Λανθασμένα και παρεξηγήσιμα μηνύματα φαίνεται να εκπέμπει προς την Άγκυρα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ, καθώς στην επίσκεψη του στην τουρκική πρωτεύουσα προτίμησε να ακούσει την «λίστα» απαιτήσεων των κ.κ. Τσαβούσογλου και Ακάρ, τις απειλές και τους εκβιασμούς τους (ο κ. Ερντογάν δεν καταδέχθηκε να τον συναντήσει), ενώ αρκέστηκε απλώς να αναζητήσει από την τουρκική κυβέρνηση να του αναγνωρίσουν ρόλο... μεσολαβητή για τον διαμοιρασμό του πλούτου της ανατολικής Μεσογείου.
Τα όσα διαμείφθηκαν στην επίσκεψη Μπορέλ στην Άγκυρα αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία μετά τις χθεσινές δηλώσεις του εκπροσώπου και στενότερου συνεργάτη του Ταγίπ Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν ο οποίος πρότεινε «άμεσο διάλογο για το Αιγαίο», επιχειρώντας εκτός των άλλων και να εξωραΐσει την εικόνα της Τουρκίας η οποία στην πράξη ,κλιμακώνει την ένταση στην περιοχή.
Η στάση του Ισπανού σοσιαλιστή πολιτικού και πρώην προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου ήταν ιδιαίτερα προβληματική κατά την επίσκεψη του στην Άγκυρα η οποία μάλιστα είναι η δεύτερη μέσα σε τέσσερις μήνες και ενώ υπάρχει ήδη απόφαση της Ε.Ε. στο πλαίσιο των κυρώσεων για διακοπή των υψηλού επιπέδου επαφών Ε.Ε.-Τουρκίας.
Λίγες ημέρες πριν από το Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών και την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. όπου Ελλάδα και Κύπρος αλλά και η Γαλλία, πρόκειται να θέσουν επί τάπητος τα προβλήματα που προκαλεί η Τουρκία τόσο με την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου, όσο και με την επεκτατική της πολιτική στην Βόρεια Αφρική και στην Μεσόγειο, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε. αντί να μεταφέρει στην Αγκυρα το κλίμα που υπάρχει στις Βρυξέλλες και την ανάγκη η Τουρκία να απέχει από κάθε επιθετική ενέργεια εναντίον κρατών-μελών, εμφανίσθηκε να συζητά το πως θα μεσολαβήσει για να ξεκινήσει ο…διάλογος μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών.
Αθήνα και Λευκωσία τις οποίες είχε επισκεφθεί νωρίτερα ο κ. Μπορέλ είχαν ενημερώσει αναλυτικά για τις προθέσεις τους ενόψει των ευρωπαϊκών συναντήσεων και είχαν δώσει σαφή εικόνα στον Ύπατο Εκπρόσωπο για τις τουρκικές προκλήσεις. Η Λευκωσία μάλιστα είχε ζητήσει να μεταφέρει στην τουρκική ηγεσία τις προτάσεις Αναστασιάδη για την δημιουργία Ταμείου στο οποίο θα κατευθύνονται τα έσοδα από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που αναλογούν στην τουρκοκυπριακή κοινότητα μέχρις ότου βρεθεί λύση στο Κυπριακό, προκειμένου να διαψευσθούν εμπράκτως οι «ανησυχίες» ότι η Κυπριακή Δημοκρατία επιχειρεί την «υφαρπαγή» του φυσικού πλούτου του νησιού.
Η Αθήνα είχε εκφράσει την ετοιμότητα να συνομιλήσει με την Τουρκία στα ζητήματα υψηλής πολιτικής, θέτοντας όμως ως προϋπόθεση συγκεκριμένα βήματα αποκλιμάκωσης της έντασης και πάντως, σύμφωνα με καλά ενημερωμένη πηγή, κανείς δεν εξουσιοδότησε τον κ. Μπορέλ να εμφανισθεί ως μεσάζων ή ως διαμεσολαβητής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Οι κ.κ. Τσαβούσογλου και Ακάρ έθεσαν όλη την ατζέντα στο τραπέζι : Το αίτημα για την επικαιροποίηση της Συμφωνίας Τελωνειακής Ένωσης, την απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες που επισκέπτονται την Ε.Ε., την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών, αλλά και τον εναέριο χώρο των 10 ναυτικών μιλίων. Μάλιστα ο κ. Τσαβούσογλου απείλησε ότι εάν η Ε.Ε. αποφασίσει νέες κυρώσεις έναντι της Τουρκίας (με αφορμή τις επιθετικές κινήσεις εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου), τότε η Τουρκία θα απαντήσει ανάλογα.
Επανέλαβε ότι η Τουρκία «δεν θα εμποδίσει» μετανάστες να περάσουν από τα σύνορα της προς την Ευρώπη (δηλαδή στην Ελλάδα), κατηγόρησε την Ελλάδα και την Κύπρο ότι βάζουν σε "ομηρία τις ευρωτουρκικές σχέσεις" και με περισσό θράσος έδωσε και συμβουλές στον «άλαλο» Ύπατο Εκπρόσωπο. Είπε συγκεκριμένα ότι «εάν η Ε.Ε. στα ζητήματα της Μεσογείου όσο και στην Κύπρο, διαμεσολαβήσει με μια αντικειμενική, έντιμη προσέγγιση, αντί να επιδεικνύει την αντίληψη αλληλεγγύης, τότε αυτή θα μπορέσει ουσιαστικά να συμβάλει στην επίλυση των προβλημάτων, προς όφελος και αυτών των κρατών μελών. Τα είπαμε στον κ. Μπορέλ και περιμένουμε απαντήσεις ..».
