠΑ. Παρά τις μεγάλες διαφορές και αντιφάσεις μεταξύ κομμάτων και των πολιτικών τους προγραμμάτων. Επιπλέον ποτέ μετά την μεταπολίτευση δεν είχε διαμορφωθεί μία τόσο ευρεία πολιτική και συνάμα κοινοβουλευτική στήριξη στην ανάπτυξη και εμβάθυνση των Ελληνο-Αμερικανικών σχέσεων όπως θα επιβεβαιωθεί -ελπίζω να μην διαψευσθώ-όταν τα βασικά κείμενα του λεγομένου Στρατηγικού Διαλόγου η νέα Αμυντική Συμφωνία έλθει επιτέλους προς συζήτηση και κύρωση ενώπιον της Βουλής των Ελλήνων.
Επιτρέψτε μου να παραθέσω τέσσερα σημεία (TALKING POINTS) που καταδεικνύουν διαχρονικά κυρίως όμως τα τελευταία χρόνια την ιδιαιτερότητα της Ελλάδος:
1.Η Ελλάδα παρά την οδυνηρή δεκαετή κρίση στη διάρκεια της οποίας έχασε άνω του 25% του εθνικού της εισοδήματος είναι μεταξύ των τεσσάρων- πέντε κρατών του ΝΑΤΟ που διατήρησαν τις αμυντικές τους δαπάνες στο επιθυμητό για την Ουάσινγκτον και το ΝΑΤΟ επίπεδο του 2% του ΑΕΠ. Σε αντίθεση με άλλες χώρες τις οποίες δικαίως δημόσια επικρίνει η Ουάσινγκτον και προσωπικά ο Πρόεδρος Τραμπ , η Ελλάδα «πληρώνει» η ίδια από το υστέρημά της για το ατελές σε σχέση με την Τουρκική απειλή «δίκτυ ασφαλείας» που μας παρέχει το ΝΑΤΟ . Άρα παράγουμε και συνδιαμορφώνουμε την ασφάλεια μας και δεν καταναλώνουμε απλά από την ασφάλεια των άλλων.
2.Η Ελληνικών συμφερόντων εμπορική ναυτιλία ( άθροισμα σημαίας και πλοιοκτησίας) παραμένει πάντοτε στην κορυφή ως ο μεγαλύτερος πλωτός αγωγός πετρελαίου και αερίου. Μεταφέρει αξιοσημείωτο ποσοστό του δια θαλάσσης παγκοσμίου εμπορίου προϊόντων και αγαθών, του αμερικανικού συμπεριλαμβανομένου. Έχει συνεπώς μεγάλη συμβολή στην διασφάλιση των θαλασσίων οδών ελεύθερου εμπορίου. Υπάρχει υψηλή σύμπτωση συμφερόντων στην ασφάλεια και ελευθερία της παγκοσμίου ναυσιπλοΐας.Οι τυχόν προβληματισμοί της Ουάσινγκτον που αφορούν σε περιορισμένες περιπτώσεις αλλαγής «ταυτότητας» μπορούν να βρουν ικανοποιητική λύση διμερώς ή στο πλαίσιο μίας διευρυμένης ως προς την εντολή και το περιεχόμενο P.S.I. (Proliferation Security Initiative).
3.Η προηγηθείσα σταθεροποίηση της Ελλάδος στην Ευρωζώνη και σήμερα η επιστροφή μας στην ομαλότητα στη πιο επικίνδυνη μάλιστα περιοχή της Ευρασίας ήταν και είναι και προς το συμφέρον εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ. Η Ουάσινγκτον άλλωστε αντελήφθη αρκετά νωρίς, ήδη από το 2010 ,αναπόφευκτες, ορατές και ανεπιθύμητες γεωπολιτικές επιπτώσεις του λεγομένου «ελληνικού ζητήματος» . Πολύ νωρίτερα και σε μεγαλύτερο βαθμό και προτεραιότητα από τους εταίρους μας στην Ε.Ε. Αυτή είναι η πραγματικότητα.
4.Οι Έλληνες παρά την βαθιά και καταστρεπτική κρίση και δυστυχία ,τον θυμό και την οργή τους επέδειξαν αξιοσημείωτη αντοχή και καρτερία. Δεν ακολούθησαν την εύκολη, επικίνδυνη ατραπό ,τόσο καταστρεπτική για την Ευρωπαϊκή ειρήνη ούτε τα χαρακτηριστικά πολλών κρατών της Ευρώπης κατά τον 20ο όσο και κατά τον 21ο αιώνα. Αντιδράσαμε, κάποιοι πιο ανώριμα και επιπόλαια και επικίνδυνα από τους άλλους, αλλά κάποια στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία όλοι σχεδόν είπαμε «μέχρις εδώ». Οι πρόσφατες εκλογές και ο κοινοβουλευτικός, πολιτικός και κοινωνικός εξοστρακισμός του «αγκυλωτού σταυρού» της Χρυσής Αυγής αποτελούν την καλύτερη επιβεβαίωση της στωϊκότητας και ωριμότητας της Ελλάδος και των Ελλήνων.
Για κάποιους αυτά ίσως θεωρηθούν ότι ήσαν εκτός της ημερήσιας διάταξης των συνομιλιών στην Αθήνα του κυρίου Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ. Έχουν όμως σημασία. Μεγάλη μάλιστα. Ας τα προβάλλουμε.
*Πρέσβης της Ελλάδος στις ΗΠΑ 2005-2009