Απαίτησε ουσιαστικά από την Ε.Ε. που αποτελεί ένα από τα σημαντικά, αν όχι το μοναδικό διπλωματικό όπλο της Ελλάδας και της Κύπρου, να μετατραπεί σε ουδέτερο μηχανισμό, σε έναν Πόντιο Πιλάτο που θα μεσολαβεί μεταξύ Τουρκίας από την μια και Ελλάδας και Κύπρου από την άλλη, παραβλέποντας το γεγονός ότι οι δυο χώρες είναι ισότιμα μέλη της Ε.Ε και ασπάζονται το πλαίσιο αρχών και αξιών το οποίο η Τουρκία θέλει να παραβιάσει. Και έτσι η Ε.Ε. να μετατραπεί σε..κυανόκρανο που θα παρακολουθεί τις κλιμακούμενες προκλήσεις και επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας και δεν θα παρεμβαίνει υπέρ των μελών της, αλλά θα επιχειρεί να βρει την «χρυσή τομή» που προφανώς γέρνει προς την πλευρά του επιτιθέμενου.
Στο «μανιφέστο» που παρουσίασε ο κ. Τσαβούσογλου είχε ιδιαίτερη θέση το αφήγημα ότι η «πηγή του προβλήματος» στην Ανατολική Μεσόγειο ήταν οι «έρευνες που ξεκίνησαν οι Ελληνοκύπριοι αγνοώντας τα δικαιώματα του τουρκοκυπριακού λαού..». Δήλωσε μάλιστα έτοιμος για διάλογο με όλες τις χώρες της περιοχής συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας αλλά με εξαίρεση της Κύπρου, θυμήθηκε το Πρωτόκολλο της Βέρνης, για μορατόριουμ ερευνών στο Αιγαίο και κατηγόρησε τις χώρες της περιοχής για σχέδια που έχουν σκοπό να αποκλείσουν την Τουρκία.
Χωρίς σχετική εξουσιοδότηση και αρμοδιότητα
Χωρίς να έχει καμιά τέτοια εξουσιοδότηση και αρμοδιότητα ο κ. Μπορέλ βρέθηκε να συζητά με τον κ.Τσαβούσογλου για τον «δίκαιο διαμοιρασμό» της Ανατολικής Μεσογείου και για επίλυση των προβλημάτων με τρόπο που να ικανοποιεί τις δυο πλευρές : «…Υπάρχουν κάποιες διαφορές μεταξύ γειτονικών χωρών, ιδίως σε σχέση με την υφαλοκρηπίδα και τα χωρικά ύδατα, και υπάρχει σημαντική διαφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, καθώς και μεταξύ Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας αυτή τη στιγμή. Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ, επομένως είμαστε απόλυτα αλληλέγγυοι. Αλλά ταυτόχρονα, πρέπει να υπάρξει μια λύση που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές. Περί αυτού μιλήσαμε. Με άλλα λόγια, έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας. Πρώτα απ' όλα, η ΕΕ θα εργαστεί όσο το δυνατόν πιο υποβοηθητικά στο ζήτημα του διαμοιρασμού των εσόδων των υδρογονανθράκων μεταξύ των δύο κοινοτήτων της νήσου της Κύπρου».
Και ο κ. Μπορέλ εκφράζοντας την ικανοποίηση του με τις δηλώσεις Τσαβούσογλου έκρινε ότι «δεν υπάρχει καμία επιθυμία να αυξηθούν οι εντάσεις ή να δημιουργηθεί μια νέα ένταση στην τουρκική πλευρά…», ενώ περιγράφοντας τον στόχο της επίσκεψης του στην Άγκυρα είπε ότι γίνεται για να «διασφαλίσω την έναρξη διαπραγματεύσεων. Δηλαδή της Τουρκίας με την ΕΕ ή τις χώρες μέλη, την Κυπριακή Δημοκρατία και τους Τουρκοκύπριους, η Ελλάδα, η Τουρκία, η ΕΕ, τα Ηνωμένα Έθνη μπορούν όλοι να βρεθούν μαζί».
Οι «πρωτοβουλίες» Μπορέλ που αντανακλούν και τις διαθέσεις της Γερμανικής προεδρίας της Ε.Ε., θα πρέπει να οριοθετηθούν. Εάν η Τουρκία είναι διατεθειμένη να προσέλθει σε διάλογο για τα προβλήματα της Ανατολικής Μεσόγειου, σεβόμενη την κυριαρχία των κρατών της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποδεχομένη βασικές ευρωπαϊκές αρχές και αξίες πιθανόν η Ε.Ε. να είναι το κατάλληλο φόρουμ για μια τέτοια συζήτηση. Όμως επειδή αυτό το ενδεχόμενο είναι στην σφαίρα του φανταστικού, κάθε άλλη προσπάθεια κινδυνεύει να εκφυλισθεί σε μια διαδικασία που Ελλάδα και Κύπρος θα εξομοιωθούν εντός της Ε.Ε. με την επιτιθέμενη Τουρκία, που θα νομιμοποιήσει τις διεκδικήσεις της και εντός του Ευρωπαϊκού πλαισίου.
